آئین گرامیداشت استاد مطهری و رونمایی از کتاب «اسلام و مقتضیات زمان»

به گزارش "پایگاه اطلاع رسانی کتاب ناب" به نقل ازخبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) آئین گرامیداشت سی‌و‌هفتمین سالگرد شهادت استاد مرتضی مطهری و رونمایی از کتاب «اسلام و مقتضیات زمان» شنبه 11 اردیبهشت‌ماه، با حضور دکتر علی مطهری، احمد مسجدجامعی، سیدعبدالحسین مختاباد، حجت‌الاسلام و المسلمین محمدسروش محلاتی، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمود دعائی، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا زائری، حسین جابری انصاری، سخنگوی وزارت امور خارجه، محسن سلیمانی، مدیر فرهنگی هنری شهرداری منطقه 3، امیررضا خادم، معاون حقوقی، پارلمانی و امور استان‌های وزارت ورزش و جوانان، مصطفی رحماندوست، احسان شریعتی، فاطمه راکعی، محمود حکیمی، سهیل محمودی، ساعد باقری، الیاس حضرتی و جمعی دیگر از مسئولان، نویسندگان و هنرمندان کشور در خانه موزه استاد مطهری برگزار شد.
 
جامعه دینی می‌تواند جامعه علمی باشد
سروش محلاتی، نویسنده کتاب «اسلام و مقتضیات زمان» در این آئین گفت: 40 سال قبل استاد مطهری فرمودند که من در ارتباطی که با اقشار مختلف تحصیلکرده داشته‌ام به این نتیجه رسیدم که مهم‌ترین سوال آن‌ها این است که اسلام چگونه با شرایط مختلف انطباق دارد؟ باید اذعان کرد که نخستین سوال نسل امروز نیز همین است. اگر دین اسلام برنامه ثابت ارائه می‌کند و اقتضای زمانه نیز تغییر و دگرگونی است، چگونه این ثابت و متغیر در کنار هم قرار می‌گیرند؟
 
وی در ادامه اظهار کرد: امروز بعد از 40 سال باید ببینیم به نقطه‌ای که شهید مطهری رسیده بود، رسیده‌ایم و راه را ادامه داده و چیزی بر آن افزوده‌ایم یا این‌که به عقب برگشته‌ایم؟ امروز وقتی به آثار مطهری مراجعه و آن‌ها را با وضعیت امروز خودمان مقایسه می‌کنیم، روشن می‌شود که متاسفانه در مواردی به عقب برگشته‌ایم. یکی از مهم‌ترین مسائل در این زمینه، علم است.
 
این پژوهشگر افزود: استاد مطهری سعی در تبیین این مساله داشت که بین علم و دین تعارض وجود ندارد و جامعه دینی می‌تواند جامعه علمی باشد. حال باید دید که در دهه‌های اخیر با این مساله چگونه برخورد کرده‌ایم و علم امروز در جامعه ما چه جایگاهی دارد؟
 
علوم اسلامی استخراج از کتاب و سنت نیست
سروش محلاتی گفت: شهید مطهری تفسیر و تعبیر روشنی از علوم دینی و اسلامی داشت. به اعتقاد وی همه علومی که برای جامعه لازم است از جمله علوم پزشکی، انسانی، اقتصادی و اجتماعی علوم اسلامی هستند. علوم اسلامی الزاما استخراج شده از کتاب و سنت نیست. شهید مطهری پذیرفت که دروازه‌های جامعه اسلامی باید باز باشد و علوم مختلف از بیرون وارد جامعه شود.
 
وی ادامه داد: شهید مطهری حتی در وجود حاکم جابری همچون هارون‌الرشید یک نکته مثبت دید! هارون‌الرشید حاکم جابری بود که اجازه داد علم به جامعه اسلامی وارد شود. وی مترجمان را آورد و «بیت‌الحکمه» را در بغداد ایجاد کرد. مترجمان علوم مختلف را از ملت‌های مختلف وارد جامعه اسلامی کردند.
 
نویسنده کتاب «اسلام و مقتضیات زمان» با بیان این‌که به اعتقاد استاد مطهری در مسائل علمی مرز کفر و ایمان وجود ندارد، افزود: ائمه (ع) روی نقاط ضعف حکومت‌ها بسیار حساس و سخت‌گیر بودند ولی در قبال این سیاست حاکم جابر، کمترین اشاره‌ای در روایات نشده که امام موسی کاظم (ع) و امام رضا (ع) انتقادی داشته باشند. ائمه (ع) با عدم نقد در این مورد مخصوص اجازه دادند که جامعه اسلامی پذیرای علوم دیگر باشد. شهید مطهری این بحث را در کتاب «تعلیم و تربیت» مطرح کرده است.
 


مساله نخست ما در جمهوری اسلامی، علم است
سروش محلاتی در ادامه درباره هدف از تالیف کتاب «اسلام و مقتضیات زمان» اظهار کرد: هدف در این کتاب این است که نشان دهیم شهید مطهری بحث علم و دین را تا کجا پیش برد و در این سه‌دهه چه تغییر و تحولی در این اصول و مبانی صورت گرفته است. در کجا به سمت جلو حرکت کردیم و در چه بخش‌هایی متوقف شده‌ایم و یا احیانا به عقب برگشته‌ایم.
 
وی با بیان این‌که امروز مساله نخست ما در جمهوری اسلامی مساله علم است، گفت: مسائل دیگری نیز به جز علم وجود دارد ولی با ریشه‌یابی مشخص می‌شود که بخش زیادی از مشکلات ما مربوط به این است که حق علم ادا نمی‌شود. بسیاری از طرح‌ها بدون پشتوانه علمی ارائه می‌شوند، از این‌رو پس از مدتی به این نتیجه می‌رسیم که آن طرح باید متوقف شود. یک روز یارانه هست، روز دیگر نیست. روزی واردات داریم و روز دیگر صادرات و مواردی مشابه.
 
این نویسنده ادامه داد: شهید مطهری علم را طور دیگری برای ما ارائه داده است. به تعبیر ایشان علم مقدمه برقراری عدالت اجتماعی، دموکراسی، زندگی خوب، مبارزه با فقر، مبارزه با بیماری‌ها، عزت و استقلال و داشتن اجتماع سالم است.
 
اندیشه‌های مطهری را نشناخته‌ایم
سروش محلاتی افزود: چرا علم را به آنچه در کتاب و سنت آمده محصور کرده‌ایم؟ چرا فضیلت‌های علم را به عالمان دینی به معنای خاص خودش اختصاص داده‌ایم که جامعه ما با مشکلات مواجه شود؟ ای کاش شهید مطهری امروز بود و بار دیگر علم را در جامعه ما زنده می‌کرد. علم امروز از یک‌سو از جانب سیاست‌مداران و از سوی دیگر از جانب برخی روحانیون با مشکل مواجه است. مطهری به‌عنوان یک عالم دینی این جرأت و جسارت را داشت که بتواند علم را مطرح و از آن استفاده کند و با شجاعت در این میدان وارد شد.
 
این پژوهشگر دینی معاصر عنوان کرد: شهید مطهری به همه ما و جامعه ما حق حیات دارد. ما هنوز آن‌طور که باید اندیشه‌های این استاد بزرگ را نشناخته‌ایم. به بیان خود شهید مطهری در برخی آثارش در اوایل طلبگی با بحران فکری مواجه بود که علامه طباطبایی ایشان را نجات داد. من نیز خودم را زنده شده شهید مطهری می‌دانم و امروز هم بسیاری از مشکلات خود را با این شهید بزرگوار حل می‌کنم.
 
نسبت آئینی ما با علم، معلم و کتاب روشن است
احمد مسجدجامعی به‌عنوان دیگر سخنران آئین گرامیداشت استاد مطهری و رونمایی از کتاب «اسلام و مقتضیات زمان» گفت: عنوانی که سروش محلاتی، نویسنده «اسلام و مقتضیات زمان» برای این کتاب برگزیده، نام یکی از کتاب‌های استاد مطهری است که وی با این‌کار قصد این را داشت که نام استاد مطهری تکرار و ماندگار شود.
 
وی با اشاره به روز بزرگداشت مقام معلم افزود: نسبت آئینی ما با علم، معلم و کتاب بسیار روشن بوده و یکی از شاخص‌های مهم در تمدن و فرهنگ ایرانی - اسلامی، کلیدواژه علم و معلم است، حدود 100 سال پیش در کشورمان نخستین‌بار مرکز آموزش عالی با عنوان «دانشسرای معلمین» پایه‌گذاری شد. شکل‌گیری این مرکز 15 سال پیش از شکل‌گیری دانشگاه تهران بود. چند سال پیش تصمیم گرفتند نام معلم را از این مرکز آموزش عالی با سابقه بیش از 90 ساله بردارند، این چه معنی دارد؟
 
این عضو شورای شهر تهران اظهار کرد: در کشوری که افتخار ما این است که تاریخ، فرهنگ و تمدن ما با علم و معلم آمیخته شده، چه استنباطی می‌توان از برداشتن نام معلم و تربیت از روی مرکز آموزش عالی کرد؟ آیا در این‌صورت ناچار به تربیت نامحسوس نیستیم؟ اگر نام کتابدار و کتابداری را از روی این رشته برداریم، کجای دنیا پذیرفته شده که بتوان به این‌صورت به سمت پیشرفت گام برداشت.
 
اعتماد به نفس علمی در تفکر و اندیشه شهید مطهری
مسجدجامعی در ادامه با اشاره به تعدد گروه‌های علمی و حضور مسالمت‌آمیز این گروه‌ها در کنار هم با وجود اختلاف عقاید در گذشته، گفت: مرحوم مطهری گفتار گروه‌های مختلف را بسط و تفصیل می‌کرد. هیچ پروایی از شنیدن و بیان نظرات مخالف نداشت و آنگاه نظر خود را ارائه می‌کرد و شبهه را با دقت و به تفصیل پاسخ می‌گفت. اعتماد به نفس علمی در تفکر و اندیشه شهید مطهری موج می‌زد.
 
وزیر پیشین فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: مرحوم مطهری در آن دوران بنیادی را گذاشت که فضای گفت‌و‌گوی نقادانه برای دفاع از آزادی فکر و اندیشه برای جامعه علمی مهیا بود. امیدوارم بازخوانی آثار ایشان، زمینه‌های گسترش حوزه‌های فکر و اندیشه را فراهم کند.
 


فکر کردن به زندگی مردان بزرگ، به انسان بزرگی می‌دهد
مصطفی رحماندوست نیز در این آئین با بیان این‌که برای گریه آمادگی بیشتری داریم تا خنده! گفت: نمی‌دانم چرا در مملکت ما بزرگداشت افراد بزرگ را در سالروز درگذشت‌شان می‌گیرند نه تولدشان؟ چه عیبی داشت روز ادبیات کودک، روز فوت آذریزدی نبود و یا بزرگداشت مقام معلم، سالروز شهادت استاد مطهری نمی‌بود؟
 
وی در ادامه اظهار کرد: نمی‌دانم خدا درون انسان‌های بزرگی همچون استاد مطهری چه گوهری قرار داده که خنده، اخم و حتی متلک‌هایشان تاثیرگذار است. فکر کردن به زندگی مردان بزرگی که راز افشا نشده بزرگی‌شان را با خودشان برده‌اند، به انسان بزرگی می‌دهد.
 
این شاعر نامدار معاصر ایران افزود: امیدوارم افرادی مانند استاد مطهری و همه انسان‌هایی که حقیقت را فدای مصلحت نمی‌کنند، همچنان در ایران عزیز برویند و با رویش خود جوانان را به سوی رشد و تعالی هدایت کنند.
 
رحماندوست ادامه داد: شما و خود را به فکر در این‌باره دعوت می‌کنم که چه رازی در زندگی این بزرگان بوده تا این اندازه تاثیرگار و انسان‌ساز است. هرچند هیچ‌گاه به عمق و ریشه این راز پی نخواهیم برد که در این‌صورت ما هم می‌توانستیم مطهری و شریعتی شویم. ولی یک روز هم با کشف این رازها زندگی کردن، یک روز خوب است.
 
تشویق نویسندگان از سوی استاد مطهری
محمود حکیمی، نویسنده پیشکسوت بیش از 150 عنوان کتاب نیز در آئین گرامیداشت استاد مطهری با بیان خاطراتی از علم و اخلاق و منش شهید مطهری، گفت: یکی از ویژگی‌های بسیار والا و ارزشمند مرحوم استاد مطهری، تشویق پژوهشگران و نویسندگان بود. بیش از 40 سال است برای کودکان، نوجوانان، جوانان و بزرگسالان کتاب می‌نویسم و یکی از مشوقان من در این راه شهید مطهری با تشویق‌های تاثیرگذار بود.
 
استاد مطهری در مقابل بدفهمی‌ها ایستاد
ساعد باقری به‌عنوان دیگر سخنران این آئین گرامیداشت، ضمن شعرخوانی، درباره برخی ویژگی‌های بارز شخصیتی شهید مطهری گفت: شاید برای نسل ما مهم‌ترین شاخصه شهید مطهری، بحث «تأویل» است. استاد مطهری در مقابل بدفهمی‌ها و تأویل‌های غلط ایستاد و در این راه چراغی برای روشنگری افروخت.
 
وی ادامه داد: استاد شهید مطهری با هنرمندی هرچه تمام‌تر و خلوص، آنچه را صاحب کلام می‌گفت به ما عرضه کرد نه تأویل‌های شخصی. چه ایرادی دارد اگر بگوییم که می‌خواهیم به قرائت رسول‌الله یا مولا علی (ع) برگردیم نه قرائت جدید.
 
در این آئین ضمن رونمایی از کتاب «اسلام و مقتضیات زمان» جمعی دیگر از نویسندگان، هنرمندان و شاعران کشور همچون سیدمحمود دعائی، فاطمه راکعی و مختاباد نیز به شعرخوانی و بیان خاطراتی از استاد شهید مرتضی مطهری پرداختند.

منبع: ایبنا