وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آیین افتتاح سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: تمدن هم کالبد دارد و هم جان، جان تمدن‌ها به حوزه کتاب وابسته است. باید باور داشته باشیم، جامعه جز با کتاب قدرت ماندگاری پیدا نمی‌کند.
به گزارش "پایگاه اطلاع رسانی کتاب ناب" به نقل از خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آیین افتتاح سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با حضور، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزیر فرهنگ عراق افتتاح شد.
سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آیین افتتاحیه نمایشگاه کتاب ۱۴۰۴ تهران گفت: درباره جایگاه کتاب صحبت‌های زیادی شده است اما بهترین سخن را رهبر انقلاب فرموده‌اند، همان جا که می‌فرمایند: «کتاب مبدا و عصاره تمدن‌سازی است» این جمله بهترین تعریف از کتاب است. اگر به تمدن‌های بشری نگاه کنیم، این موضوع به خوبی نمایان است.
وی ادامه داد: تمدن یونان، تمدن چین، تمدن هند و… همه بر بستر کتاب حرکت کرده و جلو آمده است و نظایر آن را می‌توان در آثار و کتاب‌های هر یک از این تمدن‌ها مشاهده کرد.
صالحی با بیان اینکه درباره تمدن ایران پس از اسلام هم همین است، ادامه داد: اگر شاهنامه خلق نمی‌شد، بین ایرانِ پیش از اسلام و ایرانِ پس از اسلام نیز پیوند برقرار نمی‌شد و ما درگیر بین ایرانِ پیش از اسلام و ایرانِ پس از اسلام بودیم. شاهنامه این قدرت را داد تا ایرانیان هم به تاریخ قبل از خود اقتدا کند و هم به تاریخ ایران پس از اسلام و ما درگیر و دار اختلاف بین ایران قبل از اسلام و پس از اسلام نیفتیم.
صالحی افزود: تمدن هم کالبد دارد و هم جان، جان تمدن‌ها به حوزه کتاب وابسته است. باید باور داشته باشیم، جامعه جز با کتاب، قدرت ماندگاری پیدا نمی‌کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با طرح این موضوع که دغدغه کتاب، دغدغه توسعه اجتماعی است، گفت: اگر می‌خواهیم توسعه اجتماعی رخ دهد، احتیاج به تولید کتاب خوب و مصرف کتاب خوب داریم؛ معتقدم نمایشگاه فرصتی برای پرداختن به این دغدغه است.
وی همچنین بیان کرد: نمایشگاه کتاب ایران یک باشگاه بزرگ اجتماعی است؛ نیاز داریم که باشگاه‌های موجود را حفظ کرده و باشگاه‌های جدیدی خلق کنیم. ایران امروز نیاز به همگرایی و همراهی دارد، هرچه بیشتر این همگرایی را نشان دهیم، راه ایران را هموارتر کرده‌ایم. اگر توسعه ایران را می‌خواهیم باید به کتاب بیشتر فکر و در راه توسعه این فرهنگ در ایران بیشتر تلاش کنیم.
در ادامه این آیین محمدباقر قالیباف، با تبریک ایام ولادت امام رضا (ع) و گرامیداشت نخستین سالگرد شهدای خدمت به ویژه شهید سیدابراهیم رئیسی و همراهانش، گفت: از سال ۱۳۵۶ و قبل از انقلاب با شهید رئیسی دوست بودم تا لحظه شهادت که همکار هم بودیم جز زحمت و اخلاص و صمیمیت در او چیزی ندیدیم.
وی افزود: در دوران ریاست جمهوری نیز کسی را ندیدم که این چنین در میدان و در تلاش و دغدغه برای اداره کشور و معیشت مردم باشد.
رئیس مجلس شورای اسلامی با تشکر از دست‌اندرکاران و برگزارکنندگان نمایشگاه کتاب، بیان کرد: تربیت در هر فرهنگی مهم و اساسی است، امام (ره) می‌فرمایند تربیت اساس دنیا و عالم است و اگر تربیت انسان انجام نشود و یا بد انجام شود و برای جامعه مضر باشد، این موضوع از هر شیطانی مضرتر است اما اگر تربیت برای انسان صحیح باشد، از همه چیز مفیدتر خواهد بود.
قالیباف با بیان اینکه کتاب و کتابخوانی ارتباط مستقیمی با موضوع تربیت دارد، گفت: یکی از مسئولیت‌هایی که متوجه حکومت‌های اسلامی است، بحث تفکر است. در نظام اسلامی ما، کتاب و کتابخوانی عصاره و معارف بشریت است. کتاب و کتابخوانی انسان را در نقطه‌ای قرار می‌دهد که در نقطه صحیح زندگی و اثرگذار قرار گیرد.
وی با طرح این موضوع که ابتکار، فهمیدن، درک کردن و خلاقیت، فرصتی است که کتاب در اختیار انسان قرار می‌دهد، گفت: ما ایرانی‌ها با دارا بودن تمدنی کهن و به عنوان یک مسلمان می‌دانیم که معجزه پیامبر اسلام قرآن کریم بود که برای زندگی کردن و تربیت شدن و معنویت و مادیات به ارمغان آورده شده است. بدون شک کتاب یک عمق راهبردی در فرهنگ اسلامی و ایرانی ما است. طی ۱۷ سال اخیر در نام‌گذاری‌هایی که مقام معظم رهبری برای سال‌ها داشتند، تاکید بر اقتصاد بوده و موضوع مهم جامعه ما اقتصاد است.
مهم‌ترین شاخص رشد کشور، فرهنگ است
قالیباف ادامه داد: اولویت ما اقتصاد است، اما مهم‌ترین شاخص رشد کشور، فرهنگ است. بنده به عنوان خدمتگزار و نماینده مردم باید بدانم که باید به فرهنگ کشور توجه کنیم. حتی اقتصاد ما هم که از ناترازی در موضوعاتی همچون ناترازی در سوخت، آب و برق رنج می‌برد، برای حل مشکلاتش نیازمند فرهنگ کار، تولید و مصرف هست. یکی از شاخص‌های مهم سرمایه‌گذاری و بهره‌وری در شرایط تحریم، نگاه فرهنگ پایه به اقتصاد است. این موضوع در کمترین زمان و با کمترین هزینه، رشد اقتصادی را برای ما به ارمغان می‌آورد.
به گفته رئیس مجلس شورای اسلامی، امروز فرهنگ عمومی کشور وابسته به موضوع کتاب و کتابخوانی است. در برنامه هفتم و خیلی از تصمیمات در مجلس، توجه و اولویت به خانواده است. فرهنگ کتاب و کتابخوانی در خانواده و به ویژه در زنان و مادران که پایه‌های اصلی خانواده هستند، بیشترین اثر درباره تربیت را دارد.
وی ادامه داد: این موضوع را در تصمیم‌گیری‌ها و در تصویب قوانین، پیگیری خواهیم کرد. رسالت اصلی حکومت اسلامی، تفکر و اندیشه‌ورزی و گسترش دانایی است. خود را موظف می‌دانم همان‌طور که امسال مقام معظم رهبری بر نهج‌البلاغه و کتاب توجه داشتند، نهج‌البلاغه را مورد توجه جدی قرار دهم. این کتاب مبتنی بر عقلانیت اسلامی و انقلابی و معنویت است. امیرالمومنین (ع) یک انسان کامل و امامی بود که در میدان، کنش کرد و در راس حکومت بود. نحوه مواجهه امام اول با پیچیده‌ترین حوادثی که در دوران ایشان بود، برای ما درسی است، در نحوه حکمرانی خودمان.
قالیباف ادامه داد: در دوره‌ای که در شهرداری تهران توفیق خدمت داشتم، سعی کردم دغدغه فرهنگی داشته باشم و با نگاه فرهنگ‌پایه به موضوعات خود نگاه کنم، در دوران خدمتم در شهرداری تهران به موضوع کتاب و کتابخوانی، به‌طور جدی توجه کردم. در آن زمان در شهرداری تهران بیش از ۳۰۰ کتابخانه عمومی در تهران گسترش پیدا کرد. سعی کردیم در کمک به اصحاب نشر و نویسندگان تا جایی که در توان بود، توجه کنیم.
وی با بیان اینکه خود را مکلف می‌دانم در عرصه کتابخوانی گام بردارم و موضوعات را در سختی‌ها فراموش نکنم و اولویت‌های خود را کنار نگذارم. در حوزه دانشجویی، کتابخانه‌ای دیجیتالی را نیز تاسیس کردیم.
قالیباف به چالش کاهش شمارگان کتاب، اشاره و بیان کرد: یکی از دلایل این وضعیت، اقتصادی است که باید آن را حل کنیم. ممیزی‌های غیرشفاف و فرمایشی شدن و طولانی شدن صدور مجوز کتاب نیز با اراده دکتر صالحی، حل خواهد شد. عدم رعایت حقوق نویسنده و ناشر نیز حائز اهمیت است و نیاز به قانون و هماهنگی‌های جدی دارد. به کاهش سرانه مطالعه کتاب نیز باید توجه کنیم. در توزیع کتاب نیز دچار مشکلاتی هستیم. همه تلاشمان این است که بتوانیم این مشکلات را حل کنیم و تردید نکنیم که کتاب و کتابخوانی همین امروز هم باید در اولویت کشور و سبد خانواده‌ها قرار گیرد و در برنامه هفتم این فرصت وجود دارد. در نشستی که در خدمت وزیر فرهنگ و دیگر ذی نفعان هستیم، تصمیمات خوبی برای حل مشکلات کتاب، خواهیم گرفت.
در ادامه محسن جوادی، رئیس نمایشگاه کتاب ۱۴۰۴ تهران در سخنانی با بیان اینکه نمایشگاه کتاب نه فقط ویترین صنعت نشر بلکه آینه افق‌های بین‌المللی است، گفت: ۱۵۰۰ ناشر از تهران و ۸۰۰ ناشر از شهرستان ها در این دوره نمایشگاه حضور دارند، که به عرضه ۲۷۰ هزار عنوان کتاب می‌پردازند. از میان این ۳۷۰ هزار عنوان. ۶۵ هزار عنوان چاپ سال ۱۴۰۳ است که این رقم نشان‌دهنده حیات پُرتحرک نشر ایران است.
جوادی با اشاره به رویکرد کلیدی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در واگذاری امور اجرایی به صنوف نشر برای تقویت مشارکت، گفت: در بخش بین‌الملل نیز شاهد حضور بیش از ۵۰ ناشر خارجی و حضور رسمی کشور عراق به عنوان مهمان ویژه هستیم.
رئیس سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب همچنین به برگزاری فلوشیپ تهران در حاشیه نمایشگاه کتاب اشاره کرد و گفت: در فلوشیپ تلاش کردیم تا ارتباط ناشران با بازار کتاب جهان را فراهم کنیم.
جوادی همچنین از افزایش ۲۵ درصدی مجموعه یارانه‌ها خبر داد و گفت: خوشبختانه تاکنون ۶۰ هزار دانشجو برای دریافت بن ثبت‌نام کردند، همچنین بیش از ۲ هزار درخواست برای فعالیت‌های فرهنگی داشتیم که بخش قابل توجهی ازین برنامه‌ها طی ایام نمایشگاه اجرا می‌شود.
نویسندگان زندگی شرافتمندانه را تاسیس کردند
در ادامه این آیین، احمد فکاک احمد، وزیر فرهنگ و گردشگری عراق در سخنانی با بیان اینکه نویسنده‌ها نمی‌میرند و از دنیا نمی‌روند، گفت: آن‌ها وجدان بیدار بشری هستند که با فکر و اندیشه برای ملت‌ها نوشتند، اگر نویسنده‌ها نبودند، جهان از بین می‌رفت، در خیالات زندگی می‌کردیم و اغنیا و ثروتمندان عزل می‌شدند.
وی ادامه داد: نویسندگان زندگی شرافتمندانه را تاسیس کردند، زندگی بهتری به بشریت دادند، آن‌ها یاد دادند که می‌شود با صلح و صفا زندگی کرد. در نمایشگاه‌های کتاب نباید روی کتاب تمرکز کرد؛ بلکه باید روی اندیشه نویسنده کتاب متمرکز شد.
به گفته وی، نویسنده‌ها زنده هستند و از طریق خواندن نوشته‌های آن‌ها، با آن‌ها صحبت می‌کنیم. شعرهای آن‌ها را می‌خوانیم، حفظ می‌کنیم و به شکل ترانه در می‌آوریم.
وزیر فرهنگ و گردشگری عراق با طرح این موضوع که کتاب‌های نفیسی مانند آثار ابن‌سینا، شمس تبریزی و مولانا در شرق جهان نوشته و در دانشگاه‌های غرب تدریس می‌شود، تاکید کرد: کتابخانه‌های جهان از دستاوردها و نوشته‌های شرقی‌ها استفاده می‌کنند، نویسندگان، اندیشه پیامبران آسمان را به ما رساندند. اگر کتاب‌ها و نوشته نویسندگان نبود ما با افکار صالحان آشنا نمی‌شدیم.
احمد فکاک احمد، با بیان اینکه نویسنده ها نمی‌میرند و اسامی آن‌ها در طول تاریخ زنده است و تشکر از سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران، دوستان و همکاران ایرانی و انتشارات و اصحاب نشر، گفت: فروشنده‌های کتاب و صاحبان انتشارات تُجار کتاب، نیستند بلکه آن‌ها اندیشه‌ها را به جوامع بشری منتقل می‌کنند.
ابراهیم کریمی رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران نیز در این مراسم گفت: هرساله در اردیبهشت‌ماه بوی خوش کتاب به کمک گل‌های تازه‌بسته بهاری آمده و شهرمان را عطرآگین کرده است.
وی ادامه داد: با گذشت ده‌ها سال از عمر نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به نظر می‌رسد، بدون این نمایشگاه، شهر چیزی کم دارد، با این حال، در این سال‌ها کتاب حال و روز خوشی نداشته و ندارد. رقبای قَدری به میدان آمده‌اند و آنچنان فکر و ذکر مردم را مشغول کرده‌اند که نقش کتاب در جامعه، کمرنگ‌تر از گذشته شده است.
کریمی گفت: این رقبای قدرتمند را بگذارید در کنار مشکلات اقتصادی سال‌های اخیر و چند شغله شدن بسیاری از مردم که کمتر وقتی برای مطالعه برای آنان می‌گذارد. نتیجه آن می‌شود که با وجود توصیه‌های مکرر به کتابخوانی، هیچ اتفاق مثبتی در این حوزه رخ نمی‌دهد که اگر می‌داد متوسط شمارگان کتاب‌ها به ۲۰۰ یا ۳۰۰ نسخه نمی‌رسید.
وی با بیان این مطلب که در این دقایق کوتاه، حداکثر بتوانم چند مشکل از مشکلات پیش روی ناشران و کتابفروشان را نام ببرم. ازجمله کم شدن حجم نقدینگی در این حوزه به دلیل تورم زیاد. کتاب شاید تنها کالایی باشد که قابلیت تطبیق قیمت‌ها متناسب با تورم را ندارد.
رئیس اتحادیه ناشران وکتابفروشان تهران ادامه داد: مقاومت بدنه سازمان مالیاتی کشور در اجرای درست معافیت مالیاتی ناشران و کتابفروشان و الزام به ارائه دفاتر، خادمان کتاب را مجبور می‌کند تا بیش از مبالغ احتمالی، مالیات برای حسابداری هزینه کنیم. همچنین با وجود همراهی شورای شهر تهران در بحث «کاربری فرهنگی» تهدیدات گاه و بیگاه شهرداری‌های برخی مناطق مانع فعالیت همکاران شده است.
کریمی افزود: اخیراً کاهش معافیت حق بیمه سهم کارفرمایان مطابق قانون برنامه هفتم از ابتدای ١٤٠٤، تاثیر جدی بر فعالیت‌های جامعه نشر و کتابفروشی می‌گذارد. بساط‌گستران سیستمی در خیابان‌ها و تولید کتاب‌های نازل و کم‌ارزش از دیگر چالش‌های ماست.
وی ادامه داد: سال‌هاست در اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، شعاری سرلوحه کارهای است که از ادارات و سازمان‌های مختلف چیزی نمی‌خواهیم تنها انتظار داریم که با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد تولید و عرضه کتاب از ما چیزی نگیرند. جناب آقای دکتر قالیباف و جناب دکتر صالحی در سال‌های گذشته در چنین اوقاتی، اکثراً دولتمردان محترم سخنان ما را می‌شنیدند و وعده حل و فصل مشکلات را می‌دادند اما متاسفانه پس از پایان نمایشگاه همه آن‌ها به بوته فراموشی سپرده می‌شد.
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران بیان کرد: می‌خواهم از شما تقاضا کنم اجازه ندهید امسال هم در بر این پاشنه بچرخد و اگر صلاح می‌دانید دستور دهید، بلافاصله پس از پایان این نمایشگاه، کارگروهی متشکل از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، وزارت اقتصاد و دارایی شورای شهر تهران، آموزش و پرورش، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بالطبع اتحادیه ناشران و کتابفروشان تشکیل شود تا بتواند با ایجاد هماهنگی بین دوایر و سازمان‌های مختلف به حل و فصل مشکلات فوق‌الذکر پرداخته و امنیت شغلی لازم را برای ادامه کار ناشران و کتابفروشان فراهم آورد.
منبع ایبنا