آسيب مديران بي شناسنامه به نظام/اباذری

چکیده:

ما امروز در عرصه های مختلف مدیریتی به شهید بهشتی ها و شهید رجائی های واقعی نیاز مبرم داریم. امید است نگهبانی ها، نظارت ها ، گزینش ها وانتخاب ها به خوبی انجام گیرد و همواره شاهد انبوه مدیران با شناسنامه و کارآمد، در عرصه های گوناگون مدیریتی باشیم.

 انسان ها از نظر ساختار شخصیتی، به دو دسته کلی تقسیم می شوند؛ اول انسان هایی هستند که بزرگ و بزرگوارند و به خاطر اصالت خانوادگی، تعلیم و تربیت صحیح و تهذیب نفس، به مراتب بالایی از مقام و منزلت انسانی رسیده اند. دوم آنهایی که اگر چه از جهت سنی بزرگ شدند و در ظاهر از خانواده های سرشناس و اعیان و اشراف به شمار می آیند و یا به مسئولیت های بزرگی هم رسیدند، اما همواره حقیر و کوچکند و در میان مردم، ارزش، اعتبار و احترامی ندارند.


این تقسیم بندی، در مورد مدیران و مسوولان سیاسی و اجتماعی جامعه نیز صادق است. یک دسته از مدیران جامعه را می توان در ردیف انسان های شریف و اصیل و دارای روح بلند و بزرگ منشی قرار داد؛ شخصیت هایی که با کار و تلاش و با انگیزه های الهی و به دور از ریاکاری و مردم فریبی، شیفته خدمت به مردمند و در این عرصه، فقط رضای خدای متعال را در نظر می گیرند و حتی اگر لازم شد، از آبرو، حیثیت و جان خود می گذرند و مردم و جامعه را به سوی سعادت، رهنمون می سازند. اینان از ماندگارانند و اگر هم بمیرند، نام و یاد و راهشان زنده و پاینده است.


دسته دوم، آدم هایی هستند که در ظاهر، شعارهای ارزشی سر می دهند؛ از عدالت، اخلاق و مبارزه با فساد و خدمت به مردم دم می زنند؛ اما چون اصالت و شناسنامه روشنی ندارند، پس از اندکی، به سان تشنگان قدرت و ثروت، شیفته مقام و مادیات می شوند و علاوه بر خودشان، مردم را به گمراهی سوق می دهند.


سرهنگ معمر قذافی، یکی از این نوع آدم هاست. او در سال 1348، وقتی سلطان ادریس را سرنگون کرد، با شعار های قرآنی، اسلامی و انقلابی، به عرصه قدرت و مدیریت رسید و با تعطیل کردن پایگاه های نظامی آمریکا در لیبی و موضع گیری های به ظاهر تند بر ضد اسرائیل و حمایت قاطع از مردم فلسطین، خود را به عنوان سمبل مبارزه با استعمار غرب معرفی کرد و در میان جوانان مسلمان انقلابی و روشنفکران دانشگاهی، محبوب شد. قذافی برای تکمیل عوام فریبی و سناریوی از پیش ساخته شده خود، با لباس مبدل به بیمارستان ها می رفت و گاهی بدون اطلاع قبلی، وارد مراکز لشکری و کشوری می شد و کارمندان و مدیران متخلف و کم کار را سرزنش و اخراج و تنبیه می کرد و حتی عمویش را به خاطر شراب خواری، تازیانه زد و از وزارت، کنار گذاشت. با این حال برای اشخاص تیزبین و روشن ضمیر، از همان آغاز معلوم بود که او عوام فریب است و امروز بعضی از اسناد و مدارک، گویای این حقیقت است که او نوکر آمریکا و اسرائیل بوده است. قذافی با هنرمندی خاصی توانست به مدت چهل سال امت اسلامی و جوانان مسلمان و بسیاری از تحصیل کردگان دانشگاهی و شخصیت های دینی، مذهبی و سیاسی را به بازی بگیرد.


مسعود رجوی سرکرده سازمان منافقین، نمونه دیگری از این گونه آدم هاست. او که زمانی مواضع ضدامپریالیستی اش، گوش جهانیان را کر کرده بود و اغلب جوانان و مبارزان به حالش غبطه می خورند،چون اصالت نداشت ناگهان با یک چرخش 180 درجه‌ای، به امپریالیسم جهانی پیوست و همکاری با صدام و همسویی با استکبار و خیانت به ملت، برایش مایه افتخار شد.


نمونه سوم از این نوع مدیران ابوالحسن بنی صدر بود.او نخست با شعار"اقتصاد توحیدی" وارد میدان شد و ادعا کرد می خواهد با مفاسد اقتصادی ومفسدان وغارتگران اموال عمومی مبازه کند،فاصله های طبقاتی را از میان بردارد. بنی صدر با این شعارها مردم وحتی بعضی خواص ساده لوح را فریب داد ودراولین دوره انتخابات ریاست جمهوری، اکثریت قاطع آرای مردم (یازده ملیون رای)را به چنگ آورد،اما وقتی به کرسی ریاست تکیه کرد، کم کم شخصیت درونی خود را بروز داد و روز بروز برحقارت وجهالت و سماجت خود افزود.غرور وتکبر سراپای وجودش را گرفت ومخالفان خود از جمله"هاشمی و دو سید حسینی (آیات بهشتی و خامنه ای)"را به انحصار طلبی،باند ثروت وقدرت و...متهم ساخت و خود را تنها مدافع محرومان وپابرهنگان قلمداد نمود.



او که رادیو وتلویزیون ومطبوعات در اختیارش بود، با تبلیغات گسترده فضای کشور راکاملا به دست گرفت وعرصه را بر همه ی مخالفان تنگ کرد به طوری که حضرت امام(رضوان الله تعالی علیه)با آن همه نفوذ کلام ومحبوبیت نتوانستند در آن مقطع از این سه شخصیت برزگ ومظلوم دفاع کنند و مدت ها خون دل می خوردند، چون ابوالحسن بنی صدر، رئیس جمهور بود و مردم یازده میلیون رای به وی داده بودند.این وضع همچنان ادامه داشت تا این که نمایندگان مجلس رای به عدم کفایت به بنی صدر دادند و آنگاه حضرت امام بعضی مسائل را در مورد شیطنت بنی صدر ومظلومیت بهشتی ودوستانش بیان فرمودند.



چه باید کرد؟


حال باید پرسید که چرا چنین می شود و چه باید کرد که مدیریت ها در نظام جمهوری اسلامی، این جور به دست آدم های حقیر نیفتد و امت اسلامی و انقلابی، کمتر دچار این آسیب ها شود؟
امیر مؤمنان، امام علی علیه السلام در بخشی از نامه خویش به مالک اشتر در این مورد می نویسد: «ثم انظر فی امور عمالک. فاستعملهم اختباراً و لا تولهم محاباهً و اثرهً فانهما جماع من شعب الجور و الخیانه و توخ منهم اهل التجربه و الحیاء من اهل البیوتات الصالحه و القدم فی الاسلام المتقدمه».
ایشان در این فراز از نامه، به چند نکته اساسی ذیل تأکید می فرماید:


1. دقت و تأمل در امور مدیران و کارگزاران، باید همواره مورد توجه قرار گیرد.
2. انتخاب مدیران، نباید فله‌ای باشد و همه آنها اول باید آزمایش پس بدهند و بعد گزینش شوند.
3. از گزینش افراد بی‌شناسنامه و کسانی که یک شبه مثل قارچ به صحنه می آیند، پرهیز شود و آنهایی که سابقه خدمت و تجربه درخشان دارند، در اولویت قرار بگیرند.
4. در امر مدیریت، باید به سراغ انسان هایی رفت که از خانواده های اصیل، نجیب و با شخصیت هستند.
5. سابقه خوب، ایمان و عمل صالح، از شاخصه های مهم گزینش می باشند.
وی بعد از شمارش این شاخصه ها، می فرماید: «فانهم اکر اخلاقاً و اصح اعراضاً و اقل فی المطامع اشرافاً و ابلغ فی عواقب الامور نظراً؛ زیرا اینها از باکرامت‌ترین اخلاق، پاکیزه‌ترین آبرو، کمترین طمع و دوراندیش‌ترین رأی و نظر، برخوردار هستند».


عامل سقوط نظام


از کلام دیگر آن حضرت استفاده می شود که اگر این شاخصه ها در انتخاب مدیران و کارگزاران مورد غفلت قرار گیرند، سبب سقوط و انحطاط حکومت و جامعه اسلامی خواهند شد؛ چنان که امام علیه‌السلام در حدیث دیگری می فرماید: «زوال الدوله باصطفاع السفل؛ نابودی حکومت، به سبب گزینش افراد بدخوی و فرومایه است». آن حضرت در حدیث دیگری نیز گزینش این افراد را علامت و نشانه سقوط می شمارد و می فرماید: «تولی الاراذل و الاحداث الدول دلیل انحلالها و ادبارها؛ روی کار آمدن افراد فرومایه و تازه به دوران رسیده، نشانه عقب گرد و سقوط حکومت هاست».


وقتی آدم های بی کفایت و حقیر در رده های متخلف یک نظام قرار می گیرند،طبیعی است جا برای مدیران شریف و نخبگان با شناسنامه، تنگ می شود و این کار، موجب منزوی شدن آنان خواهد شد. امیر مؤمنان، علی علیه السلام همچنین می فرماید: «اذا ملک الاراذل ملک الافاضل؛ هر گاه فرومایگان حاکمیت یافتند، بزرگان، ضایع می شوند». روشن است که وقتی بزرگان یک ملت ضایع و منزوی شوند، سقوط آن امت و نظام نیز حتمی است.
شاخصه هایی که در کلام حضرت امیر علیه السلام آمده است، پاسخ این سؤال است؛ یعنی دقت و نظارت مستمر در امور مدیران، تحقیق و آزمایش قبل از گزینش، پرهیز از انتخاب بی شناسنامه ها، گزینش از خانواده های اصیل و نجیب و ریشه دار و اولویت دادن به سابقه دینی، ایمانی و انقلابی و عمل صالح افراد.


شاخصه های فوق، بهترین و کارآمدترین عامل حراست از انحراف در عرصه های مدیریتی در نظام اسلامی می باشند و از سقوط نظام، جلوگیری می کنند.بنابر این نهادها، سازمان ها و اشخاصی که به نحوی در گزینش مدیران ارشد، نقش محوری دارند، به ویژه شورای نگهبان، باید در این عرصه به وظایف قانونی و نگهبانی خویش به بهترین صورت عمل کننددرمرحله بعد مردم وبرخی خواص هم دقت وتامل کنند وفوری تحت تاثیر شعارهای به ظاهر انقلابی وارزشی افراد قرار نگیرند و نگذارند نااهلان و نامحرمان و منحرفان، در رده های مختلف مدیریتی نفوذ و رسوخ کنند و از پشت خنجر بزنند.ما امروز در عرصه های مختلف مدیریتی به شهید بهشتی ها و شهید رجائی های واقعی نیاز مبرم داریم. امید است نگهبانی ها، نظارت ها ، گزینش ها وانتخاب ها به خوبی انجام گیرد و همواره شاهد انبوه مدیران با شناسنامه و کارآمد، در عرصه های گوناگون مدیریتی باشیم.

منببع:19دی