به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فرهیختگان، کافی است سری به کتابفروشی‌ها بزنید یا همین نمایشگاه کتابی که گذشت، دقیقا متوجه می‌شوید چقدر قیمت کتاب در مقایسه با چند سال پیش یا اصلا همین چند ماه پیش متفاوت شده و بالا رفته است، حرف‌های زیادی زده می‌شود، کاغذ و زینک گران شده، هزینه چاپخانه‌ها بالا رفته پس ناشر متاثر از این اتفاق‌ها مجبور است قیمت کتاب را افزایش دهد. در این میان البته بعضی‌ها هم کارهای دیگری می‌کنند، چاپ‌های قدیمی‌شان را دست‌کاری می‌کنند و با برچسب زدن قیمت روی قیمت قبلی، کتاب را به فروش می‌رسانند. حرف‌مان در این گزارش زدن برچسب نیست، حرف‌مان این است که با آمار، تغییرات را بگوییم. مطمئنا تنها صحبتی که می‌تواند روی مخاطب تاثیر بگذارد تا تفاوت قیمت‌ها را تنها در دو سال متوجه شود، همین آمار است. آماری که دو ماه ابتدایی سال‌های 96، 97 و 98 را نشان می‌دهد. سال 96‌، همان سال انتخابات ریاست‌جمهوری را داشتیم و مطمئنا نامزدهای انتخاباتی برای تبلیغات، احتیاج به کاغذ داشتند. قیمت کاغذ در آن زمان تقریبا بندی 96 هزار تومان بود، ولی در ابتدای سال 97 به بندی 170 هزار تومان هم رسید، اما این پایان ماجرای قیمت کاغذ نبود، بلکه قیمت در انتهای سال 97 با یک رشد صعودی به بندی 450 هزار تومان هم رسید و درحال حاضر و با اطلاعاتی که در مرکز اطلاعات کاغذ آمده‌، قیمت هر بند کاغذ به 470 هزار تومان رسیده است و البته قیمت کاغذ تا بندی 500 هزار تومان هم رسیده بود! قیمت سال 96 که بندی 70 هزار تومان بود، قیمت کتاب را هم در ثبات نگه داشت ولی قیمت در سال‌های 97 و 98 رکورد زده است و آمار نشان می‌دهد چقدر افزایش قیمت داشته است و این افزایش به 90 درصد رشد قیمت کتاب هم رسیده است. در این گزارش مقایسه‌ای داشته‌ایم بین دو ماه ابتدایی سه سال متوالی از 96 تا 98، تا بدانیم درصد تغییرات در این سال‌ها و در مقایسه با هم چقدر بوده است. یک نکته در آمارهای سایت خانه کتاب این است که مقایسه این آمار در ماه‌های مختلف در برخی موارد با هم تناقض دارد.

آمار قیمت کاغذ

شاید برای خیلی از افرادی که این گزارش را می‌خوانند، قیمت کاغذ مهم نباشد و بگویند هر چقدر می‌خواهد قیمت کاغذ گران شود، اما مطمئنا برای کسانی که در حوزه چاپ و نشر فعالیت می‌کنند یا حتی کسانی که علاقه‌مند به خرید کتاب، روزنامه و مجله هستند این مساله مهم است. فکر کنید شما یک کتاب را در سال 96 با قیمت 10 هزار تومان می‌خرید و اگر الان همان کتاب بخواهد تجدیدچاپ شود، قیمتش پنج یا 6 برابر شده است!

با نگاهی به قیمت کاغذ در سال‌های 96 تا 98 متوجه می‌شویم قیمت کاغذ از بندی 70 هزار تومان در سال 96 به بندی نزدیک به 500 هزار تومان در سال 98 رسیده است. تغییراتی که مطمئنا با هیچ اصولی قابل هضم نیست که چرا باید آنقدر تغییرات صورت بگیرد و کسی هم این موضوع را گردن نگیرد و به‌جای کنترل نوسانات بازار کاغذ، به مسائل دیگر توجه شود!

محمدرضا دربندی که مدیرکل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت ارشاد است، علت گرانی‌های کاغذ را در چهار چیز عنوان کرده و گفته است: «علت اول آن را سیر نزولی تولید کاغذ در کل جهان می‌داند که مرتبط با مسائل محیط‌زیستی است و علت دوم آن داخلی است که محیط‌زیست اجازه قطع درختان برای تولید کاغذ را نمی‌دهد و علت سوم گرانی دلار است که طبعا بر گرانی کاغذ تاثیر می‌گذارد و علت چهارم احتکار برخی از تجار داخلی است.» اما نکته‌ای که به صحبت‌ها دربندی وارد است، این موضوع است که اگر مسئولان کنترلی بر بازار کاغذ داشتند، می‌توانستند همان زمانی که در اوایل سال 97‌، کاغذ از بندی 70 هزار تومان به بندی 150 هزار تومان رسید، کنترل بازار را به‌دست می‌گرفتند تا به قول خودشان محتکران و دلالان نتوانند قیمت کاغذ را چندین برابر کنند.

فروردین 96

در فروردین 1396، تعداد 2993 عنوان کتاب منتشر شده است، تعداد کتاب‌های عمومی منتشرشده در این سال 1812 عنوان، تعداد کتاب‌های کودک 879 عنوان، تعداد کتا‌ب‌های کمک درسی 302 عنوان، متوسط شمارگان کتاب 1587 عنوان بوده است و متوسط قیمت هم 12 هزار 719 تومان بود.

فروردین 97

در فروردین 97، 3444 عنوان کتاب منتشر شده است که از این میان، 2351 عنوان سهم کتاب‌های عمومی، 669 عنوان سهم کتاب‌های کودک و نوجوان، 424 عنوان سهم کتاب‌های کمک درسی، میانیگن شمارگان 1447 و میانگین قیمت 17530 تومان بوده است.

فروردین 98

در فروردین 98، تعداد 2624 عنوان کتاب منتشر شده است، تعداد کتاب‌های عمومی 1644 عنوان، 572 عنوان کتا‌ب‌های کودک و نوجوان، 408 عنوان کتاب‌های کمک درسی، میانیگین شمارگان 1087 عنوان و متوسط قیمت 23 هزار و 711 تومان بوده است.

شرح جدول و مقایسه

با مقایسه تعداد کتاب‌ها در فروردین‌ماه این سه سال، متوجه می‌شویم تعداد کتاب‌ها در فروردین 97 بیشتر از دو سال 96 و 98 بوده است، اما آمار سال 98 نگران‌کننده می‌شود و تعداد کتاب‌ها در کل به 2624 عنوان رسیده است و درصد تغییر آن به نسبت سال 96 به منفی 13 درصد رسیده است، میانگین شمارگان در دو سال 97 و 98 کاهش داشته اما این کاهش در سال 98 چشم گیرتر است و تقریبا 31 درصد میانگین شمارگان در سال 98 به نسبت سال 96 کاهش داشته است. اما مساله بعدی قیمت است که مطمئنا مهم است و رشد زیادی داشته است. با مقایسه بین فروردین 96 و فروردین 98 متوجه می‌شویم تغییر قیمت 87 درصد بوده است!

اردیبهشت 96

در اردیبهشت 96 تعداد 7906 عنوان کتاب منتشر شده است، که سهم کتاب‌های عمومی 5757 عنوان، کتاب‌های کودک 993 و کتاب‌های کمک درسی 1156 عنوان بوده است، متوسط شمارگان 1274 و قیمت متوسط کتاب 17199 تومان بوده است.

اردیبهشت 97

در اردیبهشت 97، 8 هزار و 901 کتاب منتشر شده است، تعداد کتاب‌های عمومی 6377 عنوان، تعداد کتاب‌های کودک و نوجوان 1314، تعداد کتاب‌های کمک درسی 1210 عنوان، میانگین شمارگان 1323و میانگین قیمت هر کتاب 18 هزار 415 تومان بوده است.

اردیبهشت 98

در اردیبهشت 98، 7250 عنوان کتاب منتشر شده است که از این تعداد 5147 عنوان کتاب‌های عمومی، 788 عنوان کتاب‌های کودک و نوجوان، 1315 عنوان کتاب‌های کمک‌درسی، میانیگن شمارگان در این ماه 1175 و میانگین قیمت کتاب‌ها 33998 تومان بوده است.

شرح جدول و مقایسه

اردیبهشت همیشه به‌خاطر نمایشگاه کتاب، ماه رونق و به‌قولی گل سرسبد برای اهالی نشر است و تقریبا همیشه تعداد عناوین کتاب‌ها در این ماه به نسبت ماه‌های دیگر بیشتر است، اما مقایسه آمار در اردیبهشت این سه سال چیز دیگری می‌گوید، تعداد کل کتاب‌ها در سال 98 به نسبت سال 96‌، کاهش 8 درصدی داشته است و از 7906 عنوان به 7250 عنوان رسیده است. تنها نکته در تعداد کتاب‌ها مربوط به کتاب‌های کمک‌درسی است که طی سه سال رشد 14 درصدی داشته است و از 1156 به 1315 عنوان رسیده است! شمارگان هم باز کاهش 8 درصدی دارد و از 1274 به 1175 رسیده است. اما بحث شیرین قیمت و مقایسه بین سال‌های 96 تا 98، افزایش 98 درصدی قیمت را نشان می‌دهد که از 17 هزار و 199 تومان به 33 هزار و 994 تومان رسیده است!

منبع +