هاشمي در سال 88» چه مي‌گويد كه در فاصله‌ای کوتاه به چاپ هشتم رسيد/ چرا موافقان و مخالفان آیت‌الله رفسنجانی از این کتاب استقبال کردند؟

به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، كتاب «هاشمي در سال 88» در فاصله كمتر از دو ماه به چاپ هشتم رسيد. اين در حالي است كه كتاب مذكور پس از دو سال و نیم توقیف، سرانجام با روي ‌كارآمدن دولت یازدهم، در اسفندماه سال گذشته مجوز گرفت و در ارديبهشت‌ماه امسال در نمایشگاه بين‌المللي کتاب رونمایی شد. اين كتاب در ماه نخست انتشار، به چاپ هفتم رسید و چاپ هشتم آن با ويرايش جديد در خرداد ماه منتشر شد. 

سال 1388 يكي از حساس‌ترين سال‌هاي حيات جمهوري اسلامي ايران بود. دهمین دوره از انتخابات رياست جمهوري در 22 خردادماه اين سال برگزار شد. انتخاباتي كه حوادث قبل و پس از آن به چالشي جدي تبديل شد. «هاشمي در سال 88»گزارشي جامع از مواضع آيت‌الله هاشمي رفسنجاني از ابتداي فروردين 1388 تا پايان اسفندماه اين سال است. 

اين كتاب كه به قلم حجت‌الاسلام رضا صنعتي نوشته شده در شش بخش تنظيم شده است. بخش نخست به گزارش مواضع هاشمي در دعوت از مردم به «حضور حداكثري» در انتخابات و لزوم «صيانت از آراي مردم» اختصاص يافته است. بخش دوم به تبيين مواضع وي در برابر «يك جريان انحرافي» پرداخته شده است. بخش سوم به گزارش مواضع وي در «مرزبندي با دشمن و نفي اقدامات ساختارشكنانه» اختصاص يافته است. «هشدارهاي هاشمي» در سال 88 در بخش چهارم آمده است. بخش پنجم نيز «راه‌كارها»ي وي براي برون‌رفت از وضعيت نامطلوب اين سال را گزارش مي‌كند و بخش ششم به گزارش «چند چالش» مرتبط با وي (از جمله طرح دولت وحدت ملي، علت نگارش نامه به مقام معظم رهبري، كارگرداني مبارزات انتخاباتي رقباي دكتر احمدي‌نژاد، امتناع از اقامه نمازجمعه تهران، صحنه‌گرداني حوادث پس از انتخابات، عدم حضور در مراسم تنفيذ و تحليف رييس جمهور، خانواده هاشمي و...) اختصاص يافته است. 

تا كنون 11 هزار نسخه از اين كتاب در بازه زمانی دو ماه منتشر شده است. در همین راستا، «ایبنا» با رضا صنعتی، نویسنده این کتاب گفت و گویی کرده است كه مشروح آن در ادامه می‌آید.

لطفا کمی درباره محتوا و مولفه‌های محوری این کتاب توضیح دهید. 

این اثر، گزارشي دقيق از مواضع آیت‌الله هاشمی رفسنجاني از ابتداي فروردین 1388 تا پایان اسفندماه آن سال است كه در شش فصل با عناوين «حضور و صيانت»، «هاشمي و يك جريان انحرافي»، «مرزبندي با دشمن و نفي اقدامات ساختارشكنانه»، «هشدارها»، «راه‌كارها» و «چالش‌ها» ‌دسته‌‌بندی شده است. هر يك از اين عناوين خود شامل زيرموضوع‌هاي متعدد ديگري است. همچنين در قسمت ضمايم كتاب «متن كامل نامه‌ هاشمي به رهبري»، «متن كامل آخرين خطبه‌ نمازجمعه‌ هاشمي در سال 88»، «روزشماري از ديدارها و مواضع» و نيز «گزارشي تصويري» از مهم‌ترين وقايع مرتبط با موضوع كتاب ارايه شده است. هدف این کتاب، ارايه‌ تصویری دقیق و به دور از تحريف از مجموعه مواضع شخصیت مورد بحث به مخاطب بوده است.
 
داده‌ها و اطلاعات این کتاب چگونه گردآوری شده است؟ 

مجموعه مطالب منتشر

صنعتی: دليل دوم بنده براي انتخاب آقاي هاشمي به عنوان موضوع تحقيق خويش ويژگي‌هاي ممتاز علمي، انقلابي، اخلاقي، سياسي، اجرايي و مديريتي و نوع رابطه‌ وی با امام(ره) و رهبري بود. من در مقدمه‌ كتاب در بيان علت پرداختن به اين شخصيت مجموعه‌ دسته‌بندي‌شده‌اي از ويژگي‌هايي كه از سوي امام(ره) و رهبري درباره‌ وي بيان شده ارايه كرده‌ام

شده در قالب مصاحبه‌ها، پيام‌ها، مکتوبات، خطبه‌های نماز جمعه، ديدارها و سخنرانی‌هاي آيت‌الله هاشمي رفسنجاني در اين سال، ابتدا جمع‌آوري شده، سپس هر مطلب به صورت مستقل موضوع‌بندي شده است. بعد از آن موضوع‌های نزديك به يكديگر تحت يك عنوان گرد آمده و عناوين نزديك به هم تحت يك فصل ارايه شده است. حاصل كار ارايه‌ 54 موضوع در قالب شش فصل است تا گزارشی بي‌طرفانه از مواضع وی به خواننده منتقل شود.

چرا شما فقط مواضع هاشمی در سال 88 را رصد کرده‌اید؟ 

طبيعي است كه هرچه دامنه‌ يك تحقيق محدودتر باشد نتايج بهتر و دقيق‌تري حاصل خواهد شد.

علت اینکه شما سراغ شخصیتی چون هاشمی رفسنجانی برای نوشتن کتاب رفتید چه بود؟ 

ضمن احترام به ديگر بزرگان و شخصيت‌هاي نظام، آن‌چه سبب شد كه بنده آيت‌الله هاشمي رفسنجاني و مواضع ايشان را در سال 88 به عنوان موضوع تحقيق و پژوهش خود انتخاب كنم، اولاً به جايگاه و تجربيات وي در تاريخ پرفراز و نشيب انقلاب اسلامي برمي‌گردد؛ مردم دوست دارند بدانند كه هاشمي با آن جايگاه و تجربيات چه مواضع و راهكارهايي براي برون‌رفت از شرايط نامطلوب سال 88 داشت. دليل دوم بنده براي انتخاب آقاي هاشمي به عنوان موضوع تحقيق، ويژگي‌هاي ممتاز علمي، انقلابي، اخلاقي، سياسي، اجرايي و مديريتي و نوع رابطه‌ وی با امام(ره) و رهبري بود. من در مقدمه‌ كتاب در بيان علت پرداختن به اين شخصيت مجموعه‌ دسته‌بندي‌شده‌اي از ويژگي‌هايي كه از سوي امام(ره) و رهبري درباره‌ وي بيان شده ارايه كرده‌ام. مجموعه‌ اين ويژگي‌ها سبب مي‌شود تا هر تحليل‌گري با دقت و تامل به نظرات وي بينديشد و آنگاه به قضاوت درباره‌ آن‌ها بنشيند. دليل سوم بنده براي انتخاب «مواضع آيت‌الله هاشمي رفسنجاني در سال 88» به عنوان موضوع پژوهش خود، گره ‌خوردن بخشي از حوادث اين سال با شخصيت وي بود. مي‌دانيد كه يكي از نامزدهاي انتخابات رياست جمهوري دهم در جريان تبليغات انتخاباتي خود تلاش كرد تا با حمله به ايشان و ايجاد يك موج احساسي، پيروز انتخابات شود. از سوي ديگر، برخي مواضع آقاي هاشمي در سال 88 زمينه‌ رضايت بخشي از جامعه و ناراحتي بخشي ديگر را فراهم مي‌آورد. غالب موافقان و مخالفان هاشمي تصویر کامل و دقيقي از مواضع وي در سال 88 در دست نداشتند. هر کسي به گوشه‌اي از مواضع وي استناد مي‌كرد. لذا ارايه‌ گزارشي دقيق از اين مواضع برای ثبت در تاريخ ضروري به نظر مي‌رسيد. 

آیا از واکنش خود هاشمی رفسنجانی درباره این کتاب چیزی می‌دانید؟ 

اعتقاد و روش كار بنده بر اين است كه نمي‌توان اثري را درباره‌ شخصيتي توليد كرد بدون اين‌كه با خود وي به گفت‌وگو نشست؛ لذا پس از نگارش ابتدايي كتاب يك نسخه از آن را از طريق يكي از شخصيت‌هاي مورد اعتماد ايشان، برايشان ارسال كردم تا مطالعه كنند. بعد از مدتي در ديدار حضوري كه حاصل شد اعلام كردند كه كليت كار را پسنديده‌اند. بنده نيز پرسش‌ها و ابهاماتي داشتم كه مطرح كردم و ايشان پاسخ گفتند. اين ديدار قبل از درخواست مجوز نشر كتاب انجام شد و در اتقان اثر موثر بود.

به نظر شما علت استقبال از این کتاب که به فاصله یک ماه و اندی به چاپ هشتم رسید چه بود؟ 

فکر می‌کنم علت استقبال از این کتاب به چند عامل برمی‌گردد. اول از همه، ويژگي خاص سال 88 و وقايع مربوط به آن است. اين سال مقطع خاصی از تاریخ جمهوري اسلامي است که وقايع ناگواري در آن به وقوع پیوست. درباره اين سال تحليل‌هاي متفاوت و متضادي وجود دارد. مردم دوست داشتند بدانند چه تصويري از هاشمی و ديدگاه‌هاي وي درباره‌ وقايع اين سال در اين كتاب ارايه شده است. 
دلیل دوم، مربوط به شخصیت آقاي هاشمی است؛ شخصیتی که مورد توجه مردم است. حتي مخالفان وي مواضع و آثار مربوط به وي را با دقت دنبال مي‌كنند. به‌ویژه آن‌كه اين كتاب

صنعتی: دلیل استقبال از کتاب مربوط به شخصیت آقاي هاشمی است؛ شخصیتی که مورد توجه مردم است. حتي مخالفان وي مواضع و آثار مربوط به او را با دقت دنبال مي‌كنند. به‌ویژه آن‌كه اين كتاب بعد از رد صلاحيت آقاي هاشمي در انتخابات رياست جمهوري يازدهم و انتشار اخبار گوناگون و تخريب شخصيت وی در صدا و سيما منتشر شد

بعد از رد صلاحيت آقاي هاشمي در انتخابات رياست جمهوري يازدهم انتشار اخبار گوناگون و تخريب شخصيت وی در صدا و سيما منتشر شد. 
دليل سوم، برخورد نامناسبي است كه دولت سابق با اين كتاب انجام داد. بيش از دو سال توقيف کتاب در وزارت ارشاد و عدم اعطاي مجوز نشر به آن در دولت دهم و رسانه‌اي شدن خبر آن در دوران توقيف به صورت طبیعي مردم را تشنه‌ خواندن آن كرد. دليل چهارم، پوشش مناسب خبر انتشار كتاب در پايگاه اطلاع‌رساني آيت‌الله هاشمي رفسنجاني و بازتاب مناسب آن در رسانه‌هاي مختلف بود. 
دليل پنجم نيز شايد به نوع نگارش كتاب و شیوه‌ ارایه‌ مطالب آن برگردد. به طوری‌که هر موضعی از ایشان در قالب موضوع مربوطه با رعايت ترتیب زمانی آورده شده است. به عنوان نمونه اگر كسي بخواهد سير موضوع صيانت از آراء را در مواضع آقاي هاشمي در اين سال ببيند به خوبي مي‌تواند بفهمد كه مثلا وی به ترتيب در فروردين، ارديبهشت، خرداد و تيرماه چه عباراتي را در اين رابطه بيان داشته‌ است. آن‌گاه به راحتي ارزيابي كند كه آيا اين سير ثابت بوده است يا نه؟ 

واکنش مخاطبان نسبت به این کتاب چه بوده است؟
 
بنده اين كتاب را قبل و بعد از انتشار به افراد مختلفي داده و از آن‌ها خواسته‌ام تا پس از مطالعه نظر خود را درباره‌ آن برايم بازگو كنند. جالب است كه افراد مختلفی با سلايق و گرایش‌های متفاوت كه حتي بعضي از آن‌ها در عرصه‌ رسانه فعال بوده‌اند، معترف بودند كه مواضعي از آقاي هاشمي را در اين كتاب خوانده‌اند كه پيش از اين از آن مواضع اطلاع نداشته‌اند. آن‌ها می‌گفتند تصویری که این کتاب در مورد هاشمی در آن‌ها ایجاد کرده، متفاوت با تصویر ذهنیشان از وی بوده و توانستند با خواندن این کتاب، تصویر دقیق‌تری از وی پیدا کنند.

ضعف این اثر از نظر شما که نویسنده‌ کتاب هستید چیست؟ 

جز قرآن هیچ کتابی خالی از اشکال نيست. طبيعي است كه این کتاب نیز ضعف‌هايي داشته باشد. اما گمان مي‌كنم ويرايش دوم كتاب كه همراه با چاپ هشتم منتشر شد دقيق‌تر از ويرايش نخست آن باشد. در ويرايش جديد برخی اصلاحات تایپی و نگارشی را انجام دادم. علاوه بر آن در نوع چینش، ترتيب و عنوان فصل‌ها تغییراتی داده شد. طبيعي بود كه احتمال دريافت مجوز كتاب با چينش فعلي در دولت سابق وجود نداشت. همچنین متن کامل آخرين خطبه‌ نماز جمعه‌ هاشمی نیز به این اثر افزوده شد. در مجموع با آن‌که در ویرایش دوم، این کتاب از لحاظ محتوایی تغییر چندانی نکرده، اما قطعا اثر كامل‌تري شده است. 

 کتاب دیگری هم در دست تالیف دارید؟ 

بله! بيش از هفت سال است كه مشغول نوشتن يك اثر تحقيقي با موضوع «انقلاب اسلامی در شهرستان کازرون» هستم. در این کتاب جريان انقلاب اسلامي و زمینه‌های آن در شهرستان كازرون مورد بررسي قرار گرفته است. در این مجموعه سعی شده است تا علاوه بر اسناد مكتوب، با شخصیت‌هایی که در مبارزات مردم کازرون نقش محوري داشته‌اند مصاحبه شود. شهرستان كازرون همواره در طول تاريخ از مراكز پيشتاز مبارزه با ظلم و دفاع از ديانت بوده است. بنابراين به‌رغم آن‌كه از نظر جمعیت و وسعت نسبت به شهرهای دیگری چون شیراز، اصفهان، تهران، تبريز و... شهر بزرگی محسوب نمی‌شد، اما از جمله شهرهایی بود که رژيم سابق مجبور به برقراري حكومت نظامي در آن شد. کار تالیف این کتاب تا آخر تابستان امسال به پایان می‌رسد. 

درباره نويسنده: 

حجت الاسلام رضا صنعتی، از طلاب و دانش‌آموختگان حوزه علمیه قم است و آثاری چون «مشروعیت آسمانی؛ ولایت فقیه در اندیشه سیاسی آیت الله هاشمی رفسنجانی» و «گفتمان مصباح؛ گزارشی از زندگانی و مواضع علمی سیاسی آیت الله مصباح یزدی» را به جامعه سیاسی ایران عرضه کرده است. آخرین کتاب منتشر شده او «هاشمی در سال ۸۸» است.