جشن‌نامه استاد محمدعلی مهدوی‌راد

«جشن‌نامه استاد محمدعلی مهدوی‌راد» به قلم رسول جعفریان از سوی نشر مورخ منتشر شد. این کتاب به مناسبت بزرگداشت این قرآن‌پژوه پیشکسوت انتشار یافته است.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی مجمع ناشران انقلاب اسلامی «منا نشر» به نقل از خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، بحث اصلاحات ساختاری در حوزه علمیه قم از پیش از انقلاب مطرح شد و بعد از انقلاب ادامه یافت. ضرورت این مساله بیش از هر چیز به خاطر نیازهایی بود که نظام جدید به حوزه علمیه و خروجی‌های فکری و روحانی و معنوی آن داشت. این تغییرات که در مرحله اول از سوی برخی  موسسات و مدارس خاص در قم آغاز شده بود، به تدریج به بدنه اصلی حوزه رسید و سبب تغییراتی شد که به تدریج ساختار گذشته را بر هم زد و بنای نوینی را گذاشت.

اکنون که به گذشته و سال‌های پیش از انقلاب می‌نگریم، در می‌یابیم که خروجی‌های تخصصی حوزه، منهای فقه، و در عرصه‌های دیگر، به طور کامل نامنظم و تعریف ناشده است. در آن زمان این امکان وجود داشت که شخصی عاشقانه وارد عرصه متفاوتی شود، بدون آموزش، مطالعات خویش را ادامه دهد و به خاطر سماجت و اصراری که در فراگیری آن حوزه دارد، به تدریج به موقعیت علمی خاصی دست یابد و بتواند تاثیری در پیشرفت آن علم داشته باشد. چنین مسیری برای رشد علوم حوزوی منهای فقه، مسیری دشوار، غیرقابل پیش‌بینی و ناشناخته و گاه موجب سردرگمی و اتلاف وقت بود؛ هر چند به دلیل آن‌ که علوم حوزوی مزبور در بیرون از حوزه هم زمینه رشدی نداشت طبیعی بود که باز همان مقدار ورود در رشته‌ها و گرایش‌های خاص، فضایی را برای آینده رقم می‌زد که امیدوارکننده بود.

در این زمینه و در حوزه علوم قرآنی، می‌توان اظهار کرد که به رغم اهمیت قرآن برای تفکر دینی، آن هم حوزه‌ای که باید بر اساس قرآن، آموزه‌های دینی خود را در سطح جهانی ارایه دهد، خروجی‌های حوزه بسیار اندک بود. نکته دیگری که نباید فراموش کرد، این بود که در حوزه علوم قرآنی، منهای امر تولید اندیشه، ورود به عرصه تعلیم و تربیت کار مهمی است که از الزامات ناشی از شرایط جدید و تحول در حوزه و نیز دانشگاه‌هایی که به علوم قرآنی می‌پرداختند، به شمار می‌‌آید. این کاری است که پس از شروع اقدامات مربوط به تخصصی شدن علوم دینی در قم صورت گرفت.

از این زاویه است که می‌توانیم نگاهی به فعالیت‌های استاد مهدوی‌راد در زمینه کار تخصصی ایشان در حوزه علوم قرآنی داشته باشیم. این که در چنین شرایط سختی، کسی بدون آموزش و صرفا با تکیه بر نبوغ، پشت کار و مطالعه فراوان بتواند در حوزه فکری و پژوهشی، ورودی عمیق داشته باشد و نه تنها آثاری را پدید آورد، که صدها دانشجو را آموزش دهد و پایان‌نامه ارشد و دکترای آنان را در این سمت و سو هدایت کند و تولید علم قابل توجه در این حوزه داشته باشد، کاری بس قابل تامل و ستایش است.

این تنها یک بعد از فعالیت‌های علمی مهدوی‌راد در سمت و سوی نوآوری در حوزه قم است. فعالیت وی به همراه جمعی از طلاب مشهدی در مجله حوزه در آن مرحله زمانی قدم بلندی بود که برداشته شد. بعدها این نوآوری در حوزه نقد کتاب نیز که او یکی از معدود افرادی بود که می‌توانست پدیدآورد، ادامه یافت و مجله آینه پژوهش متولد شد و اکنون بیش از 22 سال است که همچنان با مدیریت وی به فعالیت خود ادامه داده است.

آقای مهدوی را باید در این مقطع از تاریخ حوزه، از افرادی دانست که حوزه را از یک دوره برزخی عبور داده و از دوره سنت‌گرایی وارد عرصه‌ای کردند که در عین وفاداری به بخش‌های مهمی از سنت، وارد عرصه نوگرایی شد. افزون بر آنچه گذشت یکی از مهم‌ترین زمینه‌های کاری وی اهمیت دادن به مفهوم کتاب، نقد کتاب، کتابخانه‌سازی و گسترش مطالعه بود که بر شاگردان وی تاثیری قابل‌ملاحظه داشت.

این مجموعه شامل 25 پژوهشی است که شماری از پژوهشگران نوشته‌اند، افزون بر آن مصاحبه طولانی ایشان نیز در پی آمده که حکایتی از دوران تحصیل، تحقیق و مدیریت فرهنگی این استاد خستگی‌ناپذیر است.

 حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی مهدوی‌راد، قرآن‌پژوه، سال 1334 در روستایی به نام «ینگجه» از بخش سرولایت نیشابور متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در همان دیار گذراند و پس از آشنایی با مقدمات ادبیات عرب، در سال 1348 وارد حوزه علمیه مشهد شد و در مدرسه آیت‌الله العظمی میلانی که با شیوه منظم و نو اداره می‌شد، تحصیل علوم دینی را آغاز کرد.

وی سال 1354 برای ادامه تحصیل به قم رفت و دروس سطح و خارج فقه و اصول را نزد استادان صاحب‌نام این حوزه گذراند. از سال 1358 همواره در کنار تحصیل و اشتغال به کارهای تبلیغی، پژوهش در حوزه علم قرآنی را آغاز کرد.

«سیر نگارش‌هاى علوم قرآنى»، «مشعل جاوید»، « آفاق تفسیر»، «تحفةالعابدین»(تحقیق و تصحیح)، «تحفة‌الاخوان»(تحقیق و تصحیح، «موسوعه امام على(ع)»، «با کاروان عشق»، «تراث الشیعه القرآنى»، «سیاست‌نامه امام على(ع)»، «نظام دفاعى اسلام »، «راهنماى آینه پژوهش» و «تدوین‌الحدیث عند الشیعة الأمامیه» از آثار قلمی وی به حساب می‌آیند.

کتاب «جشن‌نامه استاد محمدعلی مهدوی‌راد» در 700 صفحه ‌با شمارگان 700 نسخه و بهای 220 هزار ریال از سوی نشر مورخ به چاپ رسیده است.

منبع:منا