آیت الله سیستانی کیست؟/ جعفریان، رسول

مجموعه ای از مقالات بلند و کوتاه شماری از نویسندگان و روزنامه نگاران و همین طور اظهار نظرهای برخی از شخصیت های سیاسی در باره آیت الله سیستانی در کتابی فراهم آمده که منبعی اساسی برای شناخت ابعاد شخصیت معتدل و معقول این مرجع بزرگ دینی است.

زمانی که در سال 2003 عراق اشغال شد، و این کشور از سلطه صدام نجات یافت و زیر سلطه امریکا رفت، اوضاع عراق رو به نابسامانی گذاشت. مهم ترین معضل، مشکل میان طوایف مختلف بود. کرد و شیعه و سنی. نبرد آغاز شد و پس از انفجار عسکریین در سال 2006 بود که این منازعات رو به شدت گذاشت.
در میان این اوضاع خطرناک، یک مرجع دینی قرار داشت که به عنوان مرجع بلند پایه دینی شناخته می‌شد. هر بخشی از عراق و هر طایفه ای به سمت و سویی می رفت. آیت الله سیستانی در این میانه، نقش یک چهره آرام و مطمئن را که می‌توانست نقش محوری در آرام کردن این وضعیت داشته باشد، بر عهده گرفت.
داشتن چنین نقشی منوط به آن بود که استعداد و آمادگی آن در این شخصیت وجود داشته باشد. شخصیتی باشد با قدرت درک اجتماعی و تاریخی بالا که به رسالت خویش واقف است. انسانی فکور که شرایط را به خوبی درک کند و با اخلاق و رفتار و ادب آن را کنترل کند.
رفتار عاقلانه ایشان نشان داد که وی خود را درگیر مجادلات و منازعات نمی کند و تلاش می‌کند تا راه حلی برای این وضع نابسامان و آشفته پیدا کند. این تلاش هم شامل حوزه سیاست می شد و هم می بایست جنبه مردمی می‌داشت.
آقای سیستانی در صحنه سیاست از برگزاری انتخابات و وارد کردن مردم به حوزه تصمیم گیری حمایت قاطع کرد و به هیچ چیزی جز آن راضی نشد و با هیچ امریکایی هم ملاقات نکرد. از سوی دیگر، ندای وحدت میان طوائف مختلف را سر داد و با جدیت و روشن بینی بدون ورود به جانبداری از این منازعات، تلاش کرد تا همه طرفها را آرام کند.
این که آیت الله سیستانی چنین موضعی داشت مسأله ای است که باید سیاسیون بزرگی که درگیر مسائل عراق بودند اعتراف کنند. باید نویسندگان برجسته، روزنامه نگاران شاخص و شصخیت های سیاسی زبده در عراق و خارج عراق آن را تعریف کرده و ویژگی هایش را بیان کنند.
این گروه در اظهارات عمومی یا دیدارهایی که با ایشان داشتند، یا مقالاتی که در باره رفتار وی نوشتند، چه قضاوتی در باره ایشان داشتند؟ باید در مطبوعات آن دوره گشت و این موارد را استخراج کرد. مقالات بلند و کوتاه و اظهار نظرهای حساس. این کاری است که در این کتاب شده است.
این نکته بسیار حائز اهمیت است که مرجعی بدون آن که دارای قدرت سیاسی تعریف شده ای در نظام سیاسی موجود عراق باشد، بتواند از نفوذ خود استفاده کرده و مسیر سیاسی کشور را به سمت آرام شدن پیش ببرد. این چیزی نبود جز نفوذ دینی که بستر آن رفتار عاقلانه و مشی مدبرانه و فهم بالای ایشان بود.
این روزها کتابی با عنوان «السید السیستانی، مرجعیة الانسانیة و العیش المشترک» به کوشش آقای سلیم الجبوری در بیروت منتشر شده که منبعی بسیار مهم برای شناخت ابعاد شخصیت فکری و رفتاری آیت الله در هدایت مسائل سیاسی و اجتماعی عراق است.
این کتاب مجموعه ای از مقالات بلند و کوتاهی است که نویسندگان مختلف در کتابها و همایشها و روزنامه ها مجلات مختلف در باره آیت الله سیستانی و دیدگاه‌ها و رفتارهای وی نوشته‌اند.
فهرستی از آنها به این شرح است:

مفهوم دولت در مکتب نجف از نائینی تا سیستانی نوشته آقای عبدالجبار الرفاعی (وی سردبیر مجله قضایا اسلامیه معاصره و دارای آثار فراوانی از کتاب و مقاله است).
دین السید السیستانی و دنیا الاسلام السیاسی از فخری کریم.
رسائل المرجعیة الشیعیة الی العالم العربی از جهاد الزین
مرجعیة السیستانی از هانی فحص.
السیستانی ... سید البرانی از معد فیاض. (وی وصفی از خانه کوچک آقای سیستانی کرده و بخش بیرونی بیت را که به آن برانی گویند و اتاق کوچکی است که سید از میهمانانش پذیرایی می کند سوژه این مقاله قرار داده است).
لدحر الطائفیه .... سعودیون انتصروا للسیستانی از رشید الخیون (وی نویسنده مشهوری است که در سالهای اخیر چند کتاب در باره عراق و مسائل معاصر جهان عرب نوشته است). وی در مقابل خطابه یک جوان طلبه سعودی به نام عریفی از روش مداراگونه سیستانی یاد می کند که حتی حاضر نشد علیه زرقاوی که آن همه جنایت کرده بود جز این بگوید که: تلاش باید برای حفظ نفس باشد و دوری از فتنه.
القرارات الکبری از تونی کایرون (نویسنده آمریکایی). بحث او این است که کسی که امریکایی ها را وادار کرد تا نیروهای خود را از عراق خارج کنند نه بوش یا اوباما بلکه این آیت الله سیستانی بود که عامل این کار بود. سپس نگاهی به نقش آقای سیستانی در تحولات عراق کرده و نشان داده است که این سهم تا چه اندازه بوده است.
السیستانی فی کتاب مهم از غالب الشابندر (این اثر در باره کتابی که در باره نوشته های صادره از آیت الله سیستانی با تلاش آقای حامد الخفاف منتشر شد، نوشته شده است). در این کتاب نکات آموزنده ای در باره مواضع آقای سیستانی درج شده است.
المرجعیة میزان الذهب از عادل عبدالمهدی از رهبران مجلس اعلی و معاون سابق رئیس جمهور عراق.
المرجعیة الدینیه غیر راضیة از عبدالجبار الشبوط
السیستانیه از مصطفی الکاظمی دبیر مجله الاسبوعیة.
السیستانی و هویة العراق الجدید از مصطفی الکاظمی.
فی رحاب السید السیستانی از حاتم الربیعی.
التعایش المذهبی و رؤیه السید السیستانی از شیح حسن الصفار
مرحلة جدیدة من تطور الفکر السیاسی الشیعی بالتجربة العراقیة و الامام السیستانی از شیخ حبیب آل جمیع.
المرجعیة و المواقف الصریحة... السید السیستانی نموذجا از صالح الظالمی.
النجف و بغداد: منطلق الحوزة الدینیة و منطق السلطة السیاسیة از حارث الحسن.
الغاندیة فی السیاسة السیستانیه از فواد حبیقه (در مقایسه روش آیت الله سیستانی با گاندی).
9 سنوات من اطفاء الحرائق از ربیع نادر.
مرجعیة السیستانی روح الامل.. از اسماعیل زایر
اهمیة الدعوة السید السیستانی الی الناخب العراقی از یوسف شیت.
لما ذا یرفض السیستانی التدخل بالانتخابات؟ از ستیفن مایرز.
«دربونه»‌ السیستانی از محمد حسن الموسوی (نامی عراقی برای اتاقی که برای پذیرایی میهمان است و آقای سیستانی در آنجا از میهمانانش پذیرایی می کند).
من الداخل صحة المرجع الاعلی از هادی جلومرعی.
السید السیستانی و جائزة نوبل للسلام از صباح محسن کاظم.
بورکت عمامتک یا سیدی از عبدالله ویردی اربیلی.
المرجعیة العلیا و المسألة العراقیة. کتاب یوثق مواقف السیستانی منذ الغزو از وسام متی.
الامام السیستانی و الکاردینال دلی ... همها العراق از عمار العامری.
المرجعیة الشیعیه فی العراق از احمد شهاب.
انا خادم للعراقیین از شیخ خالد عبدالوهاب الملا
السید السیستانی و هموم المرجعیة از یحیی الشامی.
العراق من الصدر الی السیستانی از احمد شهاب.
السیستانی لجائزة خدمة الاسلام و لیس نوبل فقط از جمال خاشقجی
السید علی السیستانی الانسان کما رأیته از صلاح الغراوی
السیستانی و الوحدة الاسلامیة منهج و رؤیة از نصر المجالی
مشروع السید السیستانی بین عقلیة الایجاب و السلب از صلاح التکمه جی
تحیة للامام السیستانی از سید حسین الصدر.
السید علی السیستانی الانسان کما رأیته از قاسم حمودی العکایشی
قراءة فی بیان مکتب السیستانی بشأن الانتخابات العراقیه از حسین کرکوش
السیستانی از سامی ناصر خلیفه.
سلاما یا عراق! سلاما سید علی السیستانی از هاشم العقابی.
السیستانی مدرسة الانسانیة از منصور الجمری.
آیة الله السیستانی و مشاریع لم تکتمل از احمد هاشم الحبوبی.
العریفی و السیستانی ... الشق اوسع من الرقعة از سمر المقرن.
الامام السیستانی ... نجم فی سماء الانسانیة از صبیح فاخر الفرطوسی.
السیستانی: مرحلتان و موقف از حسن الجراح.
موسی یفترش الارض و یحصل علی مبارکة المرجع السیستانی از مسعود الحناوی.
جریدة الشرق الاوسط تمضی 5 ایام ما بین المنظقة الخضراء و منزل السید السیستانی فی النجف از سوسن ابوحسین.
تفاصیل جهود سماحة السید السیستانی دام ظله لوقف العدوان الاسرائیلی علی لبنان فی تموز 2006 از حامد الخفاف.
ثوابت المرجعیة از مجلة الاسبوعیة.
دور المرجعیة فی بناء العراق از حسن منیمنه.
رسائل عن وعی المستقبل از مشرق عباس
تعلیقات علی مذکرات بریمر.
بخش پایانی کتاب نوشته های کوتاهی است که کسانی از شخصیت های سیاسی یا نویسندگان یا روزنامه نگاران در باره آیت السیستانی نوشته‌اند. اخضر ابراهیمی، غسان سلامه، ستیفان دی مستورا، جلال طالبانی، نوری المالکی، نبیه بری، ضیاء عباس، بریمر، آلبرایت، عمرو موسی، هاشمی رفسنجانی، علی لاریجانی، طارق الهاشمی، توماس فریدمان، شومسکی، عبدالرحمن راشد، محمد حسنین هیکل، نعیم قاسم، علمای کردستان.
در پایان این کتاب برای نخستین بار دهها تصویر از آیت الله سیستانی به صورت رنگی به چاپ رسیده است.
تصویری از اجازه اجتهاد آیت الله خویی هم در صفحه 473 گراور شده است. همین طور اجازه ای از شیخ آقابزرگ، شیخ حسین حلی، و تصاویر چند نامه مهم از دفتر آیت الله سیتسانی به کوفی عنان، عدنان پاچه چی و اخضر ابراهیمی و مسعود بارزانی. متن و تصاویر در صفحه 486 تمام شده است.
کار تدوین این کتاب را آقای سلیم الجبوری روحانی فعال عراقی و روزنامه نگار پر تلاش که سردبیر مجله الارشیف هم هست، بر عهده داشته است.
تصویر زیر حضرت آیت الله سیستانی را در کنار شهید آیت الله محمد باقر صدر نشان می دهد