اتاق‌های شیشه‌ای در وزارت ارشاد،حجت الاسلام محمدکاظم شمس:خرید براساس نیاز مخاطب

به گزارش جام جم، معرفی اعضای این دو شورا و بخصوص خرید کتاب در شرایطی رخ می دهد که همواره یکی از مهم ترین انتقادها به وزارت ارشاد مشخص نبودن ساز و کار حمایت از ناشران و گاه غلبه رابطه بر ضابطه در این حوزه بوده است.

براساس احکام صادر شده آقایان کامران فانی، محمدعلی مهدوی راد، علی اصغر محمدخانی، علی اوجبی، محمدکاظم شمس، احمد کمالی نژاد، مصطفی امیدی و حجت الاسلام والمسلمین حمیدرضا ارباب سلیمانی به مدت دو سال به عنوان عضو «هیات انتخاب و خرید کتاب» منصوب شده اند همچنین محمدعلی مهدوی راد، محمدرضا وصفی، نادر قدیانی، احمدعلی محسن زاده و محمدکاظم شمس هم اعضای «شورای نظارت و رسیدگی بر تخلفات ناشران» را در دوره جدید تشکیل می دهند.

خرید براساس نیاز مخاطب

حجت الاسلام محمدکاظم شمس که در هر دو شورا حضور دارد، درباره مهم ترین اولویت ها در دوره جدید می گوید: قطعا نیاز به بازنگری در برخی دستورالعمل ها و آیین نامه ها برای حمایت وجود دارد اما از آنجا که خرید کتاب از وظایف حمایتی وزارت ارشاد برای ترویج فرهنگ کتابخوانی است، تلاش در این جهت است که کتاب های خریداری شده مورد نیاز مخاطب باشد و می کوشیم با توجه به منابع و بودجه ای که وجود دارد این وظیفه را انجام دهیم.

وی در پاسخ به این پرسش که اعضای هیات انتخاب برای خرید کتاب چه معیارهایی را در نظر خواهند گرفت، این گونه توضیح می دهد: انتخاب کتاب بر اساس اعتبار و شناختی که از نویسندگان کتاب وجود دارد، صورت می گیرد و اگر در مواردی نیاز به تامل و دقت بیشتری باشد فرصت بیشتری صرف آن خواهد شد، اما مسلما افرادی که برای این هیات انتخاب شدند با کتاب سروکار دارند و نویسندگان و ناشران را می شناسند و می توانند با توجه به نیاز مخاطب در حوزه دانشگاهی و عمومی و در موضوعات مختلف کتاب ها را انتخاب کنند.

مدیر موسسه فرهنگی انتشاراتی بوستان کتاب قم، درباره نگرانی برخی ناشران در عملکرد رابطه ای هیات خرید کتاب هم تاکید می کند: شاید در گذشته نمونه هایی وجود داشته است، اما به هرحال باید قبول کنیم وقتی نام اعضای هیات انتخاب و خرید کتاب مطرح می شود فشارهایی هم با خود به همراه می آورد، اما مطمئن باشید افرادی که برای این هیات انتخاب شدند کسانی هستند که آخرت خود را به این گونه مسائل نمی فروشند و بر این باورم که اعضای هیات اگر کتابی را برای خرید انتخاب نمی کنند باید دلیل آن را هم اعلام کنند و مولف دلیلش را بداند تا با این شفاف سازی کارها ارتقا پیدا کند.

آغاز شفاف سازی

سال گذشته و در آیین پایانی جایزه کتاب فصل، رضا امیرخانی، داستان نویس مشهور کشورمان که از برگزیدگان بود از مسئولان دولت قبل سه درخواست داشت که یکی همین شفاف شدن حمایت و خرید کتاب در وزارت ارشاد بود. او اعلام اسامی هیات انتخاب و خرید کتاب را گامی مثبت ارزیابی می کند و می گوید: البته این یک سوم خواسته هایی است که من سال گذشته در مسیر شفاف سازی بیان کردم.

نویسنده «قیدار» و «من او » ادامه می دهد: نقشی که وزارت ارشاد در افکار عمومی ساخته، نقش واقعی خودش نیست چرا که وزارت ارشاد فقط می تواند با تحقق سه اصل مهم از جمله شفافیت در ممیزی، داوری و خرید کتاب و حمایت از پدیدآورندگان، این نقش فرهنگی را واقع بینانه تر نشان دهد. در نتیجه اعلام اسامی شورای خرید کتاب در خوشبینانه ترین حالت فقط یک سوم خواسته مورد انتظار است.

امیرخانی می افزاید: برای شفافیت بخشی افزون بر اعلام اسامی هیات انتخاب و خرید کتاب، فهرست کتاب های خریداری شده نیز در زمان های مشخص برای اطلاع افکارعمومی باید منتشر شود.

راه های خرید کتاب

این که در گذشته مسیر خرید کتاب و حمایت از ناشران و پدیدآورندگان به چه شکل بوده است، با پرویز بیگی حبیب آبادی، شاعر و مدیر انتشارات فصل پنجم در این باره می گوید: وزارت ارشاد از برگزیدگان جوایز کتاب فصل و کتاب سال گاهی کتاب خریداری می کرد که هم اکنون این خریدها کم شده است.

در سال های گذشته نیز وزارت ارشاد معمولا 50 نسخه از هر کتابی که منتشر می شد می خرید که هم اکنون قطع شده است.

او ادامه می دهد: حدود 1.5 سال که وزارت ارشاد به دلیل مشکلات اقتصادی و نبود بودجه ، کتابی نخریده است و باید منتظر ماند و دید که اعضای جدید هیات انتخاب و خرید کتاب در زمینه حمایت از ناشران چه عملکردی خواهند داشت.

شاعر «یاران چه غریبانه...» اعلام اسامی اعضای هیات انتخاب و خرید کتاب را اقدامی در جهت شفاف سازی می داند و می افزاید: اگرکتاب هایی که خریداری می شود دلایل انتخابشان نیز اعلام شود می توان به شفاف سازی بیشتر امیدوار شد و باعث می شود ناشران مطلع شوند که تقاضا برای چه نوع کتاب هایی بیشتر است.

سیما رادمنش / گروه فرهنگ وهنر