بازهم مسکن بجای حل ریشه ای؛راهکارهای مجتبی رحماندوست برای رفع مشکل توزیع کتاب

چکیده:

مجتبی رحمان دوست معتقد است اگر هزینه راه اندازی و تاسیس کتاب فروشی گران است می توان با استفاده از ظرفیت دیگر مراکز، راه هایی برای عرضه کتاب یافت.

ملاحظه:کتاب ناب:وقتی ویترین برای امکان عرضه تولیدات چاپ اول حداقل دو سال کشور و با تنزل فقط در مراکز استان ها فراهم نیست،ارائه این راه حل ها قبل از اقدام اساسی مسمن هایی است که حتی پاسخگوی تسکین این درد نیست 

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی مجمع ناشران انقلاب اسلامی «منا نشر»، مجتبی رحماندوست ضمن حضور در محل مجمع ناشران انقلاب اسلامی، درباره مشکلات توزیع کتاب، وضعیت توزیع کتاب در ایران صحبت و راه کارهایی در این زمینه ارائه کرد.

شکل گیری مجمع ناشران انقلاب اسلامی یک اقدام مثبت است

وی در ابتدای صحبت خود درباره تشکیل مجمع ناشران انقلاب اسلامی گفت: می گویند دو به اضافه دو بیشتر از چهار است. هم افزایی که از کنار هم قرار گرفتن نیروها حاصل می شود از مجموعه تک تک نیروها، تاثیر بیشتری دارد. بنابراین صرف تشکیل مجمع ناشران انقلاب اسلامی می تواند در رفع دغدغه های ناشران و نویسندگان موثر باشد.

وی سپس با بیان این که پایین بودن تیراژ کتاب، سرانه مطالعه از مهم ترین مشکلات نشر کشور است، اظهار کرد: از پیش از انقلاب تا امروز تیراژ کتاب در ایران بین دو تا سه هزار مانده و هنوز هم تغییری نکرده است. در واقع 30 سال پیش کتاب با تیراژ سه هزار نسخه منتشر می شد و امروز هم به همان شکل است. در حالی که ما مدعی فرهیختگی هستیم و با این که جمعیت دوبرابر شده شمارگان هنوز تغییری نکرده است.

وی افزود: زمانی که رئیس دفتر مطالعات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بودم بیشترین تمرکز خود را تحقیق درباره افزایش مطالعه در کشور و رفع موانع گذاشتم. یکی از مهم ترین موانعی که برای پایین بودن تیراژ کتاب و نرخ مطالعه کتاب مطرح می کنم، پایین بود تعداد مراکز عرضه کتاب است که آمار پایین تیراژ کتاب و سرانه کم را به دنبال دارد.

نماینده مجلس شورای اسلامی ادامه داد: شما وقتی از منزل بیرون می آیید، چندین مرکز خواروبار فروشی، بنگاه املاک و ... می بینید؟در مقایسه چند کتاب فروشی در مسیر خود ملاحظه می کنید؟ و همین است که مجبور می شوید برای خرید کتاب یک روز با برنامه ریزی به راسته کتابفروشان انقلاب بروید.

استفاده از ظرفیت مراکز مختلف به جای هزینه تاسیس کتابفروشی

این پژوهشگر در بخش دیگری از صحبت های خود، اظهار کرد: وقتی بحث عرضه مطرح می شود بسیاری می گویند کتاب فروشی صرف ندارد و سود نمی کند. تصور این که هزینه آب و برق و گاز و مالیات و اجاره و ... همه را از این کار بر حذر می دارد. در حالی که ما تا به حال به تکثیر مراکز عرضه کتاب خارج از چارچوب فعلی یعنی کتاب فروشی فکر نکرده ایم. تکثیر مراکز عرضه کار مهمی است. یادم می آید چند سال پیش انتشارات سوره مهر قصد کرد «دا» را در سوپرمارکت ها عرضه کند، یک عده دادشان درآمد که شان کتاب پایین می آید. در حالی که این طور نیست.

رحماندوست با اشاره به دوران مسئولیت خود در دفتر مطالعات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تصریح کرد: زمانی که دفتر مطالعات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بودم راه حل های 30 گانه ای را نوشتم که از طریق شان می توان مراکز عرضه کتاب را تکثیر کرد و درگیر مشکلات کتاب فروشی هم نشد. یکی از این راه ها عرضه در سوپرمارکت هاست. در حال حاضر فروشگاه های بزرگ از شیر مرغ تا جان آدمیزاد را عرضه می کنند. چه اشکالی دارد اگر ما در این فروشگاه ها قفسه ای نیز برای ارائه کتاب داشته باشیم. از سوی دیگر ما در بسیاری از مکان ها، زمانی را برای انتظار داریم که می توان بهترین بهره را برای عرضه و فروش کتاب کرد. مثلا یک فرد به مطب پزشک می رود و منتظر است تا نوبتش برسد، اگر روی میز اتاق انتظار کتاب باشد، آن ها را تورق می کند، اگر پسندید می تواند از منشی بخرد. ناشر هم می تواند از فروش کتاب به منشی سود بدهد و همچنین نوع کتاب های نیز می تواند مرتبط با مکان باشد. مثلا در مطب دندانپزشکی کتاب هایی در این مورد عرضه شود. در روش می توان یک وسیله نقلیه نیز در سطح شهر داشت تا وقتی کتابی تمام می شود برای متقاضی تهیه کرد. قدیم تر ها که گاز نبود، مردم تماس می گرفتند، گاز را نزدیک منزل می آوردند. می توان این وسیله را انبار سیار دانست و به مانند گاز سیار، کتاب سیار در سطح شهر داشت.

وی ادامه داد: مطب های دایر شده در تهران، بسیار زیاد هستند. از سویی بسیاری از مردم از سراسر کشور برای معالجه به تهران می آیند و اگر این طرح را اجرا کنیم، مخاطب ما فقط تهرانی ها نخواهند بود. حتی اگر 10 درصد از مطب ها حاضر به همکاری در این زمینه شوند نسبت به کل مطب های پزشکی سطح شهر بسیار خواهد بود. اگر فرض کنیم از میان کل مطب ها، 10 هزار مطب آماده همکاری شوند، اگر حتی روزی یک کتاب بفروشند، در روز 10 هزار کتاب خواهد شد، آن هم در وضعیتی که هیچ هزینه اضافه ای. اگر فرض کنیم این طرح برای ناشران بزرگ که خود شبکه توزیع دارند، سودآور است و ناشران کوچک چه می شوند، باید گفت ناشران کوچک می توانند دست به دست هم دهند و بر اساس مواضع فکری، موضوع کار و ... به جمع بندی برسند و با هم وارد کار شوند.

ایستگاه های حمل و نقل بهترین محل برای عرضه کتاب

رحماندوست در بخش دیگری از صحبت های خود، به مراکز حمل و نقل اشاره کرد و گفت: یکی دیگر از مراکز انتظار که می تواند هدف ما باشد مراکز حمل و نقل هوایی، زمینی و دریایی است. ایستگاه های قطار، اتوبوسرانی، فرودگاه که معمولا مردم در آن جا انتظار زیادی می کشند و می توان با در نظر گرفتن غرفه ای برای فروش کتاب،به تکثیر مراکز عرضه کتاب کمک کرد. همچنین مراکز انتظار بیمارستان ها، فضاهایی در نهادهای دولتی و دیگر اماکنی از این قبیل.

این نویسنده، درباره ظرفیت مدارس برای عرضه کتاب نیز، ابراز کرد: می توان کتاب هایی را به صورت نمایشگاهی در مدارس عرضه کرد و مثلا 3 روز در این مدرسه و 3 روز در مدرسه دیگر آن ها را نمایش داد. کتاب ها می تواند در میان مدارس بچرخد تا تنوع ایجاد شود. البته این برای توزیع است اما برای بالا رفتن سرانه مطالعه هم می تواند در هر کلاسی یک قفسه خیلی کوچک داشت و مثلا در آن 10 کتاب گذاشت. کتاب ها کلاس به کلاس تغییر کند و بعد مدرسه به مدرسه و بچه ها در طول یک سال کتاب های تکراری مشاهده نمی کنند و از سویی به خواندن راغب می شوند.

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در ادامه، به اتوبوس های قدیمی اشاره و اظهار کرد: یکی از راه های عرضه کتاب، اتوبوس های قدیمی است که می توان با تغییر دکوراسیون آن ها ر تبدیل به کتاب فروشی ها سیار کرد. این کتاب فروشی های سیار می توانند در شهرهای مختلف بگردند و از این روستا به روستای دیگر بروند. این در حالی است که زمان از پیش اعلام شود. برای یک نویسنده و ناشر هم بهترین راه این است که در این کتاب فروشی سیار بنشیند و شهر به شهر بگردد و از نزدیک با مردم آشنا شود.

کتابی عرضه کنید که مردم را جذب کند

مجتبی رحماندوست، همچنین درباره عرضه کتاب های نامناسب با چنین روش هایی، تاکید کرد: من هم معتقدم ممکن است مراکز عرضه را زیاد کنیم ولی با عرضه کتاب های نامناسب مردم را به جای کتاب خوان کردن از کتاب خوانی زده کنیم. من پیشنهاد 100 کتاب بلعیدنی را دیدم. اگر به کسی بگویید برود کتاب بخرد، او را به میان بازار انبوهی فرستادیم که به راحتی نمی تواند اثر را انتخاب کند به ویژه اثری که جاذبه داشته باشد. اما مثلا مجمع ناشران انقلاب اسلامی می تواند با اندیشیدن به این دغدغه که می خواهیم با عرضه کتاب، مخاطب را کتاب خوان کنیم تا به سراغ آثار دیگر هم برود، کتاب های مناسب را انتخاب کند. می گویند اصطکاک در حال سکون از اصطکاک در حال حرکت بیشتر است. کسی که کتاب خوان نیست اصطکاک در حال سکون است اما وقتی به حرکت افتاد دیگر اصطکاکش کم شده است. پس ابتدا باید کتابی عرضه کرد که این اصطاک در حال سکون را مهار کند.

وی در این بخش از صحبت های خود خاطره ای ذکر کرد و گفت: در زمانی نوجوانی کتابی از نویسنده ای به نام انور خامه خواندم که خیلی جاذبه داشت. به هر دانش آموز همکلاسم که کتابخوان نبودند می دادم و می گفتم بخوانید صبح می دیدم با چشم های پف کرده می آیند چون جذب کتاب شده اند و شب بیدار بوده اند. اگر بتوانیم کتاب این طوری عرضه کنیم دیگر عرضه کتاب های بعدی راحت است. نمونه اش «بامداد خمار»، «خاطرات احمد احمد»، «نورالدین پسر ایران» و کتاب هایی از این دست. حتی می توان با دسته بندی سنی به مخاطب برای انتخاب کتاب کمک کرد.

ادامه دارد...

منبع:منا