تکریم اصحاب فرهنگ، تکلیف متولیان فرهنگی

خداوند درقرآن دستور می دهد و ذکر ان الذکری تنفع المومنین (سوره ذاریات ایه55)

خدا را شاکریم که معاونت توسعه وزارت فرهنگ با حضرتعالی است. خوشبختانه با ثبت تجربه نگاری مدیریتی در کانال شخصی تان، نکات وتذکرات ارزشمندی را بیان می فرمایید که همگی برای مدیران فرهنگی قابل استفاده است. از جمله دویادداشت سلطنت زدایی که در اینجا بازنشر کرده ام

اما جسارتا اجازه فرمایید چند نکته را عرض کنم.

نکته اول عمل بجای توصیه اخلاقی

می دانیم اغلب رییس دولت ها، حتی تا ماه های پایانی دوره ریاست جمهوری و وزرا و...درکسوت کاندیدای ریاست جمهوری و وزارت سخن می گویند. اغلب از افعال "باید"  چنین وچنان باید کرد...

درحالی که متولی کار، خودشان هستند و طبعا بعد ازگذشت چندماه از فعل ماضی و کارهای انجام شده را گزارش کند. بارها شاهد بوده ایم این گزاره ها را مثلا وزیر صمت خواستار بهبود وضع توزیع درکشور شد، وزیرکشاورزی خواستار صرفه جویی درمصرف آب کشاورزی و....!!!

همه یادداشت های حضرتعالی ارزشمند، بجا، مفید ولازم؛ اما باتوجه به مسئولیت حضرتعالی درخواست دارم نکته ای عرض کنم، تا مکمل این یادداشت ها باشد یعنی ایجاد زمینه و اجرای عملی انهاست.

بیشترین مخاطب مطالب شما مدیران فرهنگی، خصوصا مدیران وزارت فرهنگ هستند. حتی اگر لازم است درقالب آموزش ضمن خدمت، از مرحله توصیه اخلاقی، باید عبور کرد و توصیه ها را تبدیل به فرهنگ جاری و مستمر، حداقل در وزارت فرهنگ کرد.

ارزشیابی ها واقعی، و حسب رعایت رفتارهای مورد انتظار در حوزه منابع انسانی، اقدامی بسیار ضروری است.

علت این تذکر بیشتر به دلیل توجه واهتمام حضرتعالی به مهمترین خلل دستگاه اداری و فرهنگ سازمانی است، که حضرتعالی بجا وبه حق متذکر می شوید.

نکته دوم، خدمت گیرندگان وزارت فرهنگ

 قریب به اتفاق خدمت گیرندگان وزارت فرهنگ افراد فرهیخته ومتولیان فرهنگ و تربیت فرهنگی جامعه هستند؛ بانگاهی به همه معاونت ها وسازمانهای وزارت اگر مروری شود تقریبا مراجعه کننده ای غیرفرهنگی ندارید. اهالی فرهنگ، علیرغم توانایی، شغل خود را هرکدام به تناسب تخصص وعلایق خود، فعالیت در بخشی از فرهنگ کشور را برای خود انتخاب کرده اند که اتفاقا از نظر اقتصادی نسبت به سایر مشاغل درآمد کمتری دارند.

همیشه در دوره مدیریت فرهنگی، معتقد بوده ام، فرهنگ باید برای حفظ، اعتلا و ارتقای خود، ازوابستگی به درآمدهای دولتی خود را رها کند. اما فعلا چنین نیست.

معاونت های مختلف، خریدار تولیدات فرهنگی ودرمواردی کمک کننده هستند. طبعا پرداخت ها هم از مسیر حوزه معاونت شما صورت می گیرد.

در اینجا به چند اشکال که باعث رنجش اصحاب فرهنگ است اشاره می کنم:

به عنوان مقدمه، عرض می کنم در زمان مدیریت بوستان کتاب، حسب نیاز، تقریبا هفته ای یک بار سفری به تهران برای شرکت درجلسات و...داشتم. حدود1385 که به تازگی استفاده از پیامک های انبوه رایج شده بود، درتبلیغات شهری درتهران، برای کالایی خوراکی شماره پیامکی را دیدم برای تبلیغ آن کالا. بابرگشت به قم در روز بعد ازهمکاران خواستم تا شرکت هایی که پیامک تبلیغاتی واگذار می کنند، شناسایی و..بایکی از آنها قرارداد بستیم که برای آن زمان وخودگردان بودن موسسه بوستان کتاب، تقریبا ماهانه حدود یک میلیون تومان هزینه شارژ آن می شد که به نظر زیاد بود.

ابتدا ازاین سامانه برای معرفی وتبلیغ آثار جدید وبعد باتسری به بخش های دیگر، ازاین سامانه بهره بردم. ازجمله با واریز حق التالیف اثار چاپ اول وبازچاپ، پیامکی برای مولف ارسال می شد که فلان مبلغ بابت چاپ چندم فلان کتاب شما به حسابتان واریز شد.

این رویه اصلا درمیان ناشران مرسوم نبود. حتی به خاطر دارم دردوره های قبل، گاهی کتاب را باز چاپ می کردند وبدون درج نوبت چاپ بعدی، طبعا ازپرداخت حق التالیف چاپ جدید، استنکاف می کردند! هر انچه متوجه شدم، که حقی ضایع شده، بدهی این چنینی را پرداخت کردم. حتی درمواردی برای برخی کتب تخصصی که احیانا مدت بیشتری در انبار می ماند وبانوسان قیمت کاغذ از سال های 1387 به بعد، درصورت اصلاح قیمت، مابه التفاوت افزایش را به تعداد موجودی انبار به حساب مولف واریز و پیامک ارسال می شد.

به یاد دارم امام جمعه موقت تهران اقای سیداحمدخاتمی، که چند کتاب درحال نشر دران موسسه داشت، یک نوبت فقط به قصد تشکر به دفتر کارم آمدند وباتعبیر، که این کار کرامت است که بدون مراجعه وپیگیری مولف، حق التالیف واریز، و بعد هم پیامک ارسال شود.....

طبعا برای برخی مولفان که کتب متعدد داشتند این اقدام بسیار کارسازتر ومفیدتر بود.

باتوجه به ارتباطم با معاونت فرهنگی، از سال1392 به بعد، حداقل در دوبخش خرید کتاب ازناشران و پرداخت حق الزحمه کارشناسان بررسی کتاب، اجازه فرمایید گلایه این افراد فرهیخته را عرض کنم.

می دانید به دلایل متعدد هردوی این پرداخت ها و احتمالا بقیه بدهی های وزارت، باتاخیرهای طولانی مواجه است گاهی بیش از6ماه تا حتی سال، غیر از کاهش ارزش پول به دلیل تورم طولانی ومستمر دراقتصاد کشور که سبب خسارت صاحبان حق است. ازجمله همین پرداخت چند روز اخیر به کارشناسان بررسی کتاب، که طلب 20اردیبهشت به بعدشان بود، در زمان دریافت حق الزحمه، 13مهر، حداقل 35درصد ارزش پول کاسته شده بود که موجب ضمانت  برای متولیان مربوط است.

تکریم اصحاب فرهنگ بااطلاع رسانی

اما مهمتر از آن، بی اعتنایی به صاحبان حق وعدم اطلاع ازاینکه مبلغ دریافتی شان بابت کدام طلب بوده، بارها هم تذکر داده شده، آیا امکان پذیر نیست، به منظور تکریم اصحاب فرهنگ، با واریز حق وطلب شان، پیامکی برای آنان ارسال شود که بابت فلان طلب مربوط به فلان...این مبلغ واریز شد. واقعا کار سختی است؟ یاناشی از سهل انگاری وعدم اهتمام به تکریم است؟

تضییع حق انتشارات دارالکتاب الاسلامی

مرحوم سیدمحمدتقی هاشمی شاهرودی ره مدیر انتشارات دارالکتاب الاسلامی، که از زمان جوانی در عراق ومخفیانه کتاب های استاد بردار خود (آیت الله سیدمحمودهاشمی شاهرودی ره، رییس اسبق قوه قضائیه ومجلس خبرگان رهبری)، یعنی شهید آیت الله سیدمحمدباقر صدر ره را منتشر می کرده وپس از انقلاب و محکومیت به اعدام در رژیم بعثی، با هجرت به ایران، باتاسیس این انتشارات باسرمایه شخصی از چند موسسه بزرگ دولتی موثرتر بود ودراغلب نمایشگاه های کشورهای عربی اسلامی شرکت می کرد. شخصیتی متواضع، متخلق ومنیع الطبع و آرام ومحجوب. یک بار درایام کرونا حدود 1399 که دفتر کارشان درنزدیکی منزل ما بود به منزل آمدند، با حجب زیاد، جهت دادخواهی....

از زمان ریاست ایت هاشمی رفسنجانی در مجلس خبرگان مرسوم بود دراجلاسیه ها، کتاب به اعضا هدیه می دادند، که در زمان مسئولیت اینجانب دربوستان کتاب، معمولا باسفارش خرید ازبوستان کتاب انجام می شد. وهزینه آن را هم بلافاصله پرداخت می کردند. در زمان ریاست اقای هاشمی شاهرودی، ایشان باشناخت وتسلط اخوی شان درحوزه نشر، این کار را به اخوی خود واگذار کرده بودند. ظاهرا بامذاکره ای که با معاونت توسعه وزارت ارشاد شده بود(معاون وقت اقای کاراندیش)، ارشاد پذیرفته بود که هزینه این هدیه را تقبل کند. چند نوبت و درچندسال انجام شده بود. ظاهرا سازمان بازرسی به این هدیه ایرادی فنی وبودجه ای به عنوان عدم رعایت فرآیند مقررات گرفته بود . آن طور در یادم مانده آخرین طلب ایشان مربوط به اجلاسیه حدود1396 را به ایشان پرداخت نکرده بودند. یعنی ایشان بعد گذشت 2تا3سال ویاس از دریافت طلب خود، به احتمال اینکه من بتوانم کمکی بکنم، آن هم باحجب زیاد، اسناد را اوردند ضمن انکه اضافه کردند برخی اثار هدیه شده به اعضای خبرگان، ازنشر خودم، اما بسیاری از انها را ازناشران دیگر خریداری و هزینه ان را پرداخت کرده ام. انچه درذهنم هست مبلغ طلب حدود600میلیون تومان بود. اسناد را دریافت و به حوزه وزارتی که مدیرکل آن زمان، معاون فعلی پارلمانی است تحویل دادم و بعد هم دراولین دیدار حضوری برای وزیروقت(وزیرفعلی) توضیح دادم. ایشان گفتند این روایت، با روایت اقای کاراندیش متفاوت است. اقای سیدمحمدتقی هاشمی شاهرودی درشهریور 1400 به رحمت خدا رفتند. رحمت الله علیه. اما باسوالی که همین امشب از آقازاده شان پرسیدم، گفتند علیرغم پیگیری مجدد در دولت چهاردهم، تاکنون این طلب پرداخت نشده. هرچه اشکال بوده مربوط به مقررات وزارت ارشاد وتکلیف یافتن راه حل با این وزارت است، قطعا باید این حق استیفا وحتما طبق فتوای همه مراجع، به نرخ روز پرداخت شود. الان حضرتعالی معاون توسعه هستید. وطبعا اتمام حجت شرعی...

برای سی چهل میلیون تومان؟

اخیرا یکی دوستان قدیمی دفترتبلیغات اسلامی قم را دیدم که درحوزه چاپ فعال است نقل می کرد، حدود سال های 97یا98 استعلام قیمتی از پژوهشگاه فرهنگ وهنر وارتباطات خواستند، گفتند درتهران صفحه ای حدود110تومان قیمت داده اند، برای چاپ محدود 5نسخه ای پیمایش های ان مجموعه، گفت از بهترین مراکز چاپ دیجیتال قم، قیمت گرفتم وبااحتیاط کامل، قیمت 55 تومان برای هرصفحه دادم و نمونه ای هم دادم. بعد از مدتی پیگیری کردم، گفتند به همان تهران سفارش داده ایم و چاپ شده. ایشان گفت ناراحت شدم، به رسم رفاقت قدیمی بااقای دکترصالحی اما چون دسترسی نداشتم، به دوست صمیمی ایشان حاج اقای ایزدپناه(مدیرفعلی روزنامه اطلاعات)  موضوع را طرح کردم وایشان شماره تلفن مسئول حراست وزارت را داد. بعد از پیگیری، ایشان(مسئول حراست وزارت) باتعجب پرسید که شما بخاطر سی چهل میلیون تومان پیگیر هستی؟!!

تکریم کارشناسان بررسیی که وزارت با آنان قطع ارتباط کرد

می دانید تا سال 1397 کتابها به صورت فیزیکی برای اخذ مجوز قبل ازچاپ به وزارت ارشاد ارسال می شد، به صورت طبیعی برای سهولت کارناشران وتمرکز زدایی، به مرور درسایر استانها ودرنهایت علاوه برستاد وزارت، در10استان دیگر هم کتابها در ادارات کل ارشاد استانها بررسی می شد. بعد از راه اندازی سامانه 1397 که ابتدا کتاب درسامانه مستقر در وزارت بارگذای می شد وبعد، ازستاد، به استان های مربوط ارجاع می شد، هم به جهت تسریع درکار و هم پرهیز از اعمال سلایق متفاوت و...اینجانب هم از طرف داران تمرکز بررسی درستاد بودم، تا هم باعث کاهش هزینه برای ارشاد شود ومهمتر به دلیل ارتباط نزدیک تر ستاد با تصمیمات، از اعمال سلیقه دربررسی، پرهیز شود.

از مهر1402 این ادغام و جمع اوری بررسی استانها آغاز و تاخرداد1403 که مربوط به استان قم بود کار به انجام رسید.

بسیاری از کارشناسان استانها به گروه های نظیر درستاد ملحق شدند اما به صورت طبیعی باکاهش حجم کار واحیانا هماهنگی کارشناسان باسرگروه های ستاد، طبیعی بود، برخی از کارشناسان امکان ادامه همکاری نداشتند...

برخی از این کارشناسان بیش از10سال بود که با بررسی استانها همکاری داشتند. دریکی از جلسات، در زمستان1402، درستاد وزارت، از ضرورت تکریم وتشکر اززحمات این کارشناسان عرض کردم؛ اگر امکان دارد هدیه ای وحداقل لوح تقدیری بخاطر مدت همکاری برای این کارشناسانی که امکان ادامه همکاری نداشته اند، اقدام شود

این پیشنهاد با استقبال مدیرکل وقت(اخرین مدیرکل اداره کتاب دردولت سیزدهم) مواجه شد، وایشان همانجا به معاون خود(که الان مدیرکل اداره کتاب دولت فعلی است)، واگذار کردند تا دراسرع وقت انجام شود.

بعد از استعفای اخرین مدیرکل دولت سیزدهم، که معاون ایشان سرپرست وبعد مدیرکل شد، در زمان سرپرستی ایشان، در زمستان1403، مجدد طرح وسوال کردم، آیا این کار انجام شده؟ که پاسخ این بود، اشکال از من است وفرصت نکردم.

ازجمله دلایل مخالفتم بامدیرکلی ایشان همین روحیه بود که مجدد اشکالات مدیریتی ایشان و..را تکرار نمی کنم..

واقعا کارشناسانی که سالها با ادارات کل ارشاد همکاری کرده اند، باید بدون اطلاع قطع ارتباط ودسترسی شان به سامانه ناگهان قطع شود؟! ایا این تکریم الزام نبود؟ ایا این ترک فعل را نباید بازخواست کرد؟!

ممکن است این مواردی که عرض کردم ایده آلیستی تلقی شود، واهتمام به آن را اگر مورد قبولتان است، شما را هم رمی به سخت گیری کنند

اما مطمئن باشید کار برای خداوند باعث برکت و عنایت وکمک الهی خواهد بود

والذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا وان الله لمع المحسنین. سوره عنکبوت ایه 69

واخردعوانا ان الحمدلله رب العالمین