چرا دولت بر اجرای سریع فازدوم هدفمندی اصرار دارد؟ /علی پاکزاد

چکیده:

پیش دستی و شتاب دولت برای آغاز فاز دوم هدفمندسازی یارانه ها به نوعی فرار به جلو تلقی می شود، دولت در چنین فضایی ناچار است حداقل برای تقویت تولید ملی اندکی از فشار تثبیت قیمت ها بر بخش تولید بکاهد؛ کاری که به معنی چراغ سبز نشان دادن به بازار برای افزایش سطوح قیمتی است./دلار 1900 تومانی جای خود را باز کرد.

در ابتدای بهمن ماه بعد از چند ماه افزایش مداوم قیمت دلار و عدم تاثیر گذاری سیاست های اتخاذی از سوی بانک مرکزی، فضای بازار شکل دیگری به خود گرفت و نهادهای غیر اقتصادی نیز برای فرونشاندن بحران به بازار وارد شدند.
در این دوره اطلاع رسانی بازار ارز و به خصوص قیمت که در آن روزها به صورت لحظه ای تغییر می کرد محدود شد و بانک مرکزی نیز با تاکید بر این نکته که برخی به دنبال آشفته ساختن بازار هستند بر محدودیت اطلاع رسانی تاکید کرد.
این وضعیت تقریبا تا 27 اسفند ماه ادامه یافت و از این تاریخ به بعد دوباره شاهد انتشار ارقام مربوط به قیمت آزاد ارز هستیم.
همزمان بانک مرکزی در همین دوره زمانی قیمت ارز رسمی را از 1130 تومان به 1226 تومان تغییر داد و تا امروز ثابت نگهداشته است.
درست در همین تاریخ در هفتم بهمن ماه بانک مرکزی با افزایش 96 تومانی نرخ رسمی اعلام کرد ارز دوباره تک نرخی شد، اما با گذشت دوماه از این تاریخ می بینم قیمتی که دوباره بر تابلوی صرافی ها خود نمایی می کند حدود 1910 تومان است.
تک نرخی که بانک مرکزی به آن اشاره می کند در حال حاضر به دو نرخی با 684 تومان فاصله تبدیل شده است که البته به گفته فعالان اقتصادی در لابلای این مابه التفاوت نرخ رسمی آزاد ارز 5 تا 6 نرخ ارز دیگر نیز جریان دارد.
متاسفانه در چنین شرایطی اگرچه به نظر می رسد بازار ارز آرام شده اما واقعیت چیز دیگری است، این آرامش تنها مربوط به فضای رسانه ای و البته رخوت بازار در تعطیلی های نوروزی است.
اعتراف یک رئیس کل
نکته جالب آنکه رئیس کل بانک مرکزی در خبری که در هفته نخست فروردین ماه توسط خبرگزاری فارس منتشر کرد عنوان کرد دلیل اصلی بحران بازار ارز در سال 90 بحران بخش تولید و سرازیر شدن نقدینگی از بخش واقعی اقتصاد به فضای مالی و ملتهب بازار ارز و طلا بوده است.
این اعتراف خود گویای آن است که بحران بازار ارز همچون آتش ریز خاکستر است.
در ابتدای هفته دوم فروردین ماه اگر سری به بازار تهران می زدید قیمت اجناس وارداتی شما را متعجب می کرد، فروشندگان هم اذعان می کردند قیمت اجناس آنها در حال حاضر از قیمت اقلام مشابه در خرده فروشی های سطح شهر بالاتر است.

این به معنای موجی است که در بازار شکل گرفته و به زودی در تمامی خانه ها برای مردم قابل لمس خواهد بود، موجی که از بازار ارز آغاز شده و با فاصله دو تا سه ماه به سفره مردم می رسد.

ارتباط فاز دوم هدفمندی و قیمت ارز
پیش دستی و شتاب دولت برای آغاز فاز دوم هدفمندسازی یارانه ها به نوعی فرار به جلو تلقی می شود، دولت در چنین فضایی ناچار است حداقل برای تقویت تولید ملی اندکی از فشار تثبیت قیمت ها بر بخش تولید بکاهد؛ کاری که به معنی چراغ سبز نشان دادن به بازار برای افزایش سطوح قیمتی است.
بنابراین تنها جواب به این سئوال که چرا دولت در اجرای فاز دوم هدفمندی اینقدر شتاب دارد؟ این است که دولت خود را ناچار می بیند قبل آنکه موج گرانی های ناشی از فاز اول برای مردم به طور کامل قابل لمس شود بهتر است به سمت فاز دوم جهش کند، تا حداقل با افزایش اسمی یارانه های نقدی به نوعی مردم کمتر به درد ناشی از رشد واقعی قیمت ها توجه کنند.
دولت در فاز نخست بنابر نظر کارشناسان و دستگاههای ناظری مانند مجلس شورای اسلامی نتوانسته است قانون هدفمندسازی را به طور کامل اجرای کند، تسهیلات مربوط به بخش تولید به طور کامل پرداخت نشده، اصلاح الگوی مصرف انرژی در واحدهای تولید صورت نگرفته است ( سوخت غالب در واحدهای تولیدی گازوئیل، نفت کوره، و گاز است، بنابر گزارش مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی کاهش مصرف در این حاملها در حدود صفر بوده و تنها در نفت کوره شاهد 4.4 درصد کاهش مصرف در سال اول هدفمندی هستیم)، هزینه های دولت در قبال هدفمندسازی هنوز مشخص نیست و در نهایت خود دولت نیز نتوانسته است اصلاح الگوی مصرف انرژی و اصلاحاتی که باید در شبکه تولید انرژی آغاز می کرد را به سرانجام برساند، با این وجود می بینم که به سمت فاز دوم حرکت می کند و در اولین گام 28 هزار تومان به یارانه نقدی می افزاید.
نکته جالب اینجاست که بنابر گزارش مرکز پژوهشهای مجلس دولت از محل افزایش قیمت حاملهای انرژی در سال 90 معادل 73.6 هزار میلیارد تومان درآمد کسب کرده است، یعنی در حدود 19 هزار میلیارد تومان بیش میزان از پیش بینی شده در بودجه 90، ولی هنوز هیچ گزارشی در مورد نحوه هزینه کرد این مازاد درآمد ارایه نشده است و حتی دولت در قبال گزارش منتشره مرکز پژوهشها جوابیه ای هم منتشر نکرده است تا نشان دهد محاسبات این مرکز غلط بوده و درآمد دولت تا این حد بیش از پیش بینی ها نبوده است.
به هر شکل می توان گفت همه این تحولات اقتصادی ناشی از دلار 1900 تومانی است جای خود را در بازار ارز پیدا کرده و همین روزها به در خانه ما هم خواهد کوفت.

منبع:خبرانلاین