«تاریخ‌نگاری ابن ابی‌‌الحدید» منتشرشد

چکیده:

«تاریخ‌نگاری ابن ابی‌‌الحدید» عنوان کتابی است که به تازگی منتشر شده است. بررسی زمانه، زندگی و روش تاریخ‌نگاری «ابن‌ ابی‌‌‌الحدید»،‌ تاریخ‌نگار و شارح نهج‌‌البلاغه در پایان دوران خلافت عباسی، محورهای اصلی این کتاب را تشکیل می‌دهند.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، «ابن ابی‌‌الحدید»، شارح نهج‌‌البلاغه، بخش عمده‌ای از کتاب خود را به مباحث تاریخی اختصاص داده است. او در دوره‌ای از تاریخ اسلام می‌زیست که جامعه اسلامی به دلیل تهاجم مغول، بخشی از میراث علمی خویش را از دست داده بود و کتاب «شرح نهج‌البلاغه» ابن ابی‌الحدید نیز در حقیقت منتقل‌کننده داده‌های تاریخی پیشینیان به صورت روشمند به دوره‌های بعدی است.

فاطمه سرخیل، ‌نویسنده کتاب چهارفصلی «تاریخ‌نگاری ابن ابی‌الحدید»، در مقدمه به بررسی منابع نگارشی اثر پرداخته و منبع‌های این کتاب را در بخش‌های کتاب‌های تراجم و رجال، کتاب‌های ملل و نحل و آثار معتزله، منابع تاریخ‌نگاری و فلسفه تاریخ و تاریخ‌های عمومی دسته‌بندی می‌کند. در میان این منابع می‌توان به کتاب‌های «روش‌های پژوهش در تاریخ» اثر شارل سارامان، «الکامل فی ‌التاریخ» اثر ابن اثیر و «جامع‌ التواریخ» رشیدالدین فضل‌‌الله همدانی، به عنوان برخی از منابع مهم این اثر اشاره کرد.

در ادامه مقدمه این کتاب، مساله تاریخ‌نگری در دو بخش فلسفه نظری تاریخ و فلسفه علم تاریخ بررسی شده است. تاریخ‌نگاری و عوامل موثر در آن، مبانی تاریخ‌نگاری اسلامی تا قرن هفتم و روش‌شناسی تحقیقات تاریخی مسلمانان از دیگر مباحث مطرح در مقدمه این کتابند.

نخستین فصل کتاب با عنوان «زندگی و زمانه» به بررسی اوضاع سیاسی اجتماعی سال‌های پایانی حکومت عباسی پرداخته و در ادامه زندگی و آثار ابن ابی‌الحدید را به عنوان یکی از دانشمندان این عصر بررسی می‌کند.
«تاریخ‌نگاری ابن ابی‌الحدید» عنوان فصل دوم کتاب و شامل مباحثی از جمله مفهوم تاریخ نزد ابن ابی‌الحدید، مسیر و ماهیت حرکت از تاریخ، غایت و نهایت تاریخ است. این فصل همچنین به مباحثی همچون تاثیر گرایش‌های فکری و سیاسی ابن ابی‌‌الحدید معتزلی در تاریخ‌نگری وی پرداخته است.

سومین فصل کتاب به منابع و مصادر مورد استفاده ابن ابی‌الحدید در نگارش شرح نهج‌‌البلاغه می‌پردازد و در چهارمین فصل کتاب نیز تاریخ‌نگاری ابن ابی‌‌الحدید به صورت جزیی‌تر بررسی شده و مباحثی همچون اصالت روایت از نظر نوع زبان و ادبیات متداول، فاصله زمانی و مکانی راوی و روایت ابن ابی‌‌الحدید و نقد روایت مطرح شده‌اند.

چاپ نخست «تاریخ‌نگاری ابن ابی‌‌الحدید» نوشته فاطمه سرخیل با شمارگان یک هزار نسخه، 236 صفحه و بهای سه هزار و 800 تومان از سوی موسسه بوستان کتاب منتشر شده است.

منبع: ایبنا