رییس جمهور در مراسم روز دانشجو: دانشگاه باید پرچمدار علم و دانش و آزادی و نقادی خردمندانه باشد

رییس جمهور در مراسم روز دانشجو در دانشگاه شهید بهشتی گفت: این آرزوی دولت تدبیر و امید است که دانشگاه علاوه بر اینکه پرچمدار علم و دانش باشد، همچنان پرچمدار آزادی و نقادی خردمندانه در این سرزمین نیز باشد.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر روحانی در مراسم ۱۶ آذر، روز دانشجو در دانشگاه شهید بهشتی، تصریح کرد: نقد دولت حق مسلم دانشجویان است و نقد دلسوزانه راه بهتر را به دولتمردان معرفی می‌کند و علاوه بر آن دانشجو و دانشگاه باید نقاد جامعه و فرهنگ جامعه نیز باشند.
رییس جمهور افزود: دولت تدبیر و امید همه تلاشش بر آن است که استفاده بهتری از فضای دانشگاه به نفع کشور و مردم ایران، ملت‌های منطقه، جهان اسلام و همه مستضعفین بشود.
متن کامل سخنان رییس جمهور در مراسم روز دانشجو به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا و نبینا محمد و آله الطاهرین و صحبه المنتجبین
بسیار خرسندم که در سال تحصیلی جدید، بار دیگر موفق شدم تا در جمع دانشجویان، اساتید و فرهیختگان حضور داشته باشم.
روز ۱۶ آذر روز آزادی، استقلال و حاکمیت ملی است
روز ۱۶ آذر، روز دانشجوست. روزی که یادآور حادثه ۶۰ سال پیش در دانشگاه تهران، فداکاری و ایثار این قشر پیشتاز در برابر استبداد و استعمار است. ۱۶ آذر روز آزادی، استقلال و حاکمیت ملی است. از ۶۰ سال پیش و بعد از حماسه و قهرمانی دانشجویان در ۱۶ آذر سال ۱۳۳۲ تا به امروز، حرکت‌های بسیار عظیم و بزرگ و سرنوشت‌سازی به دست دانشجویان و اساتید تحقق یافته است. اصولاً از انقلاب مشروطه تا امروز همواره مردم ایران و بویژه نسل جوان و دانشجویان در برابر مساله مهم حاکمیت ملی،‌ استقلال و مبارزه با استبداد و استعمار، ایستادگی و مقاومت خود را نشان داده است.
۱۵ خرداد ۱۳۴۲ و همه حوادث دانشگاهی بعد از ۱۵ خرداد در دانشگاه‌های مختلف، که خود من از سال‌های ۴۷ و ۴۸ تا ۵۲ که در دانشگاه تهران بودم، شاهد این جنبش در سراسر دانشگاه‌های ایران بویژه تهران بودم و البته اشکالی ندارد در پرانتز بگویم که دانشگاه تهران آن زمان پیشتاز بود. البته امروز همه دانشگاه‌ها در صف مقدم کنار یکدیگر در برابر استعمار، استبداد و هرگونه مداخله خارجی با قدرت ایستاده‌‌اند.
دانشگاه خانه احزاب نیست، اما کارگاه سیاست است
عزت‌خواهی که شعار شماست، به حق و عدالت‌خواهی و آزادی‌طلبی و استقلال‌خواهی، آرمان بلند این ملت و جوانان غیور این سرزمین است. دولت تدبیر و امید همه تلاشش بر آن است که از فضای دانشگاه استفاده بهتری به نفع این کشور، این ملت، این مرز و بوم و ملت‌های منطقه، جهان اسلام و همه مستضعفین بشود. این آرزوی این دولت است. دانشگاه پرچمدار علم و دانش است که در سخنان امروزم بر این نکته تأکید بیشتری خواهم کرد. دانشگاه پرچمدار آزادی و نقادی خردمندانه، در این سرزمین است. درست است که دانشگاه خانه احزاب نیست، اما کارگاه سیاست است.
البته سیاست نه به مفهوم رایج امروزش که تسابق و رقابت در به دست آوردن قدرت است، بلکه سیاست به همان مفهوم مرسوم فرهنگ اسلامی ایرانی ما که معنای تدبیر منزل و حکمت عملی دارد یعنی سیاست به مفهوم بهتر اداره کردن کشور.
دانشجویان ما دیده‌بان علم و سیاست‌ هستند. هر کجا که حرکتی در این کشور، اعم از دولت یا هر نهاد دیگری از مسیر عقلانیت، خردورزی و منافع ملی فاصله می‌گیرد، صدای رسای دانشجو برای جلوگیری از انحراف بلند خواهد بود.
حق مسلم دانشجویان عزیز است که دولت را نقد کنند. نقدی دلسوزانه که راه بهتر را به دولتمردان معرفی کند. علاوه بر آن، دانشجو و دانشگاه باید نقاد جامعه و فرهنگ جامعه نیز باشند. ما باید با راه و روش ریا و نفاق، با راه و روش دروغ، اتهام، افراط و افراط‌گری باید نقادانه برخورد کنیم و همه را به مسیر عقلانیت و اعتدال، توسعه، پیشرفت، عدالت، آزادی دعوت کنیم.
بنابراین ملت ایران نسل جوان ما و پیشتازان جامعه یعنی دانشجویان همواره به دنبال آرمان‌خواهی و تحقق آرمان‌های بلندی هستند که در رأس آن حاکمیت ملی، استقلال،‌ آزادی، پیشرفت و توسعه کشور و همچنین حراست و حفاظت از هویت ایرانی اسلامی این سرزمین است. ما در پی همه این آرمان‌ها باید سخت‌کوش باشیم، اما بین آرمان و واقعیت همانطور که مقام معظم رهبری بر آن تأکید کردند، باید توازن برقرار کنیم، واقعیت‌ها را باید ببینیم و بشناسیم. ما در دنیای بسیار پرچالشی زندگی می‌کنیم. ما باید امکانات خود را به خوبی بشناسیم، توانمندی خود را به خوبی بدانیم، جهان و منطقه را هم به خوبی بشناسیم، نظم حاکم بر جهان را نیز به خوبی بشناسیم زیرا ما می‌خواهیم با جهان در حال تعامل سازنده و مثبت باشیم.
درست است که باید نگاه اصلی ما به درون باشد، راست است که قدرت اصلی ما از داخل جامعه، سرزمین و ایران عزیز منشأ می‌گیرد، اما باید بدانیم با توجه به تأثیرگذاری ملت بزرگ این سرزمین و آثار انقلاب اسلامی در منطقه و جهان و رسالت بلند فرهنگی و علمی که بر دوش داریم نمی‌توانیم دروازه‌های کشور را ببندیم.
ما باید با منطق و استدلال و با تکیه بر آرمان‌های خود و حقوق مسلم ملت ایران در برابر دیگران که می‌خواهند دروازه‌ها را به روی ما ببندند این دروازه‌ها را بگشاییم. در دنیای امروز قدرت ملی، بدون رابطه با جهان و همچنین توسعه و پیشرفت داخلی، بدون تعامل اقتصادی با جهان، نه تنها بسیار بسیار دشوار است که حتی گاهی ناممکن است. در دنیای امروز ما نمی‌توانیم اقتصادی داشته باشیم که با دنیای بیرون در ارتباط نباشد.
سیستم بانکی، پولی، اقتصادی، نظام صادرات و واردات کشور، حتی تأثیرگذاری ما در مسایل مهم منطقه و جهان، به یکدیگر وابسته هستند.
تأکید بر نقش تأثیر گذار ایران در جلوگیری از جنگ جدید در منطقه و سوریه
ما در جلوگیری از جنگ جدید در منطقه و در سوریه نقش تأثیرگذاری داشتیم. نقش ایران، روسیه و بسیاری از کشورهای منطقه از جمله لبنان، عراق و دیگران برای جلوگیری از جنگ خانمانسوز، بسیار تأثیرگذار بود. من اینجا نمی‌خواهم جمله‌ای بگویم که عده‌ای آن را تعبیر به خود شیفتگی بکنند، اما بدانید در دنیای امروز حتی کشورهای بزرگ برای حل مسائل منطقه، ناچارند در معادلات منطقه‌ای، قدرت ملت بزرگ ایران را مد نظر قرار دهند.
دانشجویان عزیز، اساتید بزرگوار
دولت تدبیر و امید در طول صد روز و اندی، حداقل یکی از گره‌های اصلی را که مربوط به ده سال گذشته در روابط خارجی بود، گشود و باز کرد. شما دیدید که در این تفاهم، چه کشورهایی عصبانی و ناراحت شدند. شما دیدید به صهیونیزم چه ضربه‌ای وارد شد.
ارتباط و تعامل سازنده با جهان به نفع ملت و کشور
بنابراین دولت با رهنمودها و حمایت‌های مقام معظم رهبری و با حمایت قاطع ملت ایران، اولین قدم مؤثر را در طول صد روز اول در زمینه ارتباط و تعامل سازنده با جهان به نفع ملت و کشور برداشت. ما می‌بینیم همه کشورهای منطقه که دوست ما یا متحد ما هستند، تا چه حد از این توافق ابراز خوشحالی می‌کنند و شما می‌بینید که برخی از کشورهایی که متأسفانه منافع بلندمدت خود را نمی‌بینند در کنار رژیم صهیونیستی تا چه حد عصبانی هستند.
بنابراین ما می‌بینیم که ملت و دانشگاه، آرمان‌ها را هرگز از یاد نبرده‌اند، حاکمیت ملی، استقلال، هویت ایرانی اسلامی، پیشرفت، توسعه و عدالت‌خواهی آرمان‌های بلند ماست که باید همه آنها را مطالبه کنیم. برای دستیابی به این آرمان‌ها، باید اصول و روش‌های اساسی را مدنظر قرار دهیم که اگر در تاکتیک و روش اختلاف داریم در مسایل کلان به اجماع نظر برسیم.
شعار ما این است که سانتریفیوژ باید بچرخد، اما زندگی مردم و اقتصاد هم باید بچرخد. دولت بر این وعده‌ای که به مردم داده تا آخر ایستاده است.
(رییس‌جمهور در واکنش به شعارهای انرژی هسته‌ای حق مسلم ماست؛) انرژی هسته‌ای! نه تنها انرژی هسته ای، که فناوری هسته‌ای و حتی غنی‌سازی هم حق مسلم ماست، اما در کنارش، پیشرفت و توسعه هم حق مسلم ماست، بهبود معیشت مردم و رفاه مردم نیز حق مسلم ماست، شکستن و ویران کردن ساختمان منحوس تحریم ظالمانه هم حق مسلم ماست.
دولت به همه وعده‌هایی که به مردم داده پایبند است
دولت به همه وعده‌هایی که به مردم داده پایبند است، اما برای دستیابی به اهدافمان نیاز به ایجاد اجماع داخلی داریم. ما نیاز به اجماع و همدلی داریم و به اینکه افکارمان را برای دستیابی به آرمان‌های بلندمان به هم نزدیک و نزدیکتر کنیم؛ همچنین باید آستانه تحملمان را برای همدیگر بالا ببریم.
اگر نتوانیم یک مسأله داخلی خودمان را با آرامش، عقلانیت و در چارچوب قانون با ایجاد اجماع داخلی حل کنیم، چطور می‌خواهیم مسائل و معضلات پیچیده منطقه و جهان را حل کنیم.
ما در بسیاری از مسایل به بردباری، صبر، تحمل و دقت نیاز داریم؛ باید یک مقدار از فضای احساسی فاصله بگیریم؛ با عقلانیت و اعتدال مسایل قابل حل و فصل است.
آنهایی که در دانشگاه فضای جنبش دانشجویی و حرکت سیاسی دانشگاه را هدایت کردند، شخصیت‌هایی چون آیت‌الله طالقانی، آیت‌الله مطهری، آیت‌الله بهشتی، مهندس بازرگان، دکتر علی شریعتی، دکتر مصطفی چمران و از این قبیل سرداران و عزیزان بودند؛ اینها پیشتازان حرکت دانشجویی و دانشگاه هستند. یادمان باشد آن زمان کسانی که هدایت حرکت دانشجویی را برعهده داشتند، نه ریالی دریافت می‌کردند و نه از دولت و حکومت دستور می‌گرفتند.
ما باید پیرو راه آن عزیزان باشیم، البته همه آن بزرگان و سردارانی که شما نام می‌برید از همت، باکری، خرازی، شهید بابایی، شهید ستاری، شهید صیاد شیرازی و همه بسیجیان قهرمان، آنها الگوهای بزرگ ما هستند. بسیج، منحصر در بسیج دانشجویی نیست، اگر بسیج را به معنای فدا کردن منافع شخصی و گروهی در پای منافع ملی و ‌اسلامی بدانیم، ما ۷۵ میلیون بسیجی در این کشور داریم. ما باید برای آینده کشورمان، به صورت عقلانی در چارچوب علم و دانش برنامه‌ریزی کنیم. مخصوصاً شما دانشگاهیان عزیز که دیده‌بان علم هستید، دیده‌بان عقلانیت هستید. باید قدرت ملی‌مان را بالا ببریم، بدانید بدون قدرت علمی و اقتصادی، قدرت ملی بالا نخواهد رفت. شما امروز می‌بینید که یک کشوری در آمریکای لاتین مثل برزیل با یک برنامه‌ریزی چند ساله در سال گذشته تولید ناخالصی داخلی‌اش حتی از روسیه بیشتر و بالاتر رفته است. می‌بینید در برزیل تولید ناخالص داخلی ۲۲۵۳ میلیارد دلار است، تولید ناخالص داخلی در روسیه ۲۰۳۰ میلیارد دلار است پس می‌بینید که ما هنوز به رقم هزار میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی فاصله داریم. اما ما به حول و قوه الهی و کمک شما دانشگاهیان و با توسعه علم، دانش و فناوری می‌توانیم به این رقم دست یابیم. ببینید آن روزهایی که وضع نفت ما خیلی خوب بود در سال‌های گذشته چقدر درآمد نفتی داشته‌ایم؟ ۷۰ میلیارد دلار که با بقیه درآمدهای ارزی ما حدود ۱۰۰ میلیارد دلار بوده است. شما می‌دانید ۴ شرکت دانش بنیان مثل «مایکروسافت»، «فیس بوک»، «اپل» و «گوگل» این چهار شرکت درآمدشان در سال گذشته چقدر بوده است؟ ۲۶۶ میلیارد دلار بوده است. شما دانشگاهیان هستید که باید اقتصاد دانش‌بنیان را توسعه دهید، این چیزی است که مقام معظم رهبری بر آن تأکید کردند، اقتصاد دانش‌بنیان. من بسیار خوشحالم که این خبر را در روز دانشجو به شما بدهم . برای اینکه شرکت‌های دانش بنیان ما فعال شود در سال‌های گذشته قوانین و مقررات خوبی وضع شده بود اما دعوا بین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از یک طرف و معاونت علمی و فناوری رییس‌جمهور از طرف دیگر باعث شده بود که هیچ یک از این مقررات اجرا نشود. این دو با هم دعوا می‌کردند، دعوا تا جایی که از هم شکایت می‌کردند. مقالات علمی ما خوب است اما این کار کافی است که مقالات علمی خوبی بنویسیم و چاپ کنیم؟ یا اینها را باید بیاوریم در مسیر فناوری و تجاری‌سازی، باید آثار این مقالات را در زندگی مردم بیاوریم.
این کار دانشگاه است و البته نهادهای دیگری که در کنار نهاد دانشگاه باید کمک کنند تا این کار را انجام دهند. قرار بود یک صندوقی تأسیس شود که مجلس شورای اسلامی قانونی را برای تأسیس صندوقی به نام صندوق نوآوری و شکوفایی گذراند، این صندوق بنا بود به شرکت‌های دانش‌بنیان تسهیلات لازم را بدهد تا این شرکت‌ها فعال شوند. همین شرکت‌ها هستند که اقتصاد آینده ما را خواهند ساخت و نوآوری ایجاد می‌کنند و همین‌ها هستند که به مراتب اگر حرکت‌شان را تنظیم کنیم درآمدهای ارزی‌شان در سال‌های آینده به مراتب از نفت و گاز بیشتر خواهد بود.
راه پیشرفت‌مان اینهاست، این صندوق با وجود قانون و بودجه ظاهراً کلید نداشت که قفلش باز شود. امروز بحمدالله کلید این صندوق که همفکری و هماهنگی بین دو وزیر محترم علوم،‌ تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش و پزشکی از یک طرف و معاونت فناوری ریاست جمهوری از طرف دیگر است، در دست هست و صندوق را باز کردیم. پولی که برای این صندوق تا امروز اختصاص یافته ۲۵ میلیارد تومان بوده که در مصوبه اخیر دولت این رقم را به ۲۰ برابر افزایش دادیم. این صندوق سال آینده ۵۰۰ میلیارد تومان بودجه و اندوخته خواهد داشت و به شرکت‌های دانش‌بنیان تسهیلات می‌دهد و یک حرکت جدید از ماه‌های آینده به حول و قوه الهی آغاز خواهد شد.
سیاست، سیاست‌ورزی و همه اقداماتی که دانشگاه می‌کند و تشکل‌های دانشجویی، مثل نقد شما به دولت، همه آنها روی چشم ماست، امروز ۱۶ آذر مصادف است با آخرین روزهای بودجه، امروز باید رقم بودجه را نهایی کنیم چون ما باید بودجه را تقدیم مجلس کنیم، والا من می‌خواستم یک فرصت بازتری بود تا بیشتر سخنان شما، انتقادات شما و نکات شما را می‌شنیدم. انشاء‌الله قول می‌دهم در حضور سوم تا قبل از پایان سال بتوانیم با فرصت بازتری از نظرات دانشجویان عزیز و اساتید محترم استفاده کنیم.
یک بار دیگر این روز حماسی ۱۶ آذر را به شما دانشگاهیان، به شما اساتید و بزرگان تبریک می‌گویم، این روز بزرگ را پاس می‌داریم و احترام می‌گذاریم به سه شهیدی که در ۱۶ آذر جان خود را برای استقلال وطن و برای مبارزه با استبداد فدا کردند و احترام می‌کنیم به همه دانشجویانی که در طول ۶۰ سال گذشته بویژه در هشت سال دفاع مقدس جان خود را فدا کردند. به همه آنها تکریم و احترام می‌کنیم و در برابر عظمت آنها سر فرود می‌آوریم. خواهش می کنم از اساتید و دانشجویان محصول دانشگاه را به جامعه و تولید پیوند بزنیم، کاری کنیم تولید علم شما در کنار خلاقیت، ابداع، نوآوری، فناوری به تولید، صنعت، بخش‌های مختلف تولید و خدمات گره بخورد تا بتوانیم محصول این دانشگاه را در جامعه لمس کنیم. اگر این فضا را فراهم کنیم نه تنها مغزها از این کشور خارج نخواهند شد بلکه آنهایی که رفته‌اند نیز باز خواهند گشت.
برای همه شما آرزوی توفیق بیشتر و بهروزی دارم.

سایت ریاست جمهوری