آیت الله استادی: کتاب مفاتیح الحیات را باید جلد دوم مفاتیح الجنان بدانیم

چکیده:

آيت الله جوادی آملی احساس کرد که ما در کنار اين کتاب دعا (مفاتیح الجنان)که در همه خانه ها است يک کتابی می خواهيم که رسم و رسوم و آداب زندگی را به مردم ياد بدهد و در اختيارشان باشد .

مصاحبه اختصاصی با حضرت آیت الله استادی پیرامون کتاب مفاتیح الحیات:

اسراء: با تشکر از حضرتعالی بابت وقتی که اختصاص فرمودید. بفرمایید چه ویژگیهای ممتازی در کتاب مفاتیح الحیات مشاهده فرمودید؟
حضرت آیت الله استادی: اعوذ بالله من الشيطان الرجيم. بسم الله الرحمن الرحيم.
همانطور که خود حضرت آیت الله جوادی آملی فرمودند کتاب مفاتیح الحیات را باید جلد دوم مفاتیح الجنان بدانیم. در مورد مفاتیح الجنان عواملی باعث ماندگاری و استقبال از این کتاب گردید از جمله اینکه علاوه بر اين که شخصيت نویسنده کتاب مورد اعتماد بود و به خوش سليقگی معروف، در همه کارها بخصوص اين کار اخلاص خاصی هم داشت. اين اخلاص، اين اعتماد همگان به مولف، اين که مولف در انتخاب مطالب خيلی خوش سليقه بوده، من فکر کنم اين بعضی از عواملی است که اين کتاب(مفاتيح الجنان) همگانی شده و همه از آن استفاده کردند.
وقتی هم خدای متعال بخواهد يک کتابی رواج پيدا کند، وقتی بنا باشد از مولفی با ترويج از کتابش تقدير بشود عوامل ديگری هم خود بخود پيش می آيد. برخلاف بسياری از کتاب هايي که در اختيار بود می توان گفت که از همان سال های اول تأليف اين کتاب خدای متعال به گونه ای دیگر مقدمات را فراهم آورد. مثلا آن روزها بهترين چاپ چاپ های گراوری بود که این کتاب به بهترين وجه چاپ شد. فقط کمبودی که الان احساس می شود يک ترجمه خوب از اين کتاب (مفاتيح الجنان) است. تا اينجا تقريبا همه خصوصياتی که يک تاليف مورد توجه بايد داشته باشد کتاب مفاتيح داشت. در عين حال اين کتاب هفت، هشت دهه است که مورد استفاده است. حتی باز الان احساس شده که خوب است کمی نو شود. بعضی از مراجع کارهايی کردند و مفاتيح را به صورت های مختلف بازنویسی یا گزیده نویسی کرده اند. ولی هنوز مفاتيح جای خودش را دارد به خاطر همان ويژگی هايی که عرض شد .
آيت الله جوادی آملی «دامت برکاته» احساس کرد که ما در کنار اين کتاب دعا که در همه خانه ها است يک کتابی می خواهيم که رسم و رسوم و آداب زندگی را به مردم ياد بدهد و در اختيارشان باشد .
اسراء: قبلا هم کتابی با این ویژگی وجود داشته است؟
حضرت آیت الله استادی:
چرا، در طول تاريخ ما چنين کتاب هایی داشتيم ولی به روز نبود . بعد از مفاتيح الجنان هم کتابهای دعای فراوانی نوشته شد ولی تقريبا مفاتيح به گونه ای شد که کتابهای بعد را کنار گذاشت. بحار الانوار علامه مجلسی يک کتاب رايج بود، مفاتيح آن را تقريبا کنار گذاشت. چرا؟ چون به روزتر بود هم از حيث تاليف هم از حيث شکل و قيافه و صحت چاپ و زيبايی چاپ.
چنين کتابی در عين اين که ممکن است کتابهايی در اين زمينه باشد کتابی است قابل عرضه که ما اگر خواستيم به يک محصل بدهيم تا بخواند بتواند بخواند و استفاده کند، اگر به يک خانم خانه دار خواستيم بدهيم بخواند بتواند بخواند، اينگونه نباشد که فقط برای طلبه ها و برای حوزه و مدارس علميه قابل استفاده باشد .
آیت الله جوادی آملی منظورشان اين بوده که اين کتابی که راه و رسم زندگی را به همگان نشان بدهد و ارائه بدهد و به صورت بسيار خوبی تنظيم بشود و چاپ بشود و در اختيار همه کسانی که علاقه به اهل بيت(ع) دارند و علاقه به مفاتيح بخاطر اهل بيت(ع) دارند قرار بگیرد. خب خوشبختانه وقتی آیت الله جوادی آملی پيشنهاد کرده، پيشنهاد هم مکرّر کردند، بعضی ها هم استقبال کردند و خود ايشان هم دنبال کرده، پيگيری کرده، اين که مسئول پروژه مفاتیح الحیات اظهار می کند که ما شش هزار روايت را از بين روايت بررسی کرديم يک کار سنگينی بوده و پيداست که نمی خواستند زود رد بشوند و مسامحه بکنند. اينگونه نبوده که مثلا « وسائل الشيعه» را جلوی خودشان را بگذارند يک مشت روايت بنويسند و ترجمه کنند. بلکه به فکر بودند که نظم و انضباط داشته باشد، باب بندی خاصی داشته باشد، فصل بندی خاصی داشته باشد، عناوين درستی داشته باشد، ضمنا از دراز نويسی و طولانی شدن هم اجتناب شود. اگر در موضوعی مثلا ده تا بيست تا روايت است دو تا سه تا انتخاب شود يکی انتخاب شود که بهترين است . وقتی يک گروهی چند نفری با راهنمايی آیت الله جوادی اين همه روايات را بررسی کنند و انتخاب کنند و انصافا وقتی انسان نگاه می کند در ترجمه هم ظاهراً کسانی دست اندرکار بودند که بالاخره نويسنده بودند اهل قلم بودند و ترجمه هم ترجمه خوبی است. ترجمه خوانا و يکدست و ساده است بغرنج و معما نيست تقريبا می شود گفت همه جهاتی که در يک کتاب خوب که بخواهد در اختيار عامه مردم قرار بگيرد در این کتاب وجود دارد.
اسراء: شرایط ماندگاری یک کتاب را چه می دانید؟
حضرت آیت الله استادی: گفتيم که مفاتيح الجنان چون که مولفش خيلی مورد اعتماد بود می شود گفت از اين جهت بيشتر مورد اقبال قرار گرفت. نام آيت الله جوادی آملی روی کتاب که باشد، با آن زحماتی که ايشان هم در راهنمايی و هم در نظارت داشتند و هم در نهايت که کل کتاب را در مدت زمان تقريبا طولانی خواندند و تصحيح کردند، فکر کنم خود اين که نام ايشان روی کتاب هست و اين کتاب مستند به ايشان است و ايشان يک شخصيت و يک عالم و استاد شناخته شده ای است خيلی می تواند موثر باشد در ماندگاری این اثر.
فکر کنم که اگر بنا باشد که خدای متعال بخواهد اين کتاب رواج پيدا کند، شايد هيچ منبری ابا نداشته باشد از اين که اين کتاب را به عنوان يک کتاب خوب معرفی کند و هيچ رسانه ای، هيچ روزنامه ای، مذهبی، نيمه مذهبی، غير مذهبی کتابی را معرفی کنند که کتاب دينی باشد حتما اين کتاب را معرفی می کنند.
اسراء: جهت شاخص تر در این کتاب را چه می دانید؟
حضرت آیت الله استادی: فکر کنم کتاب از جهات مختلف مورد توجه و اعتماد قرار بگيرد. البته اين کتاب هم نمی شود انتظار داشت که سال اول و دوم تيراژش بشود يکصدهزار و دويست هزار ولی اميد آن هست که کم کم شروع بشود و واقعا به گونه ای شود که هرکسی که مفاتيح تهيه می کند اين کتاب ايشان را که اسمش را گذاشتند جلد دوم مفاتيح الجنان ، اين را هم تهيه بکند و در خانه ها باشد و خيلی می تواند مفيد باشد ضمنا با گذشت زمان که مثلا يک سال دو سال سه سال بگذرد علما می بينند فضلا می بينند، ممکن است نظرات تازه ای داشته باشند، سوالهای تازه ای داشته باشند، فکر کنند برخی چيزها در اين کتاب نيست، همانگونه هم که مفاتيح الجنان، ملحقات دارد ، ملحقات اول دارد ملحقات دوم دارد، مفاتیح الحیات را هم اگر کسی مثلاً مطالعه ای کرد و گفت به نظر من اين مطلب در کتاب نيست و کمبود دارد کم کم خود ايشان مورد بازنگری قرار بدهند يا همان گروه ممکن است بازنگری کنند. مفاتيح الجنان هم به صور مختلف چاپ شده ،هم به زبانهای مختلف، هم منتخب دارد ، اين کتاب هم احتمال دارد فارسی اش جدا چاپ شود، عربی اش جدا چاپ شود يا مثلا ببينند جاهايی بايد منتخبی از آن باشد يا الان مثلاً هفتصد صفحه است بايد پانصد صفحه بشود بايد سيصد صفحه بشود اينها کاری است که ان شاء الله کتاب در مدار قرار بگيرد همه گونه کاری می شود روی آن انجام بشود و هميشه هم به همين نام ، به نام آیت الله جوادی آملی و به نام کسانی که در اين مسير زحمت کشيدند . اميدواريم که اينگونه باشد، اخلاص هم هست واقعا مقصود هم اين بود که نيازی برطرف بشود مقصود هم اين بود که به زندگی ساده مردم کمکی بشود خب خود فرد خيلی می تواند اثرگذار باشد.
مثل آفتاب روشن است که مولف اين کتاب استفاده مادی از اين کتاب نديده است به قصد خالص و برای رفع نياز مردم . اميدواريم که ان شاء الله همانگونه که قصد ايشان بوده و کسانی در اين راه زحمت کشيدند و حالا هم زحمت می کشند ضمنا من در جای ديگر هم عرض کردم که از عوامل پيشرفت هرکاری ، عوامل مختلف دارد از جمله جنبه های مالی و اقتصادی. مفاتيح الجنان هم يکی از عوامل فراوانیش قیمت مناسبش است. کتاب مفاتیح الحیات هم بايد قیمت مناسبی داشته باشد.
اسراء: از وقتی که اختصاص دادید بسیار سپاسگزاریم

منبع:اسراء