به مناسبت سالروز رحلت بانو امین؛ بانوی مجتهد

یکی از شخصیت‌های مطرح جهان اسلام، بانو حاجیه خانم نصرت امین از زنان فقیه و دانشمند معاصر ماست که عمر خود را در راه کسب علم و معنویت سپری نمود و در حیات خود خدمات ارزنده‌ای به یادگار نهاد.

یکی از شخصیتهای علمی و مطرح جهان اسلام، بانو حاجیه خانم نصرت امین از زنان فقیه و دانشمند معاصر ماست که در سی ام شعبان المعظم سال 1403 هجری قمری به ملکوت اعلی پرکشید.

بانوی رشیده، فهمیه و باعظمتی که عمر مبارک خود را در راه کسب علم و معرفت سپری نمود و آثار ارزشمندی از خود به یادگار نهاد.

این بانوی دانشمند در تألیفات، در تربیت شاگرد، در نفوذ کلام معنوی و هدایت آحاد مردم و نیز در ایجاد فضای معنوی و ایمانی در جامعه ای که می زیست، منشأ خیر و برکت بسیار بود.

حاجیه خانم «سیده نصرت بیگم امین» در سال ۱۲۶۵ه.ش در اصفهان متولد شد. پدر ایشان حاج سید محمدعلی امین‎التجار اصفهانی، فردی مومن و یاری رسان به محرومان و مادرشان نیز بانویی مومن، پارسا و دلسوز بود كه پس از سه فرزند پسر، خداوند این دختر را به ایشان عطا نمود.

این بانوی بزرگوار سالهای متمادی را به کسب علم و بهره گیری از محضر درس و تهذیب نفس نزد بزرگان علوم دینی، نزد علامه آیت الله سیدمحمد علی نجف آبادی و شیخ مرتضی مظاهری پرداخت.

مرحوم علامه محمدتقی جعفری درباره بانو امین می گوید:

«با توجه به آثار قلمی كه از این خانم در دسترس ما قرار گرفته، به طور قطع می‌توان ایشان را از علمای برجسته عالم تشیع معرفی نمود، و روش علمی ایشان هم كاملاً قابل مقایسه با سایر دانشمندان بوده، بلكه با نظر به مقام عالی روحی، باید ایشان را در گروه نخبه‌ای از دانشمندان به شمار آورد كه به اضافه فراگرفتن دانش به تولد جدید در زندگی نایل می‌شوند.»

آثار علمی

از جمله آثار علمی بانو امین، می توان به این تألیفات اشاره نمود:

1- تفسیر قرآن مجید به نام «مخزن العرفان»در ۱۵جلد.

2-نفحات الرحمانیه،به زبان عربی مشتمل بر ۹۶ عنوان.

3- سیر و سلوك كه در روش اولیا و طریق سیر سعدا است.

4- معاد یا آخرین سیر بشر.

5-روش خوشبختی و توصیه به خواهران دینی و ایمانی.

6- اربعین هاشمی به زبان عربی مشتمل بر مسایل و احكام.

7- جامع الشتات به زبان عربی مشتمل به مسایل و احكام.

8- اخلاق كه در بسیاری از محافل علمی و دانشگاه‌ها تدریس می‌شود.

9-مخزن اللئالی كه در فضایل حضرت علی بن ابیطالب(علیه‌السلام) است.

حکایات، خاطرات و گل‌گفته های بسیاری از این بانوی ایرانی برجای مانده است که تا همیشه تاریخ، می تواند الگوی زنان مسلمان بوده و هدایت‌گر ایشان در مسیر فلاح و صلاح باشد.

بانو امین، در پاسخ سوالی «در رابطه با این كه در عصر حاضر، بهترین‎ها برای زنان چیست»، این گونه پاسخ دادند:

«در موقعیت امروز، آنچه برای زنان در درجه اول مورد اهمیت قرار دارد این است كه، با نفس و دم‌خواهی‌های خود، در مورد زر و زیور و طرز لباس پوشیدن خود و به مدل‌های گوناگون درآمدن، مبارزه كنند. با این كه این كار، مشكل به نظر می‌ر‌سد، ولی در نتیجه به كمال معنوی، زودتر نایل می‌شوند. پس بهترین جهاد، حفظ پوشش زنان است.»

آن گونه که در تاریخ آمده، در جریان جنگ جهانی اول دو فرزند كوچك ایشان به فاصله چند روز فوت كردند.

به همین دلیل، استادشان آیة الله نجف آبادی، سه روز درس را تعطیل می‎كند.

 روز چهارم بانو امین به دنبال استاد می‎فرستند و وقتی ایشان می‎آیند، علت تعطیلی درس را جویا می‎شوند.

آیة الله نجف آبادی می‎گویند كه من شرمم می‎شود كه بچه‌تان تازه از دنیا رفته برای درس بیایم و خانم امین پاسخ می‌دهند:

من پیش خدا شرمم می‌شود كه سه روز است چیزی نخوانده‎ام. خدا یك چیزی به من داد خودش هم گرفت.

و آنگاه پس از عمری تلاش علمی و مجاهدت عملی در راه کسب معارف ایمانی و اسلامی این بانوی عزیز و عظیم الشأن دار فانی را بدورد گفته و چهره در قاب خاکی زمین نهاد و به دیدار یار شتافت.

آیت الله سیدمحمد علی نجف آبادی که از اساتید بانو امین كه این مجتهده برجسته، فقه، اصول و حكمت را نزد وی آموخته بود، گفته است: «حكمت را دایی‌ام به من درس داد و یكی نیست كه من به او درس بدهم.  من می‌خواهم به این خانم درس بدهم كه از من یادگاری باقی مانده باشد.»

زمانی كه بانو امین، اولین كتاب خود را به نام «اربعین هاشمیه» نوشت و كتاب، به حوزه علمیه نجف رسید و مورد استقبال فراوان علما و بزرگان حوزه نجف قرارگرفت، آیت الله آقا سیدمحمد علی نجف آبادی در این باره گفته بود: «بانو امین هر چه در این كتاب نوشته‌اند از تراوشات فكری خودشان بوده و ربطی به تعلیمات من ندارد.»

سیره این بانوی مجتهده و خردمند این گونه بوده است که بیشتر اوقات را  در خانه بود و كمتر از خانه خارج می‌شد، مگر در لحظاتی که ضرورتی بود تا از منزل خارج شوند و به تدریس و راهنمایی بانوان بپردازند.

بانو نصرت امین، توسط تعدادی از آیات عظام و مراجع عظیم الشان زمان خود به اخذ درجه اجتهاد و روایت نایل گردید كه از آن جمله می توان به آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالكریم حائری  یزدی، آیت الله العظمی آقا سیدمحمدكاظم شیرازی، آیت الله ابراهیم حسینی شیرازی اسطهبناتی، آیت الله شیخ محمدرضا نجفی اصفهانی، حجةالاسلام والمسلمین حاج شیخ مرتضی مظاهری نجفی اصفهانی اشاره نمود.

در اجازه روایت آیت الله شیخ محمدرضا نجفی در باره این بانوی عزیز و گرانقدر آمده است: «به این سیده دانشمند و شریف، گوهر گرانقدر مستور، گل سر سبد باغ فرزندان زهرای اطهر، بانوی فرزانه، حكیم و عارف كامل... اجازه دادم كه روایت كند از من، هر چه را كه روایتش برای من صحیح است از كتب تفسیر و ادعیه و حدیث و فقه.»

که گویا و جویای میزان عظمت و شوکت و مرتبت والای معنوی و علمی این مجتهده خلیق و بزرگوار است.

آیت الله العظمی سید شهاب الدین مرعشی نجفی، از خانم امین، درخواست اجازه روایت نمود و ایشان در قسمتی از این اجازه نامه كه به تاریخ اول محرم الحرام ۱۳۵۸ه. ق جهت آیت الله مرعشی نوشته، چنین آورده است: «پس از استخاره به ایشان اجازه دادم كه روایت كند از من هر چه را كه روایتش برای من صحیح است از كتب تفسیر و ادعیه و حدیث و فقه و غیره، اینها كه از تالیفات شیعه، آنچه اصحاب، از غیر شیعه روایت كرده‌اند، به جمیع طرقی كه معلوم و در خور مضبوط است.»

باری؛ شخصیت‌هایی چون آیت الله العظمی مرعشی نجفی رحمةالله علیه و مرحوم علامه طباطبایی رحمةالله علیه، محضر علمی و معنوی این بانوی بی بدیل جهان اسلام را مایه کسب فیض و زمینه طی درجات معرفتی والامقام می دانستند و بر این نکته صحه گذاردند.

نام بانو مجتهده امین، بی تردید بر تارک آستان علمی و معرفتی جهان اسلام می درخشد و تا همیشه تاریخ درس اموز سالکان این طریق خجسته و مبارک خواهد بود.

روحش شاد، یادش گرامی و راهش پر رهرو باد!

منبع:حوزه