تاکید صالحی بر ارائه ایده‌های نو در خانه کتاب و ادبیات ایران

به گزارش "پایگاه اطلاع رسانی کتاب ناب" به نقل از خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست اعضای هیئت‌امنای خانه کتاب و ادبیات ایران با حضور سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، دوشنبه (۲۴ دی‌ماه) در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.

صالحی ضمن تبریک سالروز میلاد حضرت علی (ع) با اشاره به موضوع ادغام سه موسسه و شکل‌گیری خانه کتاب و ادبیات ایران بیان کرد: اکثر برنامه‌های معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در خانه کتاب و ادبیات ایران اجرا می‌شود؛ مانند نمایشگاه‌های ملی و استانی، جوایز ادبی و حمایت‌ها، خدمات در حوزه اطلاع‌رسانی نشر کشور و اهالی نشر و حوزه کتاب. بنابراین در عمل، معاونت امور فرهنگی، کارهای اصلی خود را در خانه کتاب و ادبیات ایران انجام می‌دهد.

وی با تاکید بر نقش خانه کتاب و ادبیات ایران در اجرای برنامه‌ها و رویدادهای حوزه کتاب، افزود: برنامه‌های معاونت امور فرهنگی در موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، متمرکز شده است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره جایگاه معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، گفت: معاونت امور فرهنگی در بین معاونت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، از جایگاه درخورتوجهی برخوردار است.

صالحی با اشاره به بحث کتاب به‌عنوان یکی از حوزه‌های مسئولیتی خانه کتاب و ادبیات ایران ادامه داد: بارها گفته‌ام، شاید این حس وجود دارد که مقام مقام معظم رهبری به برخی حوزه‌ها، پیوستگی و چسبندگی وجودی دارند اما کاملاً مشخص است که دو حوزه قرآن و کتاب برای ایشان یک معنای خاص و دیگری دارد.

این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، با تاکید بر جایگاه کتاب بیان کرد: کتاب، همیشه ماده تمدن بوده و هر وقت این ماده، فعال است، آن ماده نیز فعال است؛ همچنین هر زمان آن ماده یعنی کتاب به هم می‌ریزد آن ماده نیز به‌هم می‌ریزد. هرچند کتاب از نظر ابزار عرضه، متفاوت باشد اما آنچه از نظر تفکر مدون، به‌هم پیوسته و بافدار دارد و پراکندگی و تکه‌تکه خوانی‌هایی که دانش می‌آورد اما دانش و معرفت نه؛ کتاب است که ماده تمدن است.

صالحی با بیان این مطلب که مسئولیت اعضای هیئت امنای خانه کتاب، حفظ کتاب است، درباره ارتباط ایران و ادبیات فارسی گفت: اگر ایران بدون ادبیات، دیگر ایران نیست. ایران را با ادبیات می‌شناسند و در این حوزه نیز خانه کتاب و ادبیات است که مسئولیت دارد.

وی با تاکید بر ظرفیت‌های اعضای هیئت‌امنای خانه کتاب و ادبیات ایران در حوزه کتاب و ادبیات، افزود: قوه‌عاقله، شامل ظرفیت‌های فردی و ظرفیت‌های ارتباطی جمعی، بسیاربسیار می‌تواند موثر باشد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اقدامات و برنامه‌های خانه کتاب و ادبیات ایران تا پایان سال جاری و چند ماه ابتدای سال آینده، بیان کرد: برگزاری چند رویداد، ازجمله جایزه جلال آل‌احمد، جایزه کتاب سال و جایزه جهانی کتاب سال، جشنواره‌های ادبی فجر و در ادامه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، چند ماه پُرکاری در پیش دارند.

وی بر ارائه ایده‌های جدید و پرورش و تکمیل ایده‌های گذشته از سوی اعضای هیئت‌امنای خانه کتاب و ادبیات ایران به‌عنوان حوزه نرم‌افزاری، تاکید کرد.

هیئت‌امنای خانه کتاب راهنمای معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ است

در ادامه این نشست، محسن جوادی، در شرح گزارش اقدامات خانه کتاب و ادبیات ایران بیان کرد: رویکرد کلی در دوره جدید مدیریت خانه کتاب و ادبیات ایران، تقویت، توسعه و تداوم برنامه‌ها و ادامه همان مسیری است که فکر می‌کردیم، صحیح و مفید بوده است؛ به‌عبارت دیگر به عقب برنگردیم اما به‌طور طبیعی به اقتضا دوره پیش رو، احتمالاً برنامه‌های جدید نیز وجود داشته باشد.

وی ادامه داد: اعضای هیئت‌امنا، جمع فرهیخته‌ای در حوزه نشر کتاب و ادبیات است و از تجربه و راهنمای آن‌ها استفاده خواهد شد.

رئیس هیئت‌امنای خانه کتاب و ادبیات ایران، با اشاره به جایگاه این موسسه بیان کرد: می‌دانیم بخش اصلی فعالیت‌های معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در خانه کتاب و ادبیات ایران، انجام می‌شود؛ بنابراین بودجه درخور توجه معاونت، در این موسسه هزینه می‌شود.

به‌گفته جوادی، بنابراین هیئت امنای خانه کتاب و ادبیات ایران، به‌نحوی راهنمای معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

سرپرست معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: به هر دو جنبه «الزامی» و «نتیجه اقدامات» توجه داریم؛ به‌عبارت دیگر باید به دستاوردهای ملموس در حوزه نشر و کتاب، همچنین فعالیت‌های خانه کتاب و ادبیات ایران تمرکز داشته باشیم. باید نشر و مصرف کتاب را افزایش دهیم؛ ازجمله با برگزاری نمایشگاه‌های استانی و راه‌هایی که پیش‌تر پیموده نشده است.

تدوین برنامه‌های کوتاه و بلندمدت برای خانه کتاب و ادبیات ایران

در ادامه این نشست، ابراهیم حیدری، با اشاره به دیدار و برگزاری نشست و رایزنی با افراد صاحب‌نظر داخل و بیرون از مجموعه خانه کتاب و ادبیات ایران، درباره تدوین راهبرد مدیریتی این مجموعه ادامه داد: براساس کلان‌برنامه‌های وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، به‌عنوان چراغِ راه و تعیین‌کننده رویکردهای مدیریتی، تلاش شده تا فعالیت‌ها، اقدامات و برنامه‌ها را طراحی کنیم.

به‌گفته وی، علاوه برکلان برنامه‌های وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی، براساس برنامه هفتم توسعه و برنامه‌های ریاست جمهوری، برای شناسایی سنجه‌های مختلف، مباحث خانه کتاب و ادبیات ایران را آسیب‌شناسی شده است. براساس نتایج آسیب‌شناسی، کارگروه اولیه را با توجه به دریافت دیدگاه صاحب‌نظران نشر و قلم تشکیل دادم در نهایت یک پیش‌نویس تهیه و در ادامه یک کلان‌برنامه پنج‌ساله و یک کلان‌برنامه یک‌ساله تدوین شده است.

نمایشگاه کتاب استانی فقط یک فروشگاه کتاب نیست

در ادامه این نشست احمد مسجدجامعی، به نقد، توزیع واطلاع‌رسانی کتاب به‌عنوان سه ماموریت اصلی خانه کتاب و ادبیات ایران اشاره و پیشنهاد کرد، خانه کتاب و ادبیات ایران در فصل جدید، برای جمع‌آوری و تدوین تجربیات گذشته این مجموعه، برنامه‌ریزی کند.

وی به تاثیرات گسترده نمایشگاه‌های کتاب استانی تاکید کرد و ادامه داد: نمایشگاه کتاب استانی، با توجه به تاثیرات ظریف آن، نباید به‌عنوان یک فروشگاه کتاب قلمداد شود.

علی‌اکبر اشعری، در ادامه این نشست، بر ظرفیت اطلاعات سامانه‌های نمایشگاه مجازی کتاب و دیگر سامانه‌های آماری خانه کتاب و ادبیات ایران برای سیاست‌گذاری‌های کلان در حوز نشر تاکید کرد و گفت: کاستی‌های حوزه کتاب باید کاسته شود؛ ازجمله مسئله شمارگان.

به‌گفته وی، بنابراین باید اقدامات و برنامه‌ها در خانه کتاب و ادبیات ایران، اوج پیدا کند. باید برای کتاب کار و فکر کرد. ناامید نیستم و فکر می‌کنم اوضاع خانه کتاب و ادبیات ایران، خوب است و می‌توان کارهای بسیاری انجام داد.

نمایشگاه کتاب استانی احیا شود

محسن چینی‌فروشان در ادامه این نشست، با تاکید بر احیای نمایشگاه‌های کتاب استانی گفت: نمایشگاه‌های استانی کتاب با توجه به تاثیر آن بر افزایش دسترسی مردم استان به کتاب بسیار مهم است.

وی با اشاره به برنامه‌های کوتاه، میان و بلندمدت مدیرعامل جدید خانه کتاب و ادبیات ایران، افزود: این برنامه‌ها برای آینده خانه کتاب و ادبیات ایران، بسیار ارزشمند خواهد بود.

چینی‌فروشان بر تلاش برای جلب مشارکت بخش خصوصی در فعالیت‌های فرهنگی ازجمله در حوزه کتاب و نشر تاکید و بیان کرد: جلب مشارکت بخشی خصوصی، برای پیشگیری از برخی مسائل نیازمند آیین‌نامه است؛ البته جلب مشارکت بخش دولتی در حوزه کتاب و نشر نیز با اهمیت است و باید دیده شود.

وی به نقش اساسی نظام آموزش و پرورش در توسعه فرهنگ کتاب و کتابخوانی اشاره و بیان کرد: عمده تلاش‌ها برای مطالعه باید در مدارس پیگیری شود اما به نظر می‌رسد آموزش و پرورش در این زمینه به‌اصطلاح خود را کنار کشیده است؛ درحالی‌که پیش‌تر کتابخانه‌های مدارس فعالیت درخورتوجهی داشتند. معتقدم سینما و کتاب کودک، با آموزش و پرورش زنده است.

عضو هیئت‌امنای خانه کتاب و ادبیات ایران، افزود: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و کانون پروش فکری کودکان و نوجوانان، می‌توانند کنار خانه کتاب و ادبیات قرار گیرند.

چینی‌فروشان ادامه داد: هرچند اقبال به فضای مجازی، شمارگان کتاب کاغذی را کاهش داده اما معتقدم اگر اقدامات خوبی انجام شود، کتاب همچنان جایگاه خود را دارد؛ همان‌طور که کتاب‌های ۱۰ یا ۱۰۰۰ نسخه‌ای در حوزه کودک و بزرگسال، همچنان در بازار کتاب وجود دارد.

وی همچنین بر موضوع حمایت از خالقان اثر در تدوین برنامه‌های کوتاه، میان و بلندمدت خانه کتاب و ادبیات ایران تاکید کرد.

اقدامات خانه کتاب با با معیار «دستاوردهای ملموس» حفظ یا حذف شود

لادن حیدری در ادامه این نشست با بیان اینکه باید به معیار «دستاوردهای ملموس» در تداوم یا توقف اقدامات گذشته خانه کتاب و ادبیات ایران توجه کرد، گفت: دو موضوع رویکرد نوآورانه و حذف یا اصلاح مسیرهایی که از ادوار گذشته ادامه پیدا کرده با توجه به دو معیار نتیجه و هزینه باید در نظر گرفته شود.

در ادامه این نشست، علی‌اصغر محمدخانی با اشاره به سیر تحول ۳۰ ساله خانه کتاب و ادبیات ایران، بیان کرد: خانه کتاب ابتدا برای اطلاع‌رسانی آمار کتاب و نشر ایجاد شد. در ادامه با همراهی آقای مسجدجامعی، به موضوع نقد کتاب با هدف معرفی و کمک به مخاطب برای شناسایی بهتر کتاب، توجه و در نتیجه ۸ نشریه کتاب‌ماه منتشر شد.

وی افزود: بعد از یک‌سال، متوجه شدم انتشار این دست مطالب به دلیل مسائل متعدد در نقد کتاب، چندان موثر نیست؛ چراکه گفت‌وگو در این زمینه نقد کتاب جریان پیدا نمی‌کند.

خانه کتاب باید محل آرامش اهالی کتاب باشد

محمدخانی با بیان اینکه خانه کتاب باید محل آرامش اهالی کتاب باشد، ادامه داد: آیا خانه کتاب طی چند گذشته، محل آرامش اهالی فرهنگ بوده؟ آیا گفت‌وگویی بین اهالی فرهنگ در این خانه گسترده شده است؟ باید کار کرد تا خانه کتاب، به خانه خانواده اهل فرهنگ تبدیل شود؛ به‌عبارت دیگر از هر طیفی در این خانه حاضر و مشارکت داشته باشند.

وی بر مولفه اعتبار در حوزه فرهنگ، احیا تعاملات فرهنگی از طریق خانه کتاب و ادبیات ایران تاکید کرد. باید از وضعیت کتاب در ایران ارزیابی داشته باشیم آیا ارزیابی‌هایی که داریم، به واقعیت نزدیک است. درباره کتاب‌های پُرفروش به تحلیل روان‌شناسی و جامعه‌شناسی نیاز داریم.

محمدخانی، بر ایجاد پیوند، میان خانه سینما، خانه موسیقی و خانه تئاتر، تقویت نقد کتاب، حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب تاکید کرد. وی همچنین به ارزیابی جوایز ادبی و تقویت رویدادها و شناسایی نقاط قوت و ضعف و تعامل با دانشگاه‌ها با هدف بهبود وضعیت کتاب اشاره کرد.

به‌گفته وی، پیگیری اطلاع‌رسانی مطلوب و توزیع مناسب کتاب در خانه کتاب و ادبیات ایران بسیار با اهمیت است.

باید برای بهبود وضعیت تالیف فکری کرد

در ادامه علی‌محمد مودب، خانه کتاب و ادبیات ایران را از پایگاه‌های اصلی ادبیات دانست و بیان کرد: برای بهبود وضعیت تالیف، باید فکری کرد. مولفان و صاحب‌نظران در حوزه خلاقیت به دروازه‌بانی محتوا توجه کنند. خط تالیف همیشه باید تقویت شود. با توجه به وضعیت فعلی، تالیف به حمایت نیاز داریم.

وی افزود: باید از آموزش و پرورش برای فعالیت در حوزه کتاب مطابه کرد؛ علاوه براین آموزش و پرورش و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری چقدر خود را مقابل ادبیات خلاق و آفرینندگی مسئول می‌دانند؛ خانه کتاب و ادبیات ایران باید این مطالبه‌گری را داشته باشد.

در ادامه این نشست آزاده نظربلند، بر تقویت تعاملات بین خانه کتاب و ادبیات ایران، معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور برای بهره‌مندی از ظرفیت‌ها و اقدامات مختلف و متعدد تاکید کرد.

وی افزود: می‌توان از این ظرفیت‌ها در حوزه فناوری اطلاعات برای شکل دادن یک زیست‌بوم اقتصاد نشر کشور استفاده کرد؛ به‌عبارت دیگر «مصرف کتاب» مورد توجه قرار گیرد و اطلاعات مصرف کتاب، تحلیل شود.

نظربلند، سامانه نمایشگاه مجازی کتاب تهران، سامانه بازار کتاب، برخی بخش‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ازجمله کانون‌های فرهنگی هنری مساجد یا کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ازجمله بانک‌های اطلاعاتی برای تحلیل مصرف کتاب هستند.

عضو هیئت‌امنای خانه کتاب و ادبیات ایران، بانک اطلاعاتی این مجموعه را کمک درخور توجهی برای اداره کتاب با هدف پیشگیری از آمارسازی و کتابسازی دانست.

+