ارتداد از دیدگاه فقها

چکیده:

کتاب «ارتداد از دیدگاه فقها» اثر اصغر تفضلی هرندی از سوی مؤسسه انتشارات امیرکبیر منتشر شد.

مسئله ارتداد و احکام خاص آن از جمله مباحث مطرح در حقوق جزای اسلامی است. هر چند موضوع ارتداد در بسیاری از آیات قرآنی مطرح شده و به عقوبت‌های اخروی آن نیز اشاره شده، اما در این آیات اشاره‌ای به مجازات دنیوی مرتد نشده است و مجازات‌های مدون فقهی تنها مستند به گفتار و سیره معصومین (ع) است.

مسئله ارتداد نیز مانند بسیاری از مسائل مطرح در آیین و شریعت اسلام به صورت تأسیسی نبوده، بلکه در شرایع الهی دیگر مورد توجه بوده و اسلام نیز آنرا تأیید کرده و لزوم مجازات آن را پذیرفته است.

هر چند که ارتداد در آیین یهود به عنوان یک انحراف فردی و در آیین مسیحیت به عنوان یک انحراف سیاسی مطرح بوده است، اما در شریعت اسلام ارتداد به عنوان یک انحراف فردی، اجتماعی و سیاسی مورد توجه قرار گرفته است.

چون علاوه بر اینکه شخص مرتد خود را از سعادت محروم و به ورطه هلاکت می‌کشاند، سلامت فکری و عقیدتی افراد جامعه را نیز به مخاطره می‌اندازد و باعث می‌شود که افراد دچار شک و شبهه شوند و معتقد به ناکارآمدی نظام اسلامی شوند که این امر پایه‌های حکومت اسلامی را سست و لرزان کرده و به آن ضربه وارد می‌کند.

اسلام به عنوان یک مکتب آزادیهای گوناگون را حق طبیعی افراد دانسته که از جمله آنها آزادی عقیده است. منظور از آزادی عقیده این است که هر شخصی هر فکری اعم از اجتماعی، فلسفی، سیاسی و مذهبی را که می‌پسندد و یا آن را عین حقیقت می‌پندارد آزادانه انتخاب کند.

آزادی عقیده‌ای که اسلام آن را پذیرفته فقط در مرحله گزینش و انتخاب دین است و بسیاری از آیات دیگر مبین آن هستند. اما از نظر اسلام پس از انتخاب دین شخص باید تابع قوانین و مقررات آیینی که برگزیده است باشد و محدودیتهای ناشی از انتخاب خود را بپذیرد.

بنابراین در صورتی که به قوانین آن احترام نگذارد و آنها را رعایت نکند محکوم شدنش به مجازاتهای مقرر در آن طبق التزام آگاهانه و آزادانه‌اش بوده و منافاتی با آزادی پذیرش اولیه‌اش ندارد.

این کتاب در سه بخش تنظیم شده است. بخش اول کتاب به بررسی مفهوم ارتداد و پیشینه تاریخی آن می‌پردازد. بخش دوم به بررسی فقهی ارتداد می‌پردازد و در بخش سوم فلسفه احکام ارتداد و رابطه آزادی عقیده و احکام ارتداد مورد توجه قرار گرفته است.

انتشارات امیرکبیر این کتاب را در ۱۹۷ صفحه با قیمت ۳۵۰۰ تومان منتشر کرده است.

منبع:منا