آیت‌الله جوادی‌آملی: دیپلماسی نرم در سایه قدرت علمی و دینی امکانپذیر است

وقتي فضاي بين‌المللي نرم و آرام مي‌شود كه فضاي منطقه‌اي با نرمي تأمين شده باشد وقتي فضاي منطقه‌اي با نرمي تأمين مي‌شود كه فضاي ملي و محلّي با نرمي تدبير بشود؛ آنها كه داعيه اختلاف و شقاق دارند از […]

یکی از مراجع تقلید شیعیان در پیامی عنوان کرد: وقتي فضاي بين‌المللي نرم و آرام مي‌شود كه فضاي منطقه‌اي با نرمي تأمين شده باشد وقتي فضاي منطقه‌اي با نرمي تأمين مي‌شود كه فضاي ملي و محلّي با نرمي تدبير بشود.

آیت الله العظمی جوادی آملی در پیامی به همایش بین‌المللی دیپلماسی و قدرت نرم در سیره پیامبر اعظم(ص) گفت: وقتي فضاي بين‌المللي نرم و آرام مي‌شود كه فضاي منطقه‌اي با نرمي تأمين شده باشد وقتي فضاي منطقه‌اي با نرمي تأمين مي‌شود كه فضاي ملي و محلّي با نرمي تدبير بشود؛ آنها كه داعيه اختلاف و شقاق دارند از چراغ عقل برخوردار نيستند.

به گزارش مرکز خبر حوزه، متن کامل پیام معظم له بدین شرح است:

اعوذ بالله من الشيطان الرجيم
بسم الله الرحمن الرحيم
و الحمد لله ربّ العالمين و صلّي الله علي جميع الأنبياء و المرسلين والأئمة الهداة المهديين سيّما خاتم الأنبياء و خاتم الأوصياء(عليهما آلاف التحيّة و الثناء) بهم نتولّي و من أعدائهم نتبرّءُ الي الله!

مقدم شما مهمانان ارجمند, فرهيختگان, دانش‌وران و مسئولان محترم و بزرگواراني كه از خارج نظام اسلامي به اين كشورشان به عنوان مهمانان ارجمند حضور پيدا كرديد گرامي مي‌داريم از برگزاركنندگان اين همايش وزين حق‌شناسي مي‌كنيم اميدواريم آنچه خير و صلاح و فلاح همه ماست به وسيله بزرگواراني كه با ايراد مقال يا ارائه مقالت بر وزن علمي همايش افزوده و مي‌افزايند به وسيله اينها خدا تأمين بفرمايد!

جامعه بشري در سه محدوده ناچار است زندگي مسالمت‌آميز داشته باشد هم در محدوده ملّي و محلّي, هم در محدوده منطقه‌اي, هم در فضاي بين‌المللي; وقتي فضاي بين‌المللي نرم و آرام مي‌شود كه فضاي منطقه‌اي با نرمي تأمين شده باشد وقتي فضاي منطقه‌اي با نرمي تأمين مي‌شود كه فضاي ملي و محلّي با نرمي تدبير بشود.

اسلام براي هر سه منطقه تدبير نرم را پيش‌بيني كرده است مسئله دفاع را در حدّاقل و ضرورت تلخيص كرده است مسئله معاشرت و جاذبه را در حدّاكثر تصويب كرده است; زيرا عقلي داد كه منشأ وحدت و هماهنگي است آنها كه داعيه اختلاف و شقاق دارند از چراغ عقل برخوردار نيستند در قرآن كريم طرفداران اختلاف و شكاف و شقاق را بي‌عقل معرفي كرده است فرمود:
﴿تَحْسَبُهُمْ جَمِيعاً وقُلُوبُهُمْ شَتَّي ذلِكَ بَأَنَّهُمْ قَوْمٌ لاَ يَعْقِلُونَ﴾[1] عقل از آن نظر كه زانوي وهم و خيال را در بخش انديشه عِقال مي‌كند و زانوي جموح و چموش شهوت و غضب را در قلمرو انگيزه عقال مي‌كند از اين جهت آن را عقل گفتند. در اين آيه خدا فرمود چون عاقل نيستند دم از اختلاف مي‌زنند كسي كه خود را برتر از ديگران مي‌داند و مي‌بيند بر محور ﴿قَدْ أَفْلَحَ الْيَوْمَ مَنِ اسْتَعْلَي﴾[2] مي‌خواهد زندگي كند اين با خودش مشكل دارد چه رسد در بخش ملي و محلّي يا منطقه‌اي يا بين‌المللي.

قرآن كريم براي اينكه هر سه بخش را در كمال عقل و خرد درايت كند و تدبير كند دو عنصر اساسي علم و تزكيه را در سرلوحه برنامه‌هاي انبيا مخصوصاً وجود مبارك خاتمشان(عليهم آلاف التحيّة و الثناء) قرار داد كه فرمود: ﴿وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ﴾[3] ما كاملاً آزموده‌ايم كه اگر دين باشد و درايت و عقل و علم و دانش نباشد نتيجه تلخش يا تفتيش عقايد است يا گاليله‌سوزي در گذشته است يا ـ معاذ الله ـ قرآن‌سوزي در عصر كنوني اين كارِ خشن در اثر بي‌عقلي و بي‌درايتي است يعني دين هست و علم و عقل و خرد نيست در حقيقت, حقيقتِ دين نيست و اگر علم باشد و دين نباشد خروجيِ آن جنگ جهاني اول و دوم است كه ميليون‌ها نفر به خاك و خون كشيده شدند براي اينكه نه خطر جنگ جهاني اول و دوم يعني علمِ بي‌دين دامنگير بشر بشود نه غائله دينِ بي‌علم كه گاليله‌سوزي و ـ معاذ الله ـ قرآن‌سوزي را به همراه داشته باشد دامنگير جامعه بشري نشود قرآن كريم هر دو اصل را تثبيت كرده است هم علم را هم تزكيه را, هم خداشناسي را هم خداباوري را, هم جهان‌شناسي را جهان‌داني را جهان‌داري را و جهان‌آرايي را ما جهان را به خوبي بشناسيم جهان را خوب حفظ بكنيم و جهان را خوب بياراييم اين سه عنصر, محصول آ‌ن دو اصل است يعني علم و تزكيه, علم و ايمان اگر به نصاب كامل برسند هم ما جهان‌دان خوبي خواهيم بود هم جهان‌دار خوبي خواهيم بود هم جهان‌آراي خوبي خواهيم بود هم هنرهاي ديني شكوفا مي‌شود هم سياست‌هاي ديني رشد مي‌كند هم معرفت‌هاي ديني تجلّي بيشتري پيدا مي‌كند;

لذا ذات اقدس الهي در قرآن كريم در سورهٴ مباركهٴ آل‌عمران اين خطر را هشدار داد و همه را از آن برحذر داشت كه مبادا رژيمي داشته باشيد كه رژيم ارباب و رعيتي باشد آن كس كه مردم را به خود فرا مي‌خواند و خود را سلطان و ارباب ديگري تلقّي مي‌كند اين هرگز در هيچ كدام از اين سه منطقه ياد شده كامياب و موفق نخواهد بود اين مضمون را در سورهٴ مباركهٴ آل‌عمران مي‌يابيم كه ﴿مَا كَانَ لِبَشَرٍ أَن يُؤْتِيَهُ اللّهُ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ ثُمَّ يَقُولَ لِلنَّاسِ كُونُوا عِبَاداً لِي مِن دُونِ اللّهِ﴾[4] براي هيچ بشري نيست كه از نعمت‌هاي الهي برخوردار بشود از حكمت و كتاب و وحي و الهامات الهي طرْفي ببندد آن‌گاه مردم را به خود دعوت كند مردم را به خود دعوت كردن يعني رژيم ارباب و رعيتي, ديگران رعيتِ فكر ما باشند و رهنمود ما, امام و رهبر افكار ديگران باشد اين خودخواهي و خودپسندي يك جنگ دائمي را به همراه دارد هيچ خطري براي انسان از چنين آسيب دروني بيشتر نيست اعديٰ عدوّ انسان هم نفس انسان است كه سركش و خودخواه است

بنابراين ما وقتي مي‌توانيم يك ديپلماسي نرم و قدرت نرم داشته باشيم كه قدرتمان در سايه علم و دين باشد (يك) و در كنار عقل و فطرت, عاطفه را فراموش نكنيم (دو). بياني از وجود مبارك امام صادق(سلام الله عليه) رسيده است كه آن هم در همين زمينه كارآمد و نافع است حضرت فرمود: «تزاوروا فإنّ في زيارتكم إحياءً لقلوبكم و ذكراً لأحاديثنا وَ أحاديثُنا تُعَطِّفُ بعضَكم علي بعض»[5] فرمود شما جوامع بشري مخصوصاً پيروان قرآن و عترت به سراغ يكديگر برويد از يكديگر فاصله نگيريد در جمع يكديگر باشيد از جمع يكديگر جدا نشويد زيرا وقتي شما پيروان قرآن و عترت در جايي نشسته‌ايد در همايش‌هايتان در سخنراني‌هايتان در حوزه‌ها و دانشگاه‌هايتان كلمات اهل بيت و سخنان ما را مطرح مي‌كنيد و سخنان ما به منزله عاطفه است كه دل‌ها را به هم نزديك مي‌كند «و أحاديثنا تُعطِّفُ بعضكم علي بعض» اين عاطفه و گذشت و پرهيز از غرور و خودخواهي به منزله ملات نرمي است كه باعث بالندگي برج‌هاي عظيم است الآن ما مي‌بينيم در مَثل‌هاي معروفمان گفته مي‌شود اگر فلان چيز شد سنگ روي سنگ بند نمي‌شود اين سخن صحيحي است برج‌هايي كه مي‌سازند سنگ روي سنگ است اما به وسيله ملات نرم, اگر آن ملات نرم, نباشد سنگ روي سنگ بند نمي‌شود اهل بيت(عليهم السلام), رهبران الهي, گذشته از آن فرما‌ن‌ها و دستورهاي مُتقن و عميق و اريقي كه مي‌دهند يك سلسله مسائل عاطفي هم مطرح مي‌كنند كه اين به منزله آن ملات نرمي است كه قدرت‌هاي سخت و سنگين را كنار هم جمع مي‌كند اين بالندگيِ برج‌ها بخش عظيمي به وسيله همين ملات‌هاي نرم است جامعه در سايه عاطفه و رأفت و رحم و گذشت مي‌تواند هم بخش ملّي و محلّي را هم بخش منطقه‌اي را هم بخش بين‌المللي را به بهترين وجه با ديپلماسي قدرت نرم, تأمين و اداره كند. اميدواريم خداي سبحان آن توفيق را به همه ما مرحمت كند كه هم جهان‌دان خوبي و هم جهان‌دار خوبي و هم جهان‌آراي خوبي باشيم!

من مجدداً مقدم همه شما دانشمندان مخصوصاً مهمانان گرامي را ارج مي‌نهم و از خداي سبحان مسئلت مي‌كنم آنچه خير و صلاح و فلاح همه شماست و نظام اسلامي است خداوند مرحمت بفرمايد! «غفر الله لنا و لكم و السلام عليكم و رحمة الله و بركاته»

[1] . سورهٴ حشر, آيهٴ 14.
[2] . سورهٴ طه, آيهٴ 64.
[3] . سورهٴ آل‌عمران, آيهٴ 164; سورهٴ جمعه, آيهٴ 2.
[4] . سورهٴ آل‌عمران, آيهٴ 79.
[5] . الكافي, ج2, ص186.

منبع:19دی

تگ های مطلب:

مطالب مشابه