بازگشت عزت ابراهيم الدوري به صحنه سیاسی عراق

چکیده:

"عزت ابراهيم الدوري" دست راست صدام، رئيس‌جمهور معدوم عراق كه از سوي وي لقب "بـُت" را دريافت كرده بود، اکنون مرد شماره يک بعث عراق است.

به گزارش گروه بين الملل مشرق، عزت ابراهيم، اوائل هفته جاري پس از گذشت بيش از 9 سال زندگي در خفا، ناگهان در مقابل دوربين نشست و بيانيه اي را در حمايت از سلفي گري و وهابيون تندرو منطقه و شاه عربستان سعودي خواند و ضمن حمله به جمهوري اسلامي ايران و شيعيان، از آنچه آن را "انقلاب مردم سوريه" مي‌خواند، تمجيد کرد.

از معاونت بعث تا سرکردگي وهابيون
وي پيش از اين و پس از سرنگوني صدام، آن گونه که برخي رسانه ها ادعا کردند مخفيانه به مناطق بياباني سوريه گريخت تا از شر آمريکايي ها در امان باشد. وي سپس با تشكيل جبهه‌اي ائتلافي از گروه‌هاي تروريستي و شبه‌نظامي فعال در عراق، بار ديگر به عرصه رسانه‌ها بازگشته بود. در آن زمان، 22 گروه تروريستي فعال در كشور عراق كه بيشتر آنها را گروه‌هاي بعثي، تكفيري، وهابي و اهل‌سنت تندرو تشكيل مي‌دادند پنج سال قبل، در يك نشست مخفيانه با عنوان "ائتلاف فرماندهي كل جهاد و آزادسازي، "عزت ابراهيم الدوري" را كه آمريكا براي سر وي يا ارائه هر گونه اطلاعات درباره محل اختفايش 10 ميليون دلار جايزه تعيين كرده است به عنوان فرمانده كل نيروهاي مبارز در اين كشور انتخاب كردند.

در همان زمان يك منبع آگاه عراقي در گفت‌وگو با هفته‌نامه مصري "الوطن العربي" گفته بود: گروه‌هاي مقاومت و تعدادي از شاخه‌هاي حزب بعث در واكنش به طرح تقسيم عراق به سه منطقه فدرال كه از سوي كنگره آمريكا ارائه شده است توافق كرده‌اند كه از اقدام نظامي ِ صِرف، به اقدامات نظامي ـ سياسي عليه دولت "نوري المالکي" به عنوان دولت شيعي دست نشانده ايران روي آورند. اين گروه‌ها با اعلام دولت موقت، "عزت ابراهيم الدوري" نفر دوم در رژيم صدام را به عنوان رئيس‌جمهور دائمي عراق معرفي كرده‌اند و تبعيت آنان از وي تا امروز ادامه دارد.

شبكه تلويزيوني "العربيه" نيز با پخش نواري ويدئويي از يك مرد كه چهره اش را پوشانده بود، اعلام كرد وي كه خود را سخنگوي جبهه جديد معرفي كرده است در اين فيلم، خبر تشكيل ائتلاف جديدي را به رهبري "عزت ابراهيم" اعلام مي‌كند.

چند پايگاه خبري عراقي نيز همزمان از انتخاب الدوري به عنوان دبيركل حزب سوسياليست بعث عربي خبر دادند و پيام‌هاي تبريك سران گروه‌هاي بعثي و سني تندرو خطاب به وي را منتشر كردند. حزب سوسياليست بعث عربي در بيانيه خود با اعلام خبر تشكيل ائتلاف گروه‌هاي مقاومت در عراق در جريان كنگره تاريخي مقدماتي اين حزب، اعلام كرد: اين ائتلاف، ارتشي سرسخت و مجاهد است كه آرمان ملي‌گرايي عربي و همبستگي اسلامي را محور فعاليت‌هاي خود قرار داده است.

اين بيانيه از سپهبد ستاد "عزت ابراهيم" به عنوان شخصيتي خبره، برخوردار از حكمت و ژرف‌انديشي در امور ملت، ميهن و امت نام برد و هدف ارتش تحت فرماندهي وي را "جهاد" و "آزادسازي عراق" اعلام كرد.

تعدادي از 22 گروهي كه به اين ائتلاف نظامي ـ سياسي پيوستند عبارتند از جيش الاسلامي عراق، جيش المجاهدين، هيئت ديني جماعت انصار السنة، جيش الفاتحين، جبهه اسلامي مقاومت عراقي (جامع)، جنبش مقاومت اسلامي در عراق، گردان‌هاي ثوره العشرين، جيش الراشدين، جيش المسلمين عراق، جنبش اسلامي مجاهدين عراق، گردان‌هاي جندالرحمن، گردان‌هاي الدعوه و الرباط، گردان‌هاي التمكين، گروه جنگجويان نقشبنديه، گردان‌هاي "محمد الفاتح" و جبهه "الجهاد و التغيير". اکنون در ميان اين گروه ها، جيش المجاهدين، جماعت انصار السنة و جنگجويان نقشبنديه بيشترين فعاليت را زير نظر شخص عزت ابراهيم دارند.

روزنامه انگليسي تلگراف درباره الدوري نوشته است: او نزديك‌ترين فرد به صدام بود و هم اکنون هم رده نخست ليست عراقي هاي تحت پيگرد ارتش آمريكا را به خود اختصاص داده و تلاش آمريكايي‌ها براي يافتن وي به حدي بوده كه حتي پيش از دستگيري صدام، يافتن عزت ابراهيم براي واشنگتن از اولويت بيشتري برخوردار بود.


عزت ابراهيم کيست؟
عزت ابراهيم الدوري در سال 1942 ميلادي در روستاي "الدور" واقع در حومه شهر "تكريت" زادگاه صدام به دنيا آمد؛ همان روستايي كه صدام، هنگام دستگيري در حفره‌اي در آن مخفي شده بود. عزت، كودك سرخ‌روي زردمويي که همواره در ميان دوستانش مورد تحقير و تمسخر بود و از کودکي کينه جويي از مردم را سرلوحه رفتار خود قرار داده بود همراه پدر خود به شغل ساده يخ‌فروشي اشتغال داشت.

خانواده او كه بسيار فقير بودند به علت تنگدستي بيش از حد، به بغداد نقل مكان كردند تا پدر خانواده بتواند در تابستان داغ پايتخت، يخ بيشتري بفروشد. عزت به همراه پدر خود،‌ معمولاً در مقابل قبر ابو حنيفه، امام سني‌هاي حنفي‌مسلك در منطقه اعظميه در شمال بغداد مي‌ايستاد و در اره‌كردن يخ‌ها به پدرش كمك مي‌كرد و به قدري به كار خود علاقه‌مند بود كه پس از مرگ پدر نيز به اين شغل ادامه داد. عابراني كه در آن هنگام معمولاً از "الرصافه" بغداد عبور مي‌كردند مي‌گويند: «عزت تا پيش از كودتاي جولاي 1968 ميلادي، در همين محله به يخ‌فروشي مشغول بود اما نمي‌دانيم چه شد كه ناگهان وي پس از كودتا، پله‌هاي ترقي را پيمود و در نهايت به يكي از نزديكان صدام تبديل شد.»


ارتقاي مقام بر اساس ظواهر!
يکي‌از دوستانش درباره علت سرعت ارتقاي وي در ارتش عراق مي گويد: عزت، قد تقريباً بلند و هيكل چهارشانه‌اي دارد و همواره با صداي آهسته و خشن سخن مي‌گويد؛ همه اينها عواملي است که يک فرمانده ارتشي را در ميان ديگران برجسته تر مي کند. گزارشگر پايگاه اطلاع‌رساني وزارت رسانه‌هاي كويت نيز در گزارشي ويژه درباره عزت ابراهيم مي‌نويسد: «او هميشه با ريش و موي زرد و طلايي، چهره سرخ‌رنگ و سبيل بلندش شناخته مي‌شده و مي‌شود.» و خبرنگار الشرق‌الاوسط نيز درباره ويژگي ظاهري او مي‌نويسد: «هر كس او را ببيند، آثار قساوت و خشونت را از چهره‌اش در مي‌يابد.» اين ويژگي‌هاي ظاهري در حالي است که به عقيده بسياري، او ذاتاً ارتشي نيست و عملکردش چندان قابل دفاع نبوده است.


دين‌داري يا رياکاري؟
او همزمان با فعاليت نظامي و سياسي، به حلقات و مجلس صوفيان بويژه صوفيه نقشبنديه نيز رفت و آمد مي‌كرد و اگرچه گفته مي‌شود در عمل چندان به مناسك متصوفه پايبند نيست اما همواره اعلام مي‌كند كه دين وي، همان طريقت اهل تصوف است. يكي از خبرنگاران روزنامه الشرق‌الاوسط كه از نزديك درباره عزت ابراهيم تحقيق كرده است مي گويد او مسؤوليت اصلي سياست‌گذاري‌هاي ديني را در دولت صدام بر عهده داشت.

يكي از دوستان الدوري كه اكنون فرماندهي يكي از گروه‌هاي تروريستي بعثي عراق را بر عهده دارد هم در نامه‌اي كه با هدف درخواست از وي براي پذيرش مسؤوليت تشكيل ائتلاف گروه‌هاي سني عراقي عليه شيعيان و غربي ها نگاشته تأكيد كرده است: «به خداوندي خدا سوگند، تو همان‌گونه كه فرزندان نجيب ملت عراق و غيورمردان امت اسلامي مي‌شناسند پايبند به مبادي ملي و ديني هستي. همه ما مي‌دانيم كه تو مردي متعبد و اهل نماز هستي و شب‌هاي خود را همانند سلف صالح خود، با تلاوت قرآن، شب‌زنده‌داري و ذكر و تسبيح به صبح مي‌رساني.»

يك پايگاه خبري ـ تحليلي عربي درباره اين ويژگي شخصيتي الدوري مي‌نويسد: انتساب وي به صوفي‌ها غير از انتساب فكري و سلوكي است كه صوفي‌هاي مشهور به حلقات صوفيه دارند زيرا صوفي‌هاي اصيل كساني هستند كه در اذكار خود غرق مي‌شوند و توانايي‌هايي چون عدم احساس درد از فرو رفتن خنجر به بدن، مقابله با برق‌گرفتگي، بازي با مارهاي افعي و ديگر ويژگي‌هاي اينچنيني را دارند كه عزت از آنها بي‌بهره است اما بايد اعتراف كرد كه در ميان تمامي سران بعثي عراق تنها دو نفر بودند كه واقعاً به مسائل روحي، ايمان داشتند و تناقضي بين آموزه‌هاي حزبي خود با احساسات روحي و ديني‌شان نمي‌ديدند؛ يكي "احمد حسن البكر" دبيركل اسبق حزب بعث بود كه حتي بعد از فرارش به نزد مشايخ و تكايا رفت و آمد داشت و اگرچه مشهور بود كه تظاهرهاي ديني وي تنها پاسخي به مخالفان دين‌ستيزش بوده اما در عين حال شايع بود كه براي كاروان‌هاي عزداراي محرم و حرم حضرت ابوالفضل(ع) و كرامات ايشان، احترام خاصي قائل بوده و با توجه به كرامات و شفاي بيماران كه از حرم اين امامزاده مشاهده شده، به نام ايشان سوگند مي‌خورده است؛ و نفر دوم نيز "عزت ابراهيم" است كه به تصوف و اعتقادات آنها باور دارد.

يك پايگاه اينترنتي وابسته به يعثي‌هاي عراق نيز تأكيد دارد كه عزت الدوري از "بيت العباسيين" و از نسل خاندان عباسي است. خود او هم در پيام تسليتي كه به مناسبت اعدام صدام صادر كرد و فايل صوتي آن با صداي خودش در وبگاه‌هاي گروه‌هاي تروريستي عراق بطور گسترده در دسترس هواداران صدام و بعثي‌ها قرار گرفت، از خود با لقب "المعتز بالله" كه لقب يكي از خلفاي عباسي است ياد كرد. صدام نيز با توجه به رويكرد ديني الدوري، در زمان رياست‌جمهوري خود، بيشتر وي را براي حضور در نشست‌ها و همايش‌هاي اسلامي و عربي به جاي خود اعزام مي‌كرد.


عشق دوطرفه!
عزت ابراهيم پس از بر عهده گرفتن مناصب متعدد در حزب بعث و دولت پس از كودتاي جولاي 1968 از جمله وزارت كشاورزي و وزارت صنايع، به مراتب بالاي سياسي در اين حزب رسيد و به عنوان معاون صدام در رياست شوراي رهبري انقلاب و نفر دوم حكومت عراق انتخاب شد.

روزنامه الشرق‌الاوسط درباره علت انتخاب وي به اين دو منصب از سوي صدام مي‌نويسد: هنگامي كه از رئيس‌جمهور معدوم عراق پرسيده شد راز انتخاب عزت ابراهيم به اين مناصب چيست او با صدايي بلند و لحني نيشدار جواب داد: «انتخابش كردم زيرا او يك بت است.» اين علاقه و احترام، موضوعي يك‌طرفه نبود بلكه دو جانبه بود؛ تا جايي كه عزت ابراهيم در مقاله‌اي كه در سال 1985 ميلادي در روزنامه بعثي "الثوره" به چاپ رساند، درباره سرور خود، صدام نوشت: «اگر محمد(ص) خاتم الانبياء نبود قطعاً مي‌گفتيم كه تو خاتم الانبياء هستي!» در ادامه اين سير صعودي در دستگاه رژيم بعث عراق، دختر عزت ابراهيم نيز با "عدي" پسر صدام ازدواج كرد اما اين ازدواج ديري نپاييد كه به جدايي كشيد.


شيعه‌ستيزي با جنايات جنگي!
روحيه خشن نظامي الدوري همواره زبانزد مردم عراق بود و شيعيان جنوب،‌ او را با شكنجه‌هاي وحشيانه و افراطي و كشتارهاي وسيع به ياد مي‌آورند. در جريان جنگ خليج فارس در سال 1991 ميلادي، روزنامه نيويورك‌تايمز اعلام كرد الدوري به كردهاي عراق هشدار داده كه اگر بخواهند براي حكومت مركزي دردسر بيافرينند خاطره حملات شيميايي به حلبچه در سال 1988 ميلادي كه به كشتار هزاران كُرد انجاميد، دوباره زنده خواهد شد. او خود در قلع و قمع انتفاضه شعبانيه در همان سال كه از سوي شيعيان و كردها سازماندهي شده بود حضور فعال داشت و در طول جنگ عراق با ايران نيز بر بكارگيري سلاح‌هاي شيميايي و نيز و نيز فرايند تبعيد و اعدام ساكنان شيعه جنوب، از نقش ويژه‌اي برخوردار بود.

الدوري در سال 1999 ميلادي براي درمان بيماري سرطان خون (لوسمي) به اتريش رفت اما مجبور شد بسرعت به بغداد برگردد زيرا اطلاع يافت كه پليس بين‌الملل قصد دارد وي را به علت ارتكاب جنايات جنگي و جرايم ضد بشري دستگير كند. در سال 2002 ميلادي كه صدام به‌عنوان تنها نامزد انتخابات رياست جمهوري، با 100 درصد آرا انتخاب شد، الدوري مسؤوليت اعلام اين خبر را بر عهده گرفت و آن را يك دموكراسي بي‌نظير خواند.


عزت؛ فرمانده تروريست هاي سلفي منطقه
آمريكايي‌ها هنوز هم معتقدند عزت ابراهيم الدوري، علاوه بر فرماندهي كل گروه‌هاي شبه‌نظامي و تروريستي در داخل عراق، هماهنگي با گروه‌هاي خارج از اين كشور را كه عناصر خود را براي انجام عمليات‌هاي تروريستي به داخل عراق اعزام مي‌كنند بر عهده دارد. ارتش آمريكا بارها ابراز عقيده كرده است كه الدوري، هواداران رژيم سابق و شبه‌نظاميان وابسته به القاعده در عراق و انصار الاسلام را گرد آورده و به سازماندهي آنها در سطح منطقه پرداخته است. به گفته فرماندهان ارتش آمريكا، وي از طريق ساختارهاي درون‌سازماني و عملياتي، با "اسامه بن‌لادن" سركرده شبكه تروريستي القاعده در ارتباط بوده است.

عده بسياري از جمله "جلال طالباني" رئيس‌جمهوري عراق معتقدند كه وي در يمن به سر مي‌برد. يك پايگاه خبري يمني نيز با تأكيد بر حضور عزت ابراهيم در يمن و با اشاره به روابط ديرينه وي و صدام با ژنرال "علي عبدالله صالح" كه سال‌ها عضو حزب سوسياليست بعث عربي يمن بوده است، از اختفاي وي در اين کشور خبر داده اند.

"اياد علاوي" نيز در گفت‌وگويي تفصيلي با روزنامه الشرق‌الاوسط، درباره شايعاتي كه مبني بر ديدارهاي وي با الدوري منتشر شده است، تصريح كرد، البته ديدار مستقيم نبوده بلكه غيرمستقيم با سران بعثي آن هم در حضور طرف سوم آمريكايي، ديدار داشته‌ام.

اكنون با توجه به اعلام موجوديت تشکيلات جديد عزت ابراهيم و تشكيل ائتلاف جهاد و آزادسازي عراق و حمايت آشکار وي از تحرکات شورشيان سلفي در سوريه، انتظار مي‌رود وي بار ديگر رسانه اي شده و خود را به عنوان يک عنصر فعال در تحولات جاري در منطقه جا بزند.

اکنون ناظران جهان عرب با توجه به فرايند سياسي جاري در عراق، شکاف در نهاد رياست جمهوري و فرار طارق الهاشمي به عربستان سعودي و خلئي که غيبت وي براي اهل سنت عراق در حاکميت پديد آورده است؛ انتظار تحولي نظامي يا تروريستي در حد کودتا را مطرح و از عزت ابراهيم به عنوان رئيس آينده عراق ياد مي‌کنند؛ موضوعي كه هفته‌نامه "الوطن العربي" از آن با عنوان "سورپرايز احتمالي" نام برده است.

منبع:مشرق