نگاهي گذرا به کتاب «بررسي فقهي اصل در روابط خارجي دولت اسلامي» ضرورت بررسي فقه شيعه در عرصه سياسي

چکیده:

چاپ نخست کتاب «بررسي فقهي اصل در روابط خارجي دولت اسلامي» تاليف سيدجواد ورعي از سوي پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر و روانه بازار نشر شد./

به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين كتاب به يكي از مباحث اساسي روابط بين‌المللي مي‌پردازد و اصل بنيادين روابط دولت اسلامي با دولت‌هاي غير اسلامي را از ديدگاه فقه اماميه جست‌وجو مي‌كند.

كتاب حاضر، به بررسي فقهي «قاعده بنيادين در روابط بين‌المللي دولت اسلامي» پرداخته و آن را به صاحبان فكر و انديشه و مسوولان و دست‌اندركاران سياست خارجي ارايه مي‌كند. در واقع، کتاب «بررسي فقهي اصل در روابط خارجي دولت اسلامي» بر آن است تا پاسخ دهد كه اصل و قاعده بنيادين در روابط دولت اسلامي با دولت‌هاي غيراسلامي چيست، آيا «جنگ و جهاد» است يا «صلح و همزيستي مسالمت‌آميز» يا هيچ‌يك، بلكه مبناي روابط «مصلحت اسلام و مسلمانان» است، آيا مي‌توان يكي از عناصر سه ‌گانه ياد شده را به عنوان اصل و قاعده از كتاب و سنت استنتاج كرد تا مبناي تنظيم روابط خارجي دولت اسلامي با دولت‌هاي غيراسلامي قرار گيرد؟

پرسش‌هاي ديگري كه در اين كتاب مطرح شده به اين قرارند:
ـ آيا مفهوم «جهاد» با «جنگ و درگيري» متعارف، يكسان است يا نه؟
ـ آيا «صلح و همزيستي مسالمت‌آميز» همان رابطه «دوستانه و ولايي» است كه در كتاب و سنت از آن سخن گفته شده است؟
ـ آيا قاعده «مصلحت» به عنوان مبناي روابط خارجي،‌ داراي اصول، ضوابط و ملاكايي اند تا آن را در چارچوبي معين منضبط كند يا نه؟

براساس مطالعات و پژوهش نويسنده اين اثر، «در متون رايج فقهي و تفسيري اماميه و حتي اهل سنت، طرح چنين پرسشي و پي‌گيري چنين بحثي به چشم نمي‌خورد. برخي نويسندگان و پژوهشگران اهل سنت در دوران معاصر و در آثار خويش، چنين پرسشي را مطرح كرده‌اند. بعضي در پاسخ، جنگ و جهاد را به عنوان اصل بنيادين از كتاب و سنت استخراج كرده‌اند و بعضي صلح و همزيستي مسالمت‌آميز را. اما در ميان دانشمندان و پژوهشگران شيعي، اين پرسش كمتر مطرح شده و تنها در حد نگارش چند مقاله يا فصلي از اين كتاب و احتمالا متاثر از رواج اين بحث در ميان اهل سنت است. البته براي يافتن پاسخ اين پرسش مي‌توان به آثار و تاليفات فقهي و تفسيري مراجعه كرده و از شواهد و قرائن دريافت كه گروهي اصالت را از آن جنگ و جهاد مي‌دانند و برخي ديگر اصالت را با صلح و همزيستي مسالمت‌آميز.»

نويسنده در اين پژوهش با بررسي دقيق دلايل قائلان به «اصالت جنگ و جهاد» و نيز دلايل طرفداران «اصالت صلح و همزيستي مسالمت‌آميز» حتي دلايلي كه ممكن است براي هر دو نظريه مورد استناد قرار گيرند، به دفاع از نظريه برگزيده خويش مي‌پردازد و آن را مدلل مي‌كند. در عين حال، فرضيه جديدي را نيز پيش‌روي محققان مي‌نهد.

فرضيه‌اي كه در اين پژوهش دنبال مي‌شود، در مرحله نخست قاعده «صلح و همزيستي مسالمت‌آميز» است، ولي چون اين فرضيه با پرسش‌ها و ابهاماتي روبه‌روست كه اثبات آن بدون پاسخ به پرسش‌ها و رفع ابهام‌ها دشوار مي‌نمايد، در مرحله دوم فرضيه جديدي با نام «قاعده مصلحت مبناي روابط خارجي دولت اسلامي با دولت‌هاي ديگر» را مطرح مي‌كند و به اثبات آن مي‌پردازد.

كتاب حاضر در چهار فصل سامان يافته است. كليات، اصالت جنگ و جهاد، اصالت صلح و مصلحت مبناي روابط، عناوين فصول چهارگانه اين اثرند.

چاپ نخست كتاب «بررسي فقهي اصل در روابط خارجي دولت اسلامي» با شمارگان 1000 نسخه، 182 صفحه و به بهاي 28000 ريال راهي بازار نشر شد.

منبع: ایبنا