کد خبر: 3420

تاریخ انتشار: 1391-01-20 - 08:44

نسخه چاپی | دسته بندی: لینکستان (مطالب دیگران) / مطالب دیگران- دیدگاه های نظری / بایسته های فرهنگ / مسائل نظری
0
بازدیدها: 1 468

رشوه و هدیه از نگاه مرحوم آیت الله نراقی

چکیده: علامه ملا مهدی نراقی در کتاب جامع السعادة با بهره‌گیری از روایتی از پیامبر گرامی اسلام فرق بین رشوه و هدیه را تشریح کرده است   به گزارش شفقنا، وبسایت مرکز خبر حوزه نوشته است که این عالم […]

چکیده:

علامه ملا مهدی نراقی در کتاب جامع السعادة با بهره‌گیری از روایتی از پیامبر گرامی اسلام فرق بین رشوه و هدیه را تشریح کرده است

 

به گزارش شفقنا، وبسایت مرکز خبر حوزه نوشته است که این عالم ربانی با ذکر روایتی از پیامبر‌ اسلام‌(ص) نقل می‌کند:
حضرت رسول (ص) شخصى را براى گرفتن زكات فرستاد، چون بازگشت برخى از آنچه را كه آورده بود برای خود نگاه‌داشت و گفت: اين از شما و اين هم هديه‏اى است كه به من داده‏اند. پيغمبر اكرم (ص) فرمود: اگر راست مى‏گويى چرا در خانه پدر و مادرت ننشستى تا براى تو هديه بياورند؟!
در اينجا چند صورت وجود دارد:
اول - آنكه كسى مالى براى بعضى از برادران (دينى) خود به قصد تأكيد محبت بفرستد. معلوم است كه اين، هديه و حلال است، خواه با اين كار قصد ثواب اخروى و تقرب به خداى تعالى نيز داشته باشد، يا صرفا به قصد اظهار دوستى باشد.
دوم - آنكه مقصود از بذل چيزى گرفتن عوض مالى باشد، مثل اينكه فقيرى براى غنى و غنى براى فرد غنى ديگر به طمع عوض بيشتر يا مساوى ، هديه فرستد. اين نيز نوعى هديه است و در حقيقت هبه (بخشش) به شرط عوض است و هرگاه آنچه طمع داشته به او برسد حلال است.
سوم - آنكه مقصود از هديه فرستادن اين باشد كه گيرنده در كار معينى به او كمك كند، مثل كسى كه به سلطان يا صاحب جاه و شوكتى احتياج داشته باشد و به نماينده آنها يا شخص با نفوذى هديه دهد. در اين صورت بايد به آن عمل بنگرد، اگر آن كار حرام است، مانند سعى براى درخواست برقرارى وظيفه و مستمرى حرام يا ظلم به انسانى يا امثال اينها، يا كارى واجب است، مثل دفع ظلم، يا دادن شهادت معينى، يا حكم شرعى كه بر او واجب باشد و مانند اينها، اين رشوه است و گرفتن آن حرام است.
اگر آن عمل مباح باشد، چنانكه در آن رنج و زحمتى است، به طورى كه اجير كردن كسى بر آن جايز باشد، آنچه گرفته مى‏شود حلال و به منزله دستمزد است، و اين مانند پولى است كه وكيل قاضى براى دفاع در خصومتى بگيرد، به شرط اينكه از حق تجاوز نكند.
و اگر كارى كه انجام مى‏دهد زحمتى ندارد، مثل گفتن يك كلمه يا كار كوچكى كه هيچ رنجى ندارد اما سودمند است، بعضى از علما گرفتن هديه را براى آن جايز ندانسته‏اند، لكن اين فتوا قابل تامل است، زيرا ظاهرا اين عوض گرفتن در صورتى كه كار مشروع باشد و بر او واجب نباشد جايز است.
چهارم - آنكه مقصود او از هديه فرستادن تحصيل محبت باشد، ولكن نه فقط براى جلب دوستى بلكه منظور اين باشد كه به واسطه جاه و مقام او به بعضى از اغراض خود برسد، به طورى كه اگر جاه و مرتبه او نبود براى او هديه نمى‏فرستاد. اين گونه هديه در ظاهر هديه است اما در واقع رشوه است، و اگر براى مقام اجتماعى وى باشد از قبيل قضاء يا حكومت يا سرپرستى صدقات يا وقف يا مامور گرفتن ماليات و از اين قبيل شغلها كه منصبهاى حكومتى است، ظاهرا دريافت آن حرام است البته در صورتى كه اگر آن سرپرستى و مقام نبود آن هديه به او داده نمى‏شد، و علت حرمت آن است كه اين رشوه‏اى است كه به صورت هديه درآمده است.
رسول خدا (ص) فرمود: زمانى خواهد آمد كه حرام به عنوان هديه حلال شمرده شود، و كشتار به جاى موعظه جايز پنداشته شود، بى گناه كشته مى‏شود تا عامه مردم پند گيرند.
و روايت است كه آن حضرت (ص) شخصى را براى گرفتن زكات فرستاد، چون بازگشت برخى از آنچه را كه آورده بود نگاهداشت، و گفت: اين از شما و اين هم هديه‏اى است كه به من داده‏اند. پيغمبر اكرم (ص) فرمود: اگر راست مى‏گويى چرا در خانه پدر و مادرت ننشستى تا براى تو هديه بياورند!.
بنابر اين شایسته است که هر حاكم (استاندار، فرماندار...) و قاضى و غير آنان از صاحبان مشاغل حكومتى فرض كند كه بدون شغل در خانه پدر و مادرش نشسته است، آنچه در آن حال به او مى‏دهند اكنون هم اگر بفرستند بگيرد و آنچه را با گوشه نشينى‏اش نمى‏فرستند، گرفتنش حرام است.

منبع: علم اخلاق اسلامى ؛ گزیده ترجمه کتاب جامع السعادة علامه مولى مهدى نراقى- سید جلال الدین مجتبوی

 

منبع:شفقنا 

تگ های مطلب:
ارسال دیدگاه

  • bowtiesmilelaughingblushsmileyrelaxedsmirk
    heart_eyeskissing_heartkissing_closed_eyesflushedrelievedsatisfiedgrin
    winkstuck_out_tongue_winking_eyestuck_out_tongue_closed_eyesgrinningkissingstuck_out_tonguesleeping
    worriedfrowninganguishedopen_mouthgrimacingconfusedhushed
    expressionlessunamusedsweat_smilesweatdisappointed_relievedwearypensive
    disappointedconfoundedfearfulcold_sweatperseverecrysob
    joyastonishedscreamtired_faceangryragetriumph
    sleepyyummasksunglassesdizzy_faceimpsmiling_imp
    neutral_faceno_mouthinnocent

عکس خوانده نمی شود