از دجله تا گنگ: گزارشی از یادداشت های سفر علامه سید‌هبه‌الدین شهرستانی به هندوستان /سعید تشکری
11 دی 1348, 03:30. نويسنده: shams
پایگاه اطلاع رسانی کتاب ناب[/caption]
اینکه امروز کسانی پیدا شوند وکتابخانه‌ای راه‌اندازی کنند و بعد خودشان بنشینند و در آن کتابخانه کتابی بنویسند، یک آرزوی بزرگ برای منِ نویسنده است.
نویسنده کتاب «از دجله تا گنگ» این توفیق را یافت تا کتابخانه‌ای در تالاری واقع‌در مجموعه "حرم مطهر کاظمین" احداث کند و نزدیک به سه دهه و تا پایان عمر به تألیف و تدریس بپردازد و در همان‌جا نیز بیارامد. بهشت نصیبش باد!
میان کتاب‌هایی که این روزها چاپ شده، وقتی کتاب «از دجله تا گنگ» را خواندم، برایم باشکوه بود. ناشر و مترجم اهل مشهد، کنار هم، کتابی خوش‌خوان و متعهد را منتشر کرده‌اند.
"انتشارات سپیده‌باوران" با ترجمه "آقای محمدرضا مروارید"، کتاب یادداشت‌های سفر «علامه سید‌هبه‌الدین شهرستانی» به هندوستان را در ١۵۶صفحه منتشر کرده‌اند.
اولین تصویری که من از یک کتاب سفرنامه در ذهنم می‌نشیند، جفرافیا و تاریخ و هویت است؛ اما یک عنصر دیگر هم دارد. در سفر نوشتن و سوغات سفر‌آوردن برای مخاطب. کتاب «از دجله تا گنگ» به‌دلیل مقدمه‌های بسیار خوب آن، به مخاطب کمک فراوان می‌کند. آقای دکتر رسول جعفریان و مترجم هر کدام مقدمه کاملی را به کتاب اضافه کرده‌اند و این در معرفی نویسنده آنقدر کلیدی است که مخاطب با این شناخت مجذوب خواندن اصلِ سفرنامه می‌شود. سفرنامه به‌شدت هویت‌ساز است. روح و شخصیت و طعم سفر دارد. فرازوفرود و سفر، با جامعه‌شناسی لایه‌های مردم هندوستان و کربلا و مسیر این سفر به‌شدت خواندنی است.
نثر پاکیزه و ساده و صمیمانه است که نشان از تسلط نویسنده و مترجم توانمند در دو حوزه فرهنگ و زبان دارد. به‌طور‌مثال تصویری که از سیدجمال‌الدین اسدآبادی (صفحه١١۴) ارائه می‌شود، آنقدر خواندنی است که به قدر چند کتاب که من درباره سیدجمال‌الدین خوانده‌ام، برابری می‌کند. یا شرح بت‌پرستی مردم هند و انواع بت‌ها و نام‌هایشان و شیوه‌های بت‌پرستی آن‌ها بدون پیش‌داوری نویسنده، نشانِ صداقت یک مسلمان صاحب‌منبر و باتقواست.
کتاب ستیزه‌جو نیست؛ بلکه آگاهی می‌دهد و هم ذات‌پنداری را برای من مسلمان به‌وجود می‌آورد.
کتاب تأویل‌گرا نیست. تشریح ندارد؛ اما موشکاف است.
رفرنسی بدیع دارد.
زبان بی‌تکلف و صمیمانه ما را به یک افق جدید از سفرنامه‌نویسی می‌رساند.
بحر و خشکی چنان با کلمه اندازه شده تا تفاوت بت‌پرست و خداپرست را دریابیم.
توضیح ندارد؛ اما مکاشفه دارد. کلمه بار معانی را دقیق اندازه می‌گیرد.
سفرنامه‌ای بدیع با ایجازی که خاص بزرگان است؛ نه اینکه مثل برخی خود بگوید و مدام طریق سفر را قطع کند و خود را به رخ مخاطب و نقد بکشد.
کتاب سرشار از روح عشق است.
کلمات نجیب و چیدمان روایت، خوش‌خوانیِ بسیار دارد.
رمان‌نویسی و درام ما، به‌شدت از کشف در سفرنامه‌ها رنج می‌برد. فاقد لوکیشن هستیم؛ اما این کتاب لوکیشن‌های دقیقی دارد که به‌راحتی می‌توان در بستر کشف برای دریافت حقیقتِ ناب آدم‌ها و وقایع، آن را بیرون کشید و به عنصر داستان و درام سپرد و برای مخاطب امروزین که می‌خواهد بستر سفرنامه‌نویسی را بیاموزد، بسیار کارگشاست. برای مخاطب کتاب‌خوان هم یک جامعه‌شناسی بکر دارد.
فراموش نکنیم ما هنوز سفرنامه‌ای از میان این‌همه زائران شیفته حضرت ثامن‌الحجج(ع) به مشهد نداریم.
همه ما دربرابر صاحبِ شهر مشهد، امام‌رضا(ع)، مسئولیم.
بازگشت