امام هادی(ع) و امام حسن عسکری(ع) مردم را برای عصر غیبت آماده کردند

اینکه حضرت هادی (ع) و حضرت امام حسن عسکری (ع) هم از سوی دستگاه خلافت تحت مراقبت شدید و ممنوع از ملاقات با مردم بودند و هم امامان بزرگوار ما - جز با یاران خاص و کسانی که برای حل مشکلات زندگی مادی و دینی خود به آنها مراجعه می کردند - کمتر معاشرت می کردند به جهت آن بود که دوران غیبت حضرت مهدی (ع) نزدیک بود، و مردم می بایست کم کم بدان خو گیرند، و جهت سیاسی و حل مشکلات خود را از اصحاب خاص که پرچمداران مرزهای مذهبی بودند بخواهند، و پیش آمدن دوران غیبت در نظر آنان عجیب نیاید.

حضرت امام حسن عسکری (ع) یاردهمین پیشوای شیعیان در سال 232 و در شهر مدینه چشم به دنیا گشود. درباره روز ولادت حضرت اختلاف است؛ برخی مورخین، جمعه، هشتم ماه ربیع الثانی و برخی دوشنبه، چهارم و برخی دهم همین ماه را روز تولد آن حضرت دانسته اند. پدرش امام دهم حضرت امام هادی (ع) و مادرش بانویی شایسته به نام « حدیثه » است.

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، امام یازدهم شیعیان چون به دستور خلیفه عباسی مجبور به سکونت در سامرا و در محله عسکر سکونت گزیدند او را عسکری گویند. البته القاب دیگری نیز برای آن حضرت بوده که عبارت از « نقی» و « زکی» است. کنیه آن حضرت نیز « ابو محمّد » است.

آن حضرت 23 ساله بود که پدرش امام هادی (ع) به شهادت رسید. مدت امامت آن حضرت 6 سال و در مدت کوتاه امامت خویش با 3 نفر از خلفای عباسی یعنی المعتزه بالله، المهتدی بالله و المعتمد بالله معاصر و شدیداً از جانب این خلفا تحت فشار و محدودیت بود؛ به طوری که علاوه بر سکونت اجباری در محله نظامی حتی آن حضرت را در زندان نیز محبوس کردند.

وی در عین حال از مبارزه با حکومت ستمگر و حفظ یاران و شیعیان خود و ایجاد شبکه ارتباطی با شیعیان مناطق مختلف ازطریق تعیین نمایندگان و ارسال پیام ها و پیک ها و فعالیت های سری سیاسی، حمایت و پشتیبانی مالی از شیعیان، تقویت و توجیه سیاسی رجال و عناصر مهم شیعه در برابر مشکلات در آماده سازی شیعیان برای دوران غیبت فرزند خود امام دوازدهم دست برنداشت.

با تمام دشمنی ها و کینه توزی دربار عباسی نسبت به آن حضرت، عظمت معنوی و کمالات ایشان چنان آنها را تحت تأثیر قرار می داد که در برابر آن حضرت سر تعظیم فرود می آوردند.

اگر چه امام حسن عسکری علیه السلام از طرف دستگاه خلافت عباسی تحت نظر و محدودیت شدید قرار داشت، لکن آن حضرت بعد علمی از آیین اسلام، پاسخگویی به اشکال ها و شبهات مخالفان، تعیین اندیشه صحیح اسلامی و تربیت شاگردان لحظه ای فرو گذار نکردند.

در سال 255 تنها فرزند امام یازدهم یعنی حضرت مهدی موعود (عج) چشم به جهان گشود.

سرانجام حکومت عباسی که از نفوذ و معنویت امام علیه السلام در جامعه نگران بود، در سال 260 هجری قمری به همان شیوه دیرینه متوسل شد و آن حضرت را پنهانی مسموم ساخت. مرقد مطهر امام حسن عسکری (ع) در خانه خود در سامرا قرار دارد و در کنار مرقد پدرش به خاک سپرده شد .

دوره امامت حضرت عسکری (ع) با قدرت ظاهری بنی عباس رو در روی بود. خلفایی که به تقلید هارون در نشان دادن نیروی خود بلند پروازی هایی داشتند.

امام حسن عسکری (ع) از 6 سال دوران اقامتش، 3 سال را در زندان گذرانید. زندانبان آن حضرت صالح بن وصیف، 2 غلام ستمکار را بر امام گماشته بود، تا بتواند آن حضرت را - به وسیله آن 2 غلام - آزار بیشتری دهد، اما آن 2 غلام که خود از نزدیک ناظر حال و حرکات امام بودند تحت تأثیر آن امام بزرگوار قرار گرفته به صلاح و خوش رفتاری گراییده بودند.

وقتی از این غلامان جویای حال امام شدند، می گفتند این زندانی روزها روزه دار است و شب ها تا بامداد به عبادت و راز و نیاز با معبود خود سرگرم است و با کسی سخن نمی گوید.

عبیدالله خاقان وزیر معتمد عباسی با همه غروری که داشت وقتی با حضرت عسکری (ع) ملاقات می کرد به احترام آن حضرت بر می خاست، و آن حضرت را بر مسند خود می نشانید. پیوسته می گفت: در سامره کسی را مانند آن حضرت ندیده ام، وی زاهدترین و داناترین مردم روزگار است.

پسر عبیدالله خاقان می گفت: من پیوسته احوال آن حضرت را از مردم می پرسیدم. مردم را نسبت به او متواضع می یافتم. می دیدم همه مردم به بزرگواریش معترفند و دوستدار او هستند.

با آنکه امام (ع) جز با خواص شیعیان خود رفت و آمد نمی فرمودند، دستگاه خلافت عباسی برای حفظ آرامش خلافت خود بیشتر اوقات، آن حضرت را زندانی و ممنوع از معاشرت داشت.

از جمله مسائل روزگار امام حسن عسکری (ع) یکی نیز این بود که از طرف خلافت وقت، اموال و اوقات شیعه، به دست کسانی سپرده می شد که دشمن آل محمد (ص) و جریان های شیعی بودند، تا بدین گونه بنیه مالی نهضت تقویت نشود. چنانکه نوشته اند که احمد بن عبیدالله بن خاقان از جانب خلفا، والی اوقاف و صدقات در قم بود و او نسبت به اهل بیت رسالت، نهایت مرتبه عداوت را داشت.

همچنین اصحاب امام حسن عسکری، متفرق بودند و امکان تمرکز برای آنان نبود، کسانی چون ابوعلی احمد بن اسحاق اشعری در قم و ابوسهل اسماعیل نوبختی در بغداد می زیستند، فشار و مراقبتی که دستگاه خلافت عباسی، پس از شهادت حضرت رضا (ع) معمول داشت، چنان دامن گسترده بود که جناح مقابل را با سخت ترین نوع درگیری واداشته بود. این جناح نیز طبق ایمان به حق و دعوت به اصول عدالت کلی، این همه سختی را تحمل می کرد و لحظه ای از حراست (و نگهبانی) موضع غفلت نمی کرد.

اینکه حضرت هادی (ع) و حضرت امام حسن عسکری (ع) هم از سوی دستگاه خلافت تحت مراقبت شدید و ممنوع از ملاقات با مردم بودند و هم امامان بزرگوار ما - جز با یاران خاص و کسانی که برای حل مشکلات زندگی مادی و دینی خود به آنها مراجعه می کردند - کمتر معاشرت می کردند به جهت آن بود که دوران غیبت حضرت مهدی (ع) نزدیک بود، و مردم می بایست کم کم بدان خو گیرند، و جهت سیاسی و حل مشکلات خود را از اصحاب خاص که پرچمداران مرزهای مذهبی بودند بخواهند، و پیش آمدن دوران غیبت در نظر آنان عجیب نیاید.

باری، امام حسن عسکری (ع) بیش از 29 سال عمر نکرد، ولی در مدت 6 سال امامت و ریاست روحانی اسلامی، آثار مهمی از تفسیر قرآن و نشر احکام و بیان مسائل فقهی و جهت دادن به حرکت انقلابی شیعیانی که از راه های دور برای کسب فیض به محضر امام (ع) می رسیدند بر جای گذاشت.

در زمان امام یازدهم تعلیمات عالیه قرآنی و نشر احکام الهی و مناظرات کلامی جنبش علمی خاصی را تجدید کرد، و فرهنگ شیعی - که تا آن زمان شناخته شده بود - در رشته های دیگر نیز مانند فلسفه و کلام باعث ظهور مردان بزرگی چون یعقوب بن اسحاق کندی، که خود معاصر امام حسن عسکری (ع) بود و تحت تعلیمات آن امام، گردید.

در قدرت علمی امام (ع) - که از سرچشمه زلال ولایت و اهل بیت عصمت مایه گرفته بود - نکته ها گفته اند. از جمله: همین یعقوب بن اسحاق کندی فیلسوف بزرگ عرب که دانشمند معروف ایرانی ابونصر فارابی شاگرد مکتب وی بوده است، در مناظره با آن حضرت درمانده گشت و کتابی را که بر رد قرآن نوشته بود سوزانید و بعدها از دوستداران و در صف پیروان آن حضرت درآمد.

+