از نهج البلاغه مطلا تا نامه اميرالمومنين به كارگزارانش

ه نظر نمي‌رسد كه با اين نوع كارهاي كاريكاتوري و تجملاتي بتوان در زمينه تبليغات اسلامي قدم قابل توجهي برداشت به غير اينكه بین اصول دين و شريعت اسلام جدایی بيفکنيم. بنابراين بهتر است مجموعه وزارت ارشاد خلاقيت به خرج دهند و كارهاي هنري و فرهنگي خود را مطابق اصول دين مبين اسلام و با بهره‌گيري از فرهنگ اسلامي به جامعه ارائه دهند. شكي نيست كه با اين كار تاثيرگذاري بهتر و بيشتري در اين زمينه شاهد خواهيم بود...

بايد با آب طلا نوشت؛ اين اصطلاحي است كه ما ايراني‌ها در برابر كلام نافذ و تاثيرگذار بزرگان به زبان مي‌آوريم. اما گويي وزارت ارشاد اين جمله را نه شعاري بلكه به صورت عملي هدف خويش ساخته و در اين راه از كتاب نهج‌البلاغه طلايي رونمايي كرده است.

این نهج‌البلاغه در 570 صفحه در اندازه 47 در 77 سانتی‌متر با خط نسخ‌ایرانی به مدت یکسال توسط علی‌رضا بهدانی کتابت شده است. در این اثر نفیس 60 ورقه طلای 8 در 8 سانتیمتری در هر صفحه استفاده شده است که جمعاً 34 هزار و 200 ورقه طلا برای تولید این نهج‌البلاغه استفاده شده و هزینه تولید آن 110 میلیون تومان برآورد شده است.

البته در مثال هيچ مناقشه‌اي نيست اما طلا گرفتن اصطلاحي است كه به معناي با ارزش بودن چيزي است كه بايد به آن توجه بسياري كرد اما گويي وزارت ارشاد كه با ادبيات ايران نبايد بيگانه باشد اينطور برداشت كرده است كه بايد هر چيز ارزشمندي را از طلا ساخت و يك راست سر اصل مطلب رفته و ايهام و ايجاز سخن را فراموش كرده است. حالا بايد پرسيد كه اين اقدام چه سنخيتي با سيره و كلام محفوظ در آن دارد؟!

سیره پیامبر و حضرت على(ع) ترک تجمّلات دنیا بود، در حالى که در سیاستهاى کشورى و رعایت مصالح اجتماعى با اهل دنیا همکارى کرده و از جامعه و مردم کناره گیرى نداشتند.

قبح اشرافي‌گري و زراندوزي در مكتب امام علي(ع) مساله‌اي نيست كه بتوان آنر ا ناديده گرفت. امير المومنين (ع) كه الگوي حكومت داري در جهان تشيع هستند همواره از بدو حكومتشان با اشرافي‌ گري و تجمل‌گرايي به مقابله پرداختند.

مولود كعبه اولين و تنها فردى از ائمه است که به خلافت رسيد و اين امکان برايش فراهم شد تا عدالت را (ولو به مدت اندک) به اجرا گذاشته و همچنين به تبيين آن بپردازد. در اين مدت کوتاه ايشان آن چنان بنيان نظرى و عملى براى عدالت بنا نهادند که در تاريخ پندآموز و نمونه است و نمونه هاي بسيار و عبرت آموزي را مي‌توان از گفتار و كلام ايشان در كتاب نهج‌البلاغه يافت.

معلوم نيست با چه استدلال و چه نيتي اين اثر با هنرمندي تمام ساخته شده است و اين سئوال بوجود مي آيد كه آيا هنرمندان و دست‌اندركاران گرامي در هنگام كار نگاهي به متون اين كتاب ارزشمند انداخته‌اند و آيا متون و كلام اين كتاب را با كار خود سنجيده‌اند يا خير.از كجاي سخنان امير المومنين اينگونه استنباط مي شود كه بايد در زماني كه كارهاي اوليه و مهمي در بلاد اسلامي وامانده است به تجملات پرداخت.

شايد پند آموزترين مساله‌اي كه در نهج‌البلاغه در باره حفظ و حراست از بيت المال ذكر شده است و قرابت معنايي بسياري با اين عمل وزارت ارشاد دارد را بتوان در نامه‌اي كه آن حضرت براي كار گزارانش جهت صرفه جويي در بيت المال نوشت، يافت.

علی علیه السلام نهایت توجّه خود را در زمینه حفظ و حراست از بیت المال و بهره گیری صحیح از آن به کار گرفته؛ تا آنجا که به کارگزارانش دستور می دهد که حتّی در نوشتن نامه ها از اسراف بپرهیزند. می فرماید:

«أدقّوا اقلامکم و قاربوا بین سُطورکم و احذِفوا عن فُضولِکم و اقصدوا قَصْدَ الْمَعانی و ایّاکم و الْاِکْثار فانّ اموال المسلمین لاتحتمل الاضرار؛ قلم ها را نازک کنید، فاصله سطرها را کم، مطالب اضافی را حذف کنید و به معانی توجّه داشته باشید. از پرنویسی، دوری شود، زیرا اموال مسلمانان تحمّل ضرر ندارد.»

به هرجهت اين نوع ابتكارها گرچه براي ارج نهادن به مسائل ديني انجام مي‌پذيرد و در گذشته نيز نظاير آن را در طلاكاري قرآن كريم ديده‌ايم اما به نظر نمي‌رسد كه با اين نوع كارهاي كاريكاتوري و تجملاتي بتوان در زمينه تبليغات اسلامي قدم قابل توجهي برداشت به غير اينكه بین اصول دين و شريعت اسلام جدایی بيفکنيم. بنابراين بهتر است مجموعه وزارت ارشاد خلاقيت به خرج دهند و كارهاي هنري و فرهنگي خود را مطابق اصول دين مبين اسلام و با بهره‌گيري از فرهنگ اسلامي به جامعه ارائه دهند. شكي نيست كه با اين كار تاثيرگذاري بهتر و بيشتري در اين زمينه شاهد خواهيم بود چراكه قرابت و نزديكي كه دين اسلام با اصل و ذات انسان دارد به راحتي انسان‌ها را به سوي خود جذب مي كند.

+