مفاتیح الحیات،اثر آیت الله جوادی آملی محبوب‌ترین کتاب سال،نگاهی به فهرست مطالب

سال 91 برای بازار نشر، سالی پر فراز و فرود بوده و بازار نشر در این سال نوسانات زیادی داشت؛ با این وجود، کتاب‌هایی مانند «قیدار» نوشته رضا امیرخانی و «مفاتیح الحیاه» نوشته آیت‌الله جوادی آملی فروش بسیار خوبی داشتند که دومی را می‌شود محبوب‌ترین کتاب سال 91 دانست.
"صراط" - اگر نمایشگاه کتاب تهران را سرآغاز فروش کتاب در یک سال بدانیم، بدیهی است که این سرآغاز، با فروش بالایی همراه است و البته زمان برگزاری نمایشگاه از دیگر ایام سال جداست. دلیل این امر هم شرایطی است که نمایشگاه کتاب بین‌المللی تهران دارد و از نقاط مختلف کشور جمعیت زیادی برای خرید کتاب به آن سرازیر می‌شود. نمایشگاه همیشه مجال مناسبی برای فروش ناشران مستقل و غیرمستقل کشور است.

 بعد از اتمام برپایی نمایشگاه کتاب، بازار کتاب برای مدتی دچار رخوت و رکود می‌شود. در فصل تابستان خرید و خواندن رمان و داستان بیشتر رشد می‌کند و با فرارسیدن ایام بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها، دوباره فروش کتاب رشد می‌کند و 6 ماهه پایان سال با فراز و فرود در نمودار فروش کتاب همراه است. برای این مدت مشابه در سال 91 نمی‌توان الگوی مشخصی ترسیم کرد. در نیمه دوم سال 91 بازار کتاب به دلیل وضعیتی که برای قیمت کاغذ به وجود آمد، رکود قابل توجهی پیدا کرد؛ بسیاری از کتاب‌ها چاپ نشدند و بسیاری از کتاب‌ها هم با شمارگان پایین به بازار عرضه شدند.

 برای سالی که گذشت، جز معدودی از کتاب‌ها، نمی‌توان عناوین زیادی از پرفروش‌ها را نام برد که مدت زیادی در میان فهرست پرفروش‌ها مانده باشند. تعداد مشخصی از این کتاب‌ها، از همان عناوینی هستند که در نمایشگاه دیده شدند و حضورشان در نمایشگاه در حکم تبلیغی برای آن‌ها حساب می‌شد. در ادامه این گزارش نام تعدادی از کتاب‌های شاخص که در سال 91 به فروش قابل ملاحظه‌ای دست پیدا کردند، می‌آید.

 در حوزه کتاب‌های دفاع مقدس و ادبیات انقلاب اسلامی، «نورالدین پسر ایران»، «دا»، «پایی که جا ماند» و «خاطرات عزت شاهی» همواره در میان عناوین پرفروش سال گذشته جا داشته‌اند و با پس و پیش و جا به جا شدنشان از نظر فروش، از کتاب‌های ثابت پرفروش بوده‌اند. «شرح اسم» کتاب مفصلی که درباره زندگی رهبر انقلاب توسط هدایت‌الله بهبودی تهیه و تدوین شده، نیز یکی از عناوین پر سر و صدا و همواره پرفروش بود. «معارف انقلاب» (مروری بر دیدگاه‌های رهبر معظم انقلاب درباره انقلاب اسلامی) و «روشنای علم» اثر رهبر انقلاب هم از دیگر کتاب‌های مشابهی هستند که میزان فروششان هم با «شرح اسم» مشابهت دارد.

 کتاب «مفاتیح‌الحیاة» نوشته آیت‌الله جوادی آملی هم از کتاب‌های پرفروش و قابل توجه حوزه دین است که از نمایشگاه کتاب سال 91 با فروش بالایی پا به بازار نشر گذاشت و در نیمه اول سال فروش بسیار عجیبی داشت. این اثر تا پایان سال گذشته به رکورد باورنکردنی 92 چاپ دست یافت.
مروری بر محتوای این کتاب خالی از لطف نخواهد بود .

مفاتیح الحیات را جلد دوم مفاتیح الجنان می نامند ، از نظر آیت الله جوادی آملی تفاوت این کتاب و مفاتیح الجنان در این است که این کتاب جهت حرکت انسان در راه حق و با چراغ حق و در منظر خداست .

مفاتیح الحیات 5 بخش دارد :
بخش اول ، تعامل انسان با خود می باشد . برخی فصل های این بخش : تفکر ، یادگیری ، حفظ تن ، نظافت ، خوردن ، لباس ، آراستگی ، مسکن ، مسافرت ، خواب ، تفریح ، ورزش و... است

بخش دوم ، تعامل انسان با همنوعان است که شامل فصل های خویشاوندان ، مسلمانان ، بیگانگان ، مستضعفان ، دشمنان ، شهروندان و... است .

بخش سوم ، تعامل مردم و نظام اسلامی است که شامل : نظام سیاسی ، نظام اجتماعی ، شهرداری ، امور اقتصادی و... است .

بخش چهارم کتاب مفاتیح الحیات ، تعامل انسان با حیوان است که شامل نگهداری حیوان ، بهره گیری از حیوان ، حقوق حیوان ، و... می باشد .

بخش پنجم کتاب در مورد تعامل انسان با محیط زیست است که شامل محیط زیست ، خاک ، درختکاری ، فضای سبز ، باد و باران ، دریاها ، راه ها ، مواد سوختی ، گردشگری و... است .

بخش خاتمه مفاتیح الحیات شامل کارها در روزهای ماه قمری ، سنت ها و... است .

فهرست مفاتیح الحیاه را در زیر می خوانید .

بخش یکم : تعامل انسان با خود

فصل یکم : تفکر و تدبر
 اهمیت تفکر و تدبر
 تدبر و تدبیر در امور
 پرهیز از تکلف
 سنجش خردورزی

فصل دوم : یادگیری و دانش اندوزی
 اهمیت دانش اندوزی
 فضیلت تعلیم وتعلم
 یادگیری علوم مورد نیاز
 برخی از علوم مورد نیاز
 آداب تعلیم و تعلم

فصل سوم : کار و تلاش
 اهمیت کار و تلاش
 کارگری سیره انبیا و امامان
 پرهیز از تنبلی و کم همتی
 سحرخیزی و کار
 مدیریت در کار

فصل چهارم : حفظ تن و حرمت اضرار به نفس
 اهمیت حفظ جان و سلامت
 عوامل سلامت
 استراحت بدن
 پرهیز از آسیب رساندن به بدن
 پیشگیری از بیماری ها
 عوامل بیماری
 دارو و درمان
 برخی از شیوه های درمان
 پرهیز از درمان با حرام
 عوامل شادابی و شکوفایی

فصل پنجم : نظافت و بهداشت
 اهمیت نظافت و بهداشت
 شست و شوی تن
 بهداشت دهان و دندان
 چیدن ناخن و شارب
 ستردن موهای زاید بدن
 نظافت و بهداشت در جمعه
 سیره پیامبر در نظافت و بهداشت
 نظافت و بهداشت عمومی
 آداب تخلی
 بهداشت روان
 بهداشت عقل ( خرد)
 عوامل تباهی عقل
 عوامل سلامت و رشد عقل
 تاثیر مواد غذایی در رشد عقل
 بهداشت دل (قلب)
 عوامل بیماری و مرگ دل
 عوامل سلامت و بهداشت دل

فصل ششم : خوردن و آشامیدن
 برخی آداب غذاخوردن
 وعده های غذایی
 برخی آداب سفره
 آداب آب نوشیدن
 گردآوری خرده های غذا
 پرخوری
 سیره پیامبر در خوردن و آشامیدن

فصل هفتم : لباس و پوشش
 اهمیت پوشش
 نهی از برهنگی
 آداب پوشش
 پوشش های پسندیده
 پوشش های ناپسند
 لباس شهرت

فصل هشتم : زینت و آراستگی
 اصلاح و پیرایش
 بوی خوش و آرایش
 زینت و آراستگی

فصل نهم : مسکن و امکانات زندگی
 ویژگی های مسکن و مرکب

فصل دهم : مسافرت
 اهمیت سفر
 آداب سفر
 لزوم سفر
 مدیریت سفر گروهی
 دید و بازدید مسافر
 توصیه های لقمان درباره سفر

فصل یازدهم : خواب و بیداری
 آداب خوابیدن
 مکان خواب
 وقت خواب
 میانه روی در خواب
 خواب پریشان
 استفاده از فرصت
 رهایی از فکر گناه

فصل دوازدهم : تفریحات سالم و ورزش
 اهمیت تفریحات سالم
 آغاز تفریحات سالم
 برخی مصادیق تفریح
 ورزش های ناپسند (تفریحات ناپسند)


بخش دوم تعامل انسان با همنوعان


فصل یکم : خویشاوندان
 پیوند با خویشاوندان
 اهمیت صله رحم
 آثار صله رحم
 آثار قطع رحم
 برخی از عوامل قطع رحم
 مصادیق و شیوه های صله رحم
 مرز صله رحم
 مراتب خویشاوندی (اولویت در صله رحم)
 موارد صله رحم
  نیکی به والدین
  والدین
  برخی زمان ها برای نیکی به والدین

  برخی از آثار نیکی به والدین
 مادر
 اولویت حق مادر
 فزونی نیکی به مادر
 پدر
 پدر ، ریشه نعمت ها
 استمرار نیکی به پدر
 قطع پیوند با والدین
 برخی از آثار بدرفتاری با پدر و مادر
 دعا برای والدین
 نیکی به خانواده
 خانواده
 هم غذا شدن با خانواده
 تقدم خانواده بر دیگران
 توجه به خانواده در روز جمعه
 پاداش نیکی به خانواده
 پاداش اندوه برای خانواده
 کیفر تباه کردن خانواده
 کیفر بداخلاقی با خانواده
 فرزندان
 بهداشت کودک
 تغذیه کودک
 تعلیم و تربیت کودک
 پاداش تعلیم قرآن و احکام دین
 کیفر ترک آموزش دینی فرزندان
 تعلیم مهارت های دفاعی و اجتماعی
 مهرورزی با فرزندان
 کیفر بی مهری به اولاد
 گرامی داشتن فرزندان
 گرامی داشتن با نام خوب برای فرزند
 پاداش نامگذاری به نام پیامبر
 ازدواج فرزند
 یاری کردن فرزند
 رعایت مساوات میان فرزندان
 اولویت نیکی با دختران
 دعا برای فرزندان
 توجه مرد به همسر
 ارزش وجودی همسر
 پاداش نیکی به همسر
 پاداش اخروی نیکی به همسر
 پاداش صبر مرد در برابر بداخلاقی همسر
 مرز نیکی مرد به همسر
 کیفر خشونت مرد با همسر
 کیفر نپرداختن مهریه زن
 نیکی به شوهر
 نیکی به خواهران و برادران
 جایگاه برادر بزرگ تر
 نیکی به برادر و خواهر رضاعی
 نیکی به سایر ارحام
 پاداش نیکی به خاله
 5-نیکی به خویشاوندان سببی
 آثار دنیوی صله ارحام
 6-برتری خویشاوندی
 احترام و نیکی به سادات
 پاداش نیکی به سادات

فصل دوم : همکیشان (مسلمانان)

 حقوق برادران دینی
 تعامل با مومنان
 لزوم اجتماع مومنان
 برکات اجتماع مومنان
 نیکی به مومنان و اقسام آن
 حمایت های مادی
 پاداش تامین نیازمندی ها
 اهمیت اطعام مومن
 سیراب کردن مومن
 پاداش تامین لباس مومن
 پیامد جاندادن به مومن
 تزویج مومن
 خدمت به مومن
 هدیه دادن به مومن
 مدارا در تجارت با مومن

 ب. حمایت معنوی
 ج. حمایت عاطفی
 نیکی به برادران مسلمان (اهل سنت )
 تعامل با گنهکاران
 مدارا با گنهکاران
 پیامد گرامیداشت گنهکاران
 تعامل با متظاهران به اسلام
 برخی اوصاف منافق
 شیوه تعامل با منافقان

فصل سوم : بیگانگان
 موحدان (اهل کتاب)
 قانون عمومی ارتباط
 نیکی عدالت ورزانه به اهل کتاب
 مصادیقی از رفتار بشر دوستانه با اهل کتاب
 نهی از دلبستگی به اهل کتاب (غیرمسلمان)
 علل نهی از دلبستگی به اهل کتاب
 برخورد محتاطانه با اهل کتاب
 یهود و نصارا
 برتری نصارا بر یهود و اولویت آن ها در تعامل
 مجوس
 نهی از اهانت به مجوس
 بت پرستان (مشرکان)
 نهی از خوردن غذای بت پرستان
 نهی از پذیرش هدایای مشرکان
 نهی از تشبه به کفار
 نهی از مسموم سازی شهرهای مشرکان
 نهی از قتل کودکان و کهنسالان مشرک
 فرقه های انحرافی

فصل چهارم : مستضعفان
 نهی از تبری از مستضعفان
 حمایت مالی از مستضعفان

فصل پنجم : مهاجمان و دشمنان
 اقسام دشمن
 1-دشمن شخص
 حقوق شاکی از مومن
 عوامل کاهش دشمنی
 2-دشمن مکتب (دینی)
 دعا برای دفع شر دشمن

 

فصل ششم : شهروندان

 نکاتی درباره حسن خلق و معاشرت
 ارزش حسن خلق
 آثار خوشخویی
 پاداش خوشخویی
 آثار بدخویی
 راهکار برونرفت از تزاحم اخلاقی
 نمونه هایی از تزاحم اخلاقی
 تزاحم اخلاقی در امور پزشکی
 مصادیق شهروندان
 1-همسایگان
 اهمیت نیکی به همسایه
 مقام همسایه
 حقوق همسایه
 حفظ اسرار همسایه
 محدوده همسایگی
 بردباری در برابر آزار همسایه
 پاداش نیکی به همسایه
 کیفر بی توجهی به همسایه
 کیفر همسایه آزاری
 دعا برای همسایگان
 2-دانشمندان (اساتید و شاگردان)
 ارزش علم و عالم
 عالمان
 فضیلت نگاه به عالم و پاداش آن
 فضیلت زیارت عالم و پاداش آن
 پاداش گرامی داشتن عالمان
 حق عالمان بر دیگران
 ادب همنشینی با عالم
 پاداش همنشینی با عالم
 پاداش شرکت در مجالس علمی
 ویژگی عالمان مورد احترام در قرآن
 نشانه های فقیه لازم الطاعه
 کیفر اهانت به عالمان
 آثار اهانت به عالم
 دوری از عالمان بی عمل
 ارزش معلم
 رعایت حقوق معلم و پاداش آن
 عامل بی احترامی به معلم
 دانش طلبان (شاگردان)
 فضیلت دانش طلبان
 محبوبیت دانش طلبان
 شفاعت جویندگان علم
 پاداش تکریم جویندگان علم
 پاداش یاری رسانی به طالب علم
 کیفر کینه و آزار به طالب علم
 3-همکاران
 4-بیماران
 عیادت از بیمار
 پاداش عیادت از بیمار
 ادب عیادت
 5-مردگان
 ادب برخورد با مردگان
 هنگام مردن
 پس از مردن
 پس از دفن
 6-مصیبت دیدگان
 لزوم تسلیت (دلداری)
 آداب تسلیت
 پاداش تسلیت
 7-مهمانان
 لزوم اکرام مهمان
 ادب مهمان نوازی
 پاداش گرامیداشت مهمان
 کیفر رد مهمان
 ادب مهمان بودن
 8-مجاهدان
 برتری مجاهدان
 نیکی به رزمندگان
 کیفر آزار مجاهدان
 9-کودکان
 10-جوانان
 اهمیت جایگاه جوانان
 مشورت با جوانان
 به کارگیری جوانان توانمند
 پیشگیری از تهاجم فرهنگی به جوانان
 جدل آموزی جوانان
 تشویق جوانان به ازدواج
 اهمیت دادن به آراستگی جوانان
 راهکاری برای تربیت جوانان
 تنبیه جوانان برای دانش
 11-سالمندان
 جایگاه سالمندان
 حرمت نهادن به پیران
 پرهیز از قتل پیران در جنگ
 پاداش بزرگداشت پیران
 کیفر اهانت به مومن سپیده موی
 12-یتیمان
 یتیم نوازی
 حفظ مال یتیم و چگونگی آن
 آثار یتیم نوازی
 کیفر یتیم نوازی
 سرپرستی یتیمان معنوی
 13-فقیران
 محبت به فقیران
 برکت دست انفاقگر
 پاداش رسیدگی به فقیران
 ادب انفاق به فقیران
 آثار بی توجهی به فقیر
 14-مددجویان
 قرض داران
 محبوب ترین اعمال
 سخت نگرفتن بر بدهکار
 پاداش مهلت به بدهکار
 پاداش پرداخت بدهی بدهکاران
 سائلان
 پرهیز از رد سائلان
 سائلی که فرشته است
 پاداش بخشش به سائل
 ادب برخورد با سائل
 میزان انفاق روزانه
 پاسخ سائل شبانه
 در راه ماندگان
 یاری رسانی
 پاداش یاری به در راه مانده
 پناهندگان
 صلاحیت هر مومن برای پناه دادن
 پاداش پناه دهی
 کیفر خیانت به پناهنده
 زندانیان
 حقوق زندانیان بر دولت
 نیکی به زندانیان
 اسیران
 آزادسازی اسیر در ماه رمضان
 شفاعت برای آزادی اسیر
 نیکی با اسیران
 آسیب دیدگان حوادث طبیعی
 معلولان جسمی و ذهنی
 ذکر مشاهده ی مبتلایان
 ادب برخورد با معلولان
 پاداش نیکی به معلولان
 مسافران
 ثواب کمک به مسافران
 

بخش سوم : تعامل مردم و نظام اسلامی


فصل یکم : نظام سیاسی
 اهمیت تشکیل نظام اسلامی
 اهمیت نیاز به حاکم عادل
 اوصاف حاکمان اسلامی
 وظایف حاکمان و کارگزاران
 وظایف مردم در برابر حاکم اسلامی
 پاداش ها و کیفرها

فصل دوم : نظام اجتماعی
 1- اتحاد و همبستگی
 آثار وحدت و محبت
 ممنوعیت تفرقه افکنی و فتنه و فساد
 خطر تفرقه افکنی و جدایی از اجتماع
 نهی از قهر و دشمنی
 آثار تفرقه و دشمنی
 سخن ساختگی برای آشتی
 2-آزادی انسان ها
 حدود آزادی
 امنیت عمومی و دوری از هرج و مرج
 کیفر ایجاد ناامنی
 4-استقلال و نفی ذلت پذیری
 5-مشارکت سیاسی و انتخابات
 6-مشورت دهی
 7-قیام در برابر ظلم
 تبری از ظالمان و طاغوتیان
 عدم همکاری با ظالمان
 8-مرزداری و اهمیت دادن
 آثار معنوی مرزداری
 دعای امام سجاد (ع) برای مرزبانان
 9- قانونگرایی
 قانون در سیره پیامبر و امامان (س)
 10-حق الناس
 کمترین و لازمترین حقوق
 پیامد تجاوز به حقوق
 11-ضرورت عدالت
 عدالت حاکمان
 سفارش به عدالت
 آثار عدالت
 کیفر ترک عدالت
 12-دعوت به خیر و نیکی
 دعوت درونی
 شیوه دعوت به خیر
 موعظه و رفع عذاب
 اوصاف موعظه پذیران
 مقام و منزلت واعظان
 13- مشورت و شورا
 وظیفه مشاور
 ویژگی های مشاور
 مشورت و هدایت
 14-شهادت دادن
 شهادت ناحق
 کتمان شهادت و پیامد آن
 آثار شهادت به حق
 15-اهمیت وصیت
 16-اهمیت رازداری و حفظ آبرو
 پاداش رازداری
 کیفر عیبجویی از دیگران
 17-تامین نیاز مردم
 برخی آثار رفع نیاز مردم
 کیفر بی توجهی به نیاز مردم
 18-اصلاح روابط
 19-میانجیگری در کار خیر
 وساطت پیامبر
 واسطه گری برای ازدواج
 پاداش وساطت در ازدواج
 20-همیاری در کار خلاف
 21-دفاع از مظلومان
 پاداش یاری مظلوم
 22- امر به معروف و نهی از منکر
 اهمیت امر به معروف در قرآن
 اهمیت امر به معروف و نهی از منکر در حدیث
 مراتب امر به معروف و نهی از منکر
 آثار و پاداش امر به معروف و نهی از منکر در قرآن
 آثار امر به معروف و نهی از منکر در روایات
 پیامدهای ترک این دو فریضه
 23-بدعتگذاران
 برخورد با بدعتگذاران
 بدعت ستیزی عالمان
 پاداش بدعت ستیزان
 پیامدهای بدعت
 24-تعاون و همیاری
 25-تشکل های عمومی و علمی
 هیئت های مذهبی
 26-کارگران و کارفرمایان
 برتری کارگران
 گزینش کارمندان
 وظایف کارفرمایان
 آثار ظلم به کارگر
 27-ارزش و اهمیت مدارا
 28-اهمیت امانتداری
 اجر و پاداش امانتداری
 نشانه ایمان و تقوا
 کیفر خیانت در امانت
 29-ارزش و اهمیت نیکوکاری
 آداب نیکوکاری
 پاداش نیکوکاری
 دعا برای نیکوکاران
 پاداش نیکی ها
 نیکی به نااهلان
 30-مشارکت با نااهلان
 شریک صالح
 حقوق شریک
 حقوق همنشین
 حقوق طلبکار
 31-اهمیت سودرسانی
 آثار سودرسانی


فصل سوم : شهرسازی و شهرداری
 1-چهره شهر اسلامی
 2-شهرداری (خدمات عمومی)
 اموال بیت المال یا اموال عمومی
 دقت در مصرف اموال عمومی
 استفاده از اموال شخصی نه از بیت المال
 شرایط خزانه دار اموال عمومی (بیت المال)
 مصارف بیت المال
 آثار تصرف بیهوده در بیت المال
 3-برخی از مصادیق خدمات عمومی
 صدقه و کمک مالی برای رفع نیازهای مردم
 ارزش صدقه
 زمان صدقه
 مصادیق صدقه
 آداب صدقه
 آثار صدقه
 حرمت صدقه بر خاندان پیامبر
 وقف
 حل تکدی گری (گدایی)
 فضیلت بی نیازی
 نیازمندان بی نیاز
 نکوهش تکدی گری و محبوبیت عزت نفس
 پیامدهای تکدی گری
 کیفر تکدی بدون نیاز در قیامت
 تهیه ابزار کار برای متکدیان
 آبرسانی
 فضیلت سیراب کردن تشنگان
 پاداش آبرسانی
 برخی از مصادیق آبرسانی
 مراکز فرهنگی ، عبادی
 تاسیس مسجد
 پاداش مسجد سازی
 رعایت سادگی در بنای مسجد
 مسجدسازی در مسیرها
 توسعه بنای مسجد
 آبادانی مسجد
 آثار دنیوی و اخروی آبادانی مسجد
 پاداش احترام به مسجد
 پرهیز از تحقیر مسجد
 سفارش به حضور در اجتماع مسجد
 پاداش روشن کردن چراغ مسجد
 بهداشت و نظافت مسجد

فصل چهارم : امور اقتصادی
 1-اهمیت مال و ثروت
 حفاظت از مال و برخی از عوامل آن
 نهی از تضییع مال و برخی از عوامل آن
 آثار تباه کردن مال
 خطر مال اندوزی
 2-تولید (بهره ور ساختن مال)
 سفارش به تولید
 هدف تولید
 عوامل معنوی بهره آور سازی مال
 کسب یا عامل مادی تولید
 اهمیت تلاش و کسب
 پاکترین کسب ها
 زمان مناسب کسب
 لزوم کسب حلال و فضیلت آن
 شرایط کسب حلال
 آثار کسب حلال
 اثر آلودن کسب حلال
 برخی درامدهای حرام
 برخی درآمدهای ناپسند
 آثار درآمدهای فاسد
 انواع کسب (راه های تولید)
 کشاورزی
 فضیلت کشاورزی و کشاورزان
 تهیه و حفظ منابع کشاورزی
 برخی آداب کشاورزی
 شیوه کشاورزی و دعای آن
 دامداری
 تجارت
 فضیلت و اهمیت تجارت
 آثار تجارت
 آداب تجارت حلال
 دعا به هنگام داد و ستد
 رفتارهای ناپسند در داد و ستد
 پرهیز از برخی معاملات
 صنعت (حرفه)
 اهمیت صنعت
 آداب صنعتگری
 اقسام صنعت
 3-توزیع ثروت
 هدف توزیع
 موارد توزیع
 راهکارهای توزیع عادلانه
 انواع توزیع
 4-مصرف (بهره برداری)
 هدف مصرف
 انواع مصرف
 مصرف بخیلانه
 مصرف مسرفانه
 نشانه های اسراف
 زیان اسراف
 پرهیز از اسراف
 معیشت معتدلانه
 برخی از آثار اعتدال
 قناعت در مصرف
 برخی از آثار قناعت
 

بخش چهارم : تعمل انسان با حیوان



فصل یکم : نگهداری حیوان
 توصیه به نگهداری برخی حیوانات
 نکوهش از نگهداری سگ در خانه


فصل دوم : بهره گیری از حیوان
 انواع بهره گیری
 1-بهره گیری در حمل و نقل
 بیان وصف ها
 2-بهره گیری در جهاد
 3-بهره گیری ورزشی
 آداب بهره گیری در حمل و نقل ، جهاد و ورزش
 نام خدا هنگام سوار شدن
 دعای سوار شدن مرکب
 مدارا
 بهره برداری عادلانه در حیوان سواری
 رعایت توان حیوان در پیمودن مسیر
 توجه ویژه به حیوان به هنگام حمل بار
 نچیدن یال و دم حیوان
 رعایت حال حیوان در سوار شدن
 ناروایی توهین و آزار حیوانات
 4-بهره گیری در تغذیه
 آداب ذبح حیوان
 5-بهره گیری نامناسب
 کیفر به ناحق کشتن حیوان
 کیفر ستم به حیوانات
 کشتن حیوان موذی

فصل سوم : حقوق حیوان
 اهمیت حقوق حیوان
 برخی حقوق حیوان
 1-حق تغذیه
 دعای صبحگاهی حیوان برای تغذیه
 سفارش به آب و غذای حیوان
 حیوان ناظر غذا
 توجه ویژه به حیوان شیرده
 تغذیه حیوان سواری
 تغذیه حرام و نجس
 شکایت حیوان از گرسنگی
 تقدم تشنگی حیوان بر وضو
 پاداش آب دادن به حیوان تشنه
 کیفر تشنه نگهداشتن حیوان
 پاداش خدمتگزاری به حیوان
 حمایت از موجودات ریز
 2-حق بهداشت و درمان حیوان
 3-حق استراحت
 توصیه به استراحت حیوان
 گزینش محل مناسب برای استراحت حیوان
 علفزار ، مناسب ترین استراحتگاه حیوان
 آشیانه محل آسایش پرندگان
 4-حیوان و حق تولید مثل
 5-حق دوستی حیوان بر انسان
 6-نوعدوستی حیوان
 7-حق احترام به حیوان
 کیفر رعایت نکردن حقوق حیوان
 

بخش پنجم : تعامل انسان با خلقت زیست محیطی


فصل یکم : محیط زیست
 حفظ و بهداشت محیط زیست
 آثار بهداشت محیط زیست
 زیان آلوده کردن محیط زیست
 تاثیر گناه در نابودی محیط زیست
 اطفای حریق


فصل دوم : آب و هوا و خاک حاصلخیز
 مهار آب
 برخی از آثار آب
 مهار آب زمزم
 آثار نگاه کردن به آب
 برتری آب بر دیگر نوشیدنی ها
 دعای نوشیدن آب
 پرسش از آب سرد در قیامت
 آلوده نکردن آب
 زیان ادرار در آب
 پرهیز از منع آب
 احیای زمین اموات


فصل سوم : درختکاری و جنگل ها
 اهمیت درختکاری
 ویژگی ها و آثار درختکاری
 آلوده نکردن زیر درختان


فصل چهارم : فضای سبز و مراتع
 ایجاد فضای سبز
 آثار نگاه به سبزه
 اشتراک مسلمانان در مراتع و آب رودخانه ها
 انحصار مراتع



فصل پنجم : باد و باران
 نهی از دشنام باد
 عوامل خشکسالی
 فواید آب باران
 دعا در طلب باران


فصل ششم : نهرها و دریاها
 پاداش جاری ساختن نهر آب
 استفاده از دریا و ساحل
 آلوده نکردن دریا


فصل هفتم : راه ها و جاده ها
 تاسیس راه
 تعریض راه ها
 تقدیم پیاده بر سواره و ..
 نظافت مسیر
 آثار نظافت اماکن عمومی و راه ها
 روشنایی راه های عمومی
 کیفر سد معبر
 برخی از مصادیق سد معبر
 تردد زنان در حاشیه راه ها و کوچه ها و خیابان ها

فصل هشتم : مواد سوختی
 مایه قوام زندگی
 صرفه جویی در انرژی برق


فصل نهم : گردشگری و دیدار شگفتی های تاریخی و طبیعی
 آثار گردشگری
 نهی دین از جامعه گریزی

خاتمه
 1-کارها در روزهای ماه قمری
 انجام دادن کارها
 پیشگیری از خطر با صدقه
 دعا پیش و پس از صدقه
 شرافت برخی روزها
 ایام هفته
 ساعات روز
 2-سنت ها
 نوروز
 چارشنبه سوری
 یلدا
 فال
 3-اشارات زمان
 4-اشارات سنت ها
 فهرست منابع

منبع:صراط