نگاهی به موسوعه اعتکاف

موسوعه اعتكاف نگاهی جامع و فراگير به سنت اعتكاف دارد. در مجلد سوم و چهارم مباحث فقهی و ذكر آراء و فتاوای فقيهان مذاهب اسلامی پيرامون موضوعات اعتكاف به گونه مقارنه‌ای آمده است.

به گزارش "پایگاه اطلاع رسانی کتاب ناب" به نقل از خبرگزاری ایبنا حجت‌الاسلام والمسلمين محمدامین پورامینی همزمان با گرفتن دیپلم، دروس حوزوی را در حوزه علمیه قم آغاز کرد و پس از تكميل دوره سطح دروس خارج از محضر فقهای بزرگ مانند وحید خراسانی، شیخ جواد تبریزی، سید ابوالقاسم موسوی کوکبی، شیخ محمد فاضل لنکرانی، شیخ محمد تقی بهجت، سید محمد صادق روحانی و بهره برده است. وی علاوه بر نگارش ده‌ها کتاب و مقاله پیرامون مسائل مختلف تاریخی فقهی روایی اجتماعی به تدریس مباحث مختلف فقهی تاریخی تفسیری و رجالی نیز پرداخته است. به تازگی جلد سوم و چهارم «موسوعه الاعتكاف» از سوی مركز فقهی ائمه اطهار(ع) قم چاپ و منتشر شده است. پيش‌تر دو جلد از اين مجموعه كه دربردارنده بحث‌های قرآنی و روايی بود منتشر شده بود، به‌دنبال آن نوبت طرح بحث‌های فقهی بود كه مؤلف در دوجلد اخير برخی از بحث‌های فقهی اعتكاف را بر اساس بيان آراء فقهی هشت مذهب اسلامی: شيعه اثنی عشری، زيدی، حنفی، مالكی، شافعی، حنبلی، ظاهری واباضی تنظيم و به تفصيل مطرح كرده است.

با وی درباره این دو مجلد گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

در ابتدا توضیح دهید که «موسوعه اعتکاف» دربرگیرنده چه نکاتی است؟
موسوعه اعتكاف نگاهی جامع و فراگير در رابطه با سنت اعتكاف دارد كه پس از چندين سال پژوهش، گردآوری و سامان يافته است. در اين مجموعه كتاب علاوه بر نقل فتوا، بحث‌های استدلالی فراوانی به‌چشم می‌‌خورد.

پیش‌تر نیز دو جلد از موسوعه اعتکاف را به چاپ رساندید. از جلد یک و دوم این مجموعه بگویید؟
حدود 250 صفحه از جلد نخست اين مجموعه اختصاص به مباحث قرآنی پيرامون اعتكاف دارد كه بر محور سخنان هفتاد نفر از مفسران قرآنی اعم از شيعه و سنی تنظيم شده است، و در لابه‌لای آن نقطه نظرات توضيحی و يا نقدی آن را مطرح شده است. فصل دوم كتاب مجموعه روايات اعتكاف را تشكيل می‌دهد كه با نگاهی فراگير مجموعه روايی شيعه و سنی را در رابطه با موضوع گرد آوردی شده است، اين فصل نيمه دوم جلد اول و تمام جلد دوم را مجموعا در 756 صفحه تشكيل می‌دهد، در ابتدای هر موضوع ابتدا روايات شيعه و پس از آن روايات اهل سنت آورده شده است.

جلد یکم و دوم موسوعه اعتکاف دربرگیرنده چه نکاتی است؟
برخي از عناوين جلد نخست عبارت است از فضيلت و ثواب اعتكاف، اعتكاف يادگار سنت نبوی، فضيلت اعتكاف در ماه رمضان، فضيلت اعتكاف دهه آخر ماه رمضان، اعتكاف راهی برای درك شب قدر، فضيلت اعتكاف در ماه حرام (مثل ماه رجب)، كارهايی كه اجر اعتكاف دارد، آداب اعتكاف، اعتكاف پيامبران و در جلد دوم، اين موضوعات مطرح شده است: اعتكاف رسول خدا(ص) (زمان، مدت، مكان و چگونگی اعتكاف پيامبر(ص)، توجه به بهداشت و تميزی، ترغيب مردم به درک شب قدر، پند معتكفان، و پس از آن اعتكاف امامان (امير مؤمنان(ع)، امام حسن(ع) و امام حسين(ع)، و اعتكاف اصحاب و برخی همسران رسول خدا(ص) و تابعان آورده شده است.

برای روایات فقهی اعتکاف از چه کتاب‌هایی بهره‌گیری شده است؟
از صفحه 163 تا آخر جلد دوم مجموعه روايات فقهی اعتكاف از مهمترين كتب روايی شيعه و سنی گردآوری شده است، آغاز اعتكاف، اماكن اعتكاف، لزوم اعتكاف در مسجد، مواردی كه می‌توان از مسجد بيرون رفت، معتكف و مسجد، دوری‌گزينی از بوی خوش و گياهان خوش بو، بگو مگو، خريد و فروش و لذت جنسی در حال اعتكاف، كمترين زمان اعتكاف، اعتكاف بانوان، نذر اعتكاف، بهم زدن اعتكاف، قضای اعتكاف برخی از عناوين آن است.

با توجه به اطلاعاتی که از جلد نخست و دوم موسوعه اعتکاف ارائه دادید از اطلاعات دو مجلد جدید نیز بگویید؟
از جلد سوم به بعد تفصيل مباحث فقهی و ذكر آراء و فتاوای فقيهان مذاهب اسلامی پيرامون موضوعات اعتكاف به گونه مقارنه‌ای آمده است، در دو جلد اخير (يعني سوم و چهارم) برخي از بحث‌های فقهی اعتكاف را بر اساس بيان آراء فقهی هشت مذهب اسلامی شيعه اثنی عشری، زيدی، حنفی، مالكی، شافعی، حنبلی، ظاهری و اباضی تنظيم و به ‌تفصيل مطرح شده است.

برخی موضوعات جلد سوم عبارتند از بحث‌های مقدماتی فقهی اعتكاف، (مانند: تعريف، مشروعيت و استحباب اعتكاف، اقسام واجب و مستحب اعتكاف، موارد وجوب اعتكاف)، اعتكاف و وكالت، اعتكاف و نيابت، اعتكاف و حج، اعتكاف و روزه، زمان اعتكاف، استحباب اعتكاف در دهه آخر ماه رمضان، آغاز و پايان اعتكاف، روزهای ممنوع از اعتكاف، شرایط اعتكاف. در جلد چهارم نیز مواردی چون عدد روزهای اعتكاف، ماندگاری در اعتكاف، اماكن اعتكاف، اجازه در اعتكاف اجازه همسر برای زن، ميزبان برای مهمان، مستاجر براي اجير، مولا برای عبد، بيان مواردی كه انجام آن در حال اعتكاف جايز است كه حدود پنجاه مورد آن آمده است.

برای نگارش این مجموعه از چه منابعی بهره گرفته‌اید؟
انشاء‌الله در جلد آخر موسوعه فهرست منابع خواهد آمد، برای فراهم آوردن اين مجموعه حدود 500 منبع اعم از مصادر و منابع شيعه و سنی ديده شده است.

آيا اين مجموعه ادامه خواهد يافت؟
جلدهای ديگر اين مجموعه مراحل آخر تدوين خود را سپری می‌كند، به‌نظر می‌آيد با عنايت الهی مجلدات آن به هشت جلد برسد و انشاء‌الله در آينده در اختيار پژوهشگران و محققان قرار خواهد گرفت.

منبع ایبنا