اردوغان و آرزوئي كه تحقق نخواهد يافت/سرمقاله روزنامه جمهوری اسلامی

چکیده:

رسانه‌هاي تركيه و حتي برخي روزنامه‌هاي غربي با توجه به تحولات اخير، اعلام مي‌كنند تغييرات جديد ايجاد شده در رفتار و شخصيت نخست‌وزير تركيه است كه از وي، فردي "سياست باز"، "غيرمعتدل"، "موج سوار"، "فرصت طلب"، "عوام فريب"، "بلندپرواز" و "تماميت خواه" خلق كرده به گونه‌اي كه او را با "آتاترك" ديكتاتور لائيك تركيه مقايسه مي‌كنند. ارزيابي كارشناسان سياسي منطقه نيز همين تصوير را از اردوغان منعكس مي‌كند كه 180 درجه با شعارهاي روز اول وي، در زماني كه لازم بود رأي ملت مسلمان تركيه را به خود معطوف كند، تفاوت دارد. 

رجب طيب اردوغان نخست‌وزير تركيه بار ديگر با تكرار اظهارات تحريك آميز عليه همسايگان اين كشور، دولت عراق را به طايفه گرايي متهم كرده و مدعي شده "نوري مالكي با برخورداري از حمايت‌ها و كمك‌هاي ويژه، يك دولت شيعه در عراق ايجاد نموده و اين امر، احتمال كشاندن عراق به جنگ داخلي را افزايش داده است." وي كه تاكنون با عملكرد غيردوستانه و خارج از موازين همسايگي و حسن همجواري تحريكات بسياري عليه دولت قانوني عراق مرتكب شده، اين بار نه در قالب جملات "تحريك آميز" بلكه فراتر از آن، با بيان عبارات "تهديدآميز"، عراق را به وقوع جنگ داخلي تهديد كرده است. نخست‌وزير تركيه در ادامه سخنان مغرضانه و غيرمنصفانه اش، دولت مالكي را نماينده اقليتي از افراطيون شيعه خوانده كه اگر برخي حمايت‌هاي ويژه از آن نبود، اين دولت هم اكنون در اين جايگاه قرار نداشت. وي در ادامه دخالت در امور داخلي عراق، خواستار حكومت سني‌ها و اكراد بر عراق شده و تهديد كرده درصورت ادامه حكومت يك دولت شيعي در عراق، جنگ سوريه به اين كشور نيز سرايت كرده و عراق هم به سوريه‌اي ديگر تبديل خواهد شد!
اين اظهارات تنش آفرين عليه عراق درحالي از سوي اردوغان ابراز مي‌شود كه تركيه همچنان ميزبان طارق الهاشمي، معاون اول فراري رئيس‌جمهور عراق است و كردهاي منطقه خودمختار كردستان عراق به ويژه مسعود بارزاني نيز در ادامه مخالفت با دولت مركزي عراق و شخص نوري مالكي، از حمايتهاي اردوغان برخوردارند.
در بررسي و تجزيه و تحليل اظهارات تشنج آفرين اردوغان عليه دولت مركزي عراق و ديگر همسايگان تركيه قطعاً بايد موارد مورد مداقه قرار گيرد:
1- رسانه‌هاي تركيه و حتي برخي روزنامه‌هاي غربي با توجه به تحولات اخير، اعلام مي‌كنند تغييرات جديد ايجاد شده در رفتار و شخصيت نخست‌وزير تركيه است كه از وي، فردي "سياست باز"، "غيرمعتدل"، "موج سوار"، "فرصت طلب"، "عوام فريب"، "بلندپرواز" و "تماميت خواه" خلق كرده به گونه‌اي كه او را با "آتاترك" ديكتاتور لائيك تركيه مقايسه مي‌كنند. ارزيابي كارشناسان سياسي منطقه نيز همين تصوير را از اردوغان منعكس مي‌كند كه 180 درجه با شعارهاي روز اول وي، در زماني كه لازم بود رأي ملت مسلمان تركيه را به خود معطوف كند، تفاوت دارد. امروزه، عدم پايبندي اردوغان به پيشبرد منافع ملي ملت مسلمان تركيه و عدم تحقق شعارهاي اوليه او تا آنجا مورد انتقاد قرار گرفته كه بسياري از رسانه‌ها و سياستمداران تركيه، او را به قرباني كردن ملت تركيه براي رسيدن به خواسته‌هاي خود در عرصه جهاني و بلند پروازي‌هايش متهم مي‌كنند. بسياري از مردم تركيه نگران اين امر هستند كه نه تنها اردوغان نتواند به وعده‌هاي خود عمل كند بلكه كشورشان را درگير يك جنگ منطقه‌اي نمايد كه در آن صورت نه نشاني از اردوغان و حزبش باقي خواهد ماند و نه اثري از برگ سوخته تركيه در سوريه.
2- تحولات اخير منطقه‌اي به ويژه حوادث سوريه نشان مي‌دهد كه دولت تركيه منافع خاصي را در آنسوي بحران سوريه دنبال مي‌كند، اما منافعي نه براساس منافع ملت تركيه بلكه براساس خواست و اراده غرب كه همواره بحران‌هاي بسياري را براي منطقه به همراه داشته است. واقعيت اينست كه تحولات اخير خاورميانه و شمال افريقا كه تاريخ منطقه را وارد مرحله حساسي كرده، علاوه بر اينكه زمينه حاكميت ملت‌ها را فراهم نموده به آزموني براي دولت‌ها تبديل شده كه همواره مدعي پيشتازي در دفاع از حق حاكميت ملت‌ها و همچنين اسلام خواهي و اسلام گرايي بودند. در اين ميان، دولت تركيه كه طي سال‌هاي اخير، با ادعاي دفاع از برجسته‌ترين آرمان مسلمانان يعني فلسطين تلاش مي‌كرد براي خود وجهه‌اي در جهان اسلام دست و پا كند و آراء ملت تركيه را نيز جلب نمايد، با اتخاذ مواضعي متناقض، اندوخته‌ها و سرمايه‌هاي اوليه خود را به حراج گذاشته است. دولت تركيه در ابتداي روي كار آمدن اردوغان، در عين حال كه با رژيم صهيونيستي روابط گرمي داشت، در سال‌هاي بعد بارها مواضع ضد صهيونيستي گرفت كه مي‌توان به نمونه‌هايي از جمله مجادله لفظي اردوغان با شيمون پرز و ترك كردن جلسه به نشانه اعتراض، ارسال كاروان دريايي انسان‌دوستانه براي نوار غزه تحت عنوان كشتي مرمره و چند مورد ديگر اشاره كرد، اما تحولات بيداري اسلامي، تركيه را در معرض آزموني دشوار قرار داده به گونه‌اي كه اين كشور با همراهي عربستان و قطر، به يكباره با اتخاذ سياستي متناقض با رويكردهاي گذشته، از هيچ تلاشي براي تضعيف محور مقاومت در برابر رژيم صهيونيستي كه يك ضلع آن سوريه است دريغ نمي‌ورزد. متأسفانه اين رويكرد و همسويي تركيه با عربستان و قطر عليه حاكميت سياسي سوريه، امروز رفته رفته به عراق نيز درحال سرايت است و به نظر مي‌رسد اعضاء اين مثلث شوم كه از حمايت‌هاي پشت پرده آمريكا نيز بهره‌مند است، درحال تدارك نسخه جديدي از فتنه طايفه‌اي و جنگ داخلي در عراق هستند.
3- اردوغان در اظهارات اخير تنش آفرين خود عليه دولت قانوني همسايه جنوبي كشورش يعني عراق اعتراف كرده در سفري كه به زودي به آمريكا خواهد داشت، نه تنها در مورد مسائل سوريه بلكه در خصوص تحولات عراق نيز با مقامات واشنگتن به رايزني خواهد پرداخت. اين سخنان نشانگر اين امر است كه نقش آفريني دولت تركيه در موضوع بحران سوريه نه تنها منشأ و خاستگاهي فراتر از تصميمات دولت اين كشور داشته بلكه براي گسترش دامنه بحران نيز نياز به تصميم‌گيري‌ها و سياستگذاريهائي است كه بايد در خارج از منطقه پخت و پز شود و سپس اجراي آن به دولت‌هاي جاه‌طلبي واگذار گردد كه در آرزوي احياء امپراطوري عثماني هستند. قطعاً اين بار، شرايط بهيچوجه بر وفق مراد آقاي اردوغان نيست، زيرا او در برابر آزمون‌هايي قرار گرفته كه پيش از اين هرگز با آن روبه رو نشده بود. مخالفت شديد مردم با سياست‌هاي مداخله گرانه دولت اردوغان، ايستادگي ديگر احزاب تركيه حتي اسلام گرايان در برابر سياست خارجي دولت به ويژه اعتراض شديد به مداخله در سوريه و عراق، تشديد بحران در بخش كردنشين تركيه و خطرهائي كه از ناحيه گروه‌هاي تروريستي فعال در سوريه متوجه دولت تركيه شده، از مشكلات مهمي هستند كه اردوغان را تهديد مي‌كنند و مي‌توانند ميان او و اين آرزوهاي بلند پروازانه براي هميشه فاصله بياندازند. آنچه مايه تأسف است اينست كه شاگردان نجم‌الدين اربكان، كه اردوغان يكي از سرآمدان آنان است، عليرغم اينكه با آراء مردم مسلمان تركيه و با شعارهاي اسلام‌خواهي به قدرت رسيدند، در آزمون مهمي كه هنگام تكيه زدن بر اريكه قدرت با آن مواجه شدند مردود شده و به خواسته‌هاي مردم پشت كرده‌اند. اين عملكرد خلاف تعهد و اخلاق اسلامي، نه تنها اردوغان و هم حزبي‌هاي او را به اهدافشان نمي‌رساند، بلكه آنها را از پشتوانه مردمي نيز محروم خواهد كرد و منطقه را نيز به خاطر سياست‌هاي غلط آنها به آشوب خواهد كشاند.

منبع:روزنامه جمهوری اسلامی